liberal özgürlükçü oluyor da sosyalist özgürlükçü değil mi? o da özgürlükçü diye biliyorum ben. ikisi de özgürlükçüyse tek farkı ekonomi yönetimi mi oluyor?
biz sizi esaret altina alacagiz, ozgur olamayacaksiniz diyen ana akim bir politik hareket bilmiyorum. basitce, serbest piyasayla birlikte ekonomik olarak "ozgurlukculugu" savunan (bunun da bir suru iktisadi modeli var tabii, keynes'i ayri schumpeter'i ayri falan filan) akim liberalizm. uretim araclarina devlet egemen olsun, kul kula eziyet etmesin, ozgurlugu boyle saglayalim diyen de sosyalizm. sosyalizme getirilen belki de en buyuk elestiri de uretim araclarinin devlete ait oldugu yerde girisimcilik olmayacagi icin icat cikmayacagi, gelismenin yavaslayacagi seklinde. girisimciligin olmadigi yerde ozgurluk olur mu diye soruyor tabii adamlar.
Liberalizm zengin olma ozgurlugu de denebilir. Sosyalizm ise herkesin daha insani sekilde yasama ozgurlugu. Tabii boyle denemez sadece ama bu baglamda sordugun icin boyle ifade ettim.
Liberal kelimesi o kadar deformasyona uğradı, o kadar sakız oldu ki her yere çekebileceğin hale geldi. Mesela şu an ABD'de liberal dendiğinde gayet sol bir şey anlaşılıyor ama genel tanıma gelirsek:
Ekonomik anlamda serbestlik olsun, devlet mümkün mertebe ekonomik aktiviteye karışmasın dersen liberal.
Liberal + düşünce ve ifade özgürlüğüne karşı sınırlama olmasın/min. sınırlama olsun dersen libertyen.
Ekonomik aktivite ve zenginliğin paylaşımı insanların ortak yararı için devlet veya başka bir şey tarafından regüle edilsin dersen sosyalist oluyorsun.
Tabi bunlar en geniş anlatımlar. Şimdi biri çıkar "o öylö döğül" der ve kısmen de haklı olur.
sosyalistler liberal düşüncenin kapitalizmin kökeni ve besleyicisi olduğunu düşünüyor. herkesin eline silah verelim özgürlüğü özgürlük değildir düşüncesi gibi, mevcut düzende liberal ekonomilerin insanları sömüren sisteme dönüştüğünü ve bunun özgürlük olarak değerlendirilemeyeceğini savunuyorlar.