[]
Dil bilgisi uzmanlarına - 1
Selam dostlar,
Şimdi malumunuz güzel Türkçe'mizi bozma çabaları altında -sel, -sal uydurma ekleri kullanılmakta. Örneği duygu-sal yerine duygu-lu kullanmak dil bilgisi kuralları açısından doğru olanı. Şimdi bu -sal ve -sel 'le biten kelimelerin tamamını başka şekillerde ifade edebiliyorum ama sıkıntı yaşadığım bir kelime var. Global'in Türkçe karşılığı olan küresel kelimesinde -sel eki yerine birşey koyamıyorum. Bir yardımcı olursanız sevinirim.
Şimdi malumunuz güzel Türkçe'mizi bozma çabaları altında -sel, -sal uydurma ekleri kullanılmakta. Örneği duygu-sal yerine duygu-lu kullanmak dil bilgisi kuralları açısından doğru olanı. Şimdi bu -sal ve -sel 'le biten kelimelerin tamamını başka şekillerde ifade edebiliyorum ama sıkıntı yaşadığım bir kelime var. Global'in Türkçe karşılığı olan küresel kelimesinde -sel eki yerine birşey koyamıyorum. Bir yardımcı olursanız sevinirim.
-sel, -sal eklerinin uydurma olduğu bilgisi nereden geliyor? daha önce böyle bişey duymadığım için soruyorum.
- tepedeki psychedelic adam
(21.02.15 23:53:56)
Evrensel yerine ne kullanıyorsun?
"Dünya çapında" nasıl olur? Gerçi o daha ziyade worldwide gibi oluyor.
"Dünya çapında" nasıl olur? Gerçi o daha ziyade worldwide gibi oluyor.
- alperz (21.02.15 23:54:19)
sokaktan 100 insan cevirelim. 100une de soralim. 96 tanesi duygusal sozcugunu herhangi bir bicimde yadirgamazsa bitmistir ya o sozcuk artik turkcedir babalar gibi. ve bahsettigimiz sey know-how tarzi bisi de diil. niye bir dilin kendini gelistirme kapasitesi bu kadar sorgulanir anlamiyorum.
- groove
(21.02.15 23:54:22)
bence kasma küresel kelimesini kullan kürevi kelimesi yazan bir metinle karşılaşsam ne diyor bu derim ciddiye almam, dil gelişen değişen bir varlık, kabul et ya da etme artık -sal-/-sel eki dilimizde var.
dilin amacı karşımızdaki ne derdimizi, söylemek istediğimizi yanlış anlamalara mahal vermeden anlatmak için kullandığımız araç. bozmayacağım diye anlaşılabilir olma özelliğinden vazgeçmemek lazım.
dilin amacı karşımızdaki ne derdimizi, söylemek istediğimizi yanlış anlamalara mahal vermeden anlatmak için kullandığımız araç. bozmayacağım diye anlaşılabilir olma özelliğinden vazgeçmemek lazım.
- kuzey li (22.02.15 00:00:21)
@groove, 20 seneye yakın okumuşluğum var. Hiçbir Türkçe dersine çekimler ve ekler gösterilirken -sel, -sal ekleri gösterilmedi. Zira TDK'nın kılavuzlarında da bu ekler yok, çünkü öyle bir ek yok.
Muhtemelen Feyza Hoca'nın kitabında özellikle üstünde duruluyor bu durumun. "Şimdi duygusal bir şarkı dinliyoruz" demek yerine "Şimdi duygulu bir şarkı dinliyoruz" demek daha doğru mesela.
Muhtemelen Feyza Hoca'nın kitabında özellikle üstünde duruluyor bu durumun. "Şimdi duygusal bir şarkı dinliyoruz" demek yerine "Şimdi duygulu bir şarkı dinliyoruz" demek daha doğru mesela.
- exordinary (22.02.15 00:02:29)
@cigerdelen
bak simdi baktim mesela tdkya. nazim hikmet'ten bir ornek koymuslar. adam kullanmis yani. ya ben demiyorum zaten aptal saptal kelimeleri alalim ingilizceden diye. bak ne guzel bi sozcugumuz var ona ek getirmisiz yeni bir sozcuk olmus ne guzel. isteyen istedigi sekilde de kullansin nedir yani. belki ilerde icgudusel dahil 20 farkli anlama gelicek. belki duygusal yalnizca belli bir kesim tarafindan kullanilacak olabilir yani. sozcuk bu anlasiyosun bununla.
ozet olarak 96 kisi kuresel derken sen gidip kurevi dersen bence baya komik ve manasiz olur. kendi dilini koru eyvallah da o 96 kisinin dilini korumus olmuyosun.
bak simdi baktim mesela tdkya. nazim hikmet'ten bir ornek koymuslar. adam kullanmis yani. ya ben demiyorum zaten aptal saptal kelimeleri alalim ingilizceden diye. bak ne guzel bi sozcugumuz var ona ek getirmisiz yeni bir sozcuk olmus ne guzel. isteyen istedigi sekilde de kullansin nedir yani. belki ilerde icgudusel dahil 20 farkli anlama gelicek. belki duygusal yalnizca belli bir kesim tarafindan kullanilacak olabilir yani. sozcuk bu anlasiyosun bununla.
ozet olarak 96 kisi kuresel derken sen gidip kurevi dersen bence baya komik ve manasiz olur. kendi dilini koru eyvallah da o 96 kisinin dilini korumus olmuyosun.
- groove (22.02.15 00:10:09)
@exaordinary
ya iste belki 10 sene sonra adamlar koyucak o sel sal eklerini. niye kisitliyoruz kendimizi. duygusal da olsun duygulu da olsun. farkli anlamlara gelsin. farkli kisiler kullansin. bak mesela benim icin duygulu ile duygusal ayni sey degildir. sen dedin ve kullanmaya karar verdim dilim gelisti bu kadar basit. ikisinden birini secme ihtiyaci duymuyorum. ama birisi cikip der ki ya benim icin duygulu ile duygusal tamamiyle ayni seyler derse bisi diyemezsin ona da.
simdi bi yazar cikar eserlerinde duygusal kelimesini oyle bi kullanir ki hakkinda 5 sayfa yazar. artik sen onu okudugunda duygusal kelimesi belki duygulu kelimesinden 100 kat daha anlamli olucak senin icin. bence dil bu kadar oznel bisi.
ya iste belki 10 sene sonra adamlar koyucak o sel sal eklerini. niye kisitliyoruz kendimizi. duygusal da olsun duygulu da olsun. farkli anlamlara gelsin. farkli kisiler kullansin. bak mesela benim icin duygulu ile duygusal ayni sey degildir. sen dedin ve kullanmaya karar verdim dilim gelisti bu kadar basit. ikisinden birini secme ihtiyaci duymuyorum. ama birisi cikip der ki ya benim icin duygulu ile duygusal tamamiyle ayni seyler derse bisi diyemezsin ona da.
simdi bi yazar cikar eserlerinde duygusal kelimesini oyle bi kullanir ki hakkinda 5 sayfa yazar. artik sen onu okudugunda duygusal kelimesi belki duygulu kelimesinden 100 kat daha anlamli olucak senin icin. bence dil bu kadar oznel bisi.
- groove (22.02.15 00:16:06)
selam. dilbilim bitirmiş ve osmanlıcaya giriş almış birisi olaraktan azcık açıklamaya çalışayım. türkçede isimden sıfat yapan ek yoktur. eski dilde türkçe kelimeler yerine arapça ve farsça kelimeler tercih edildiği için bu dillerin gramerindeki yöntemler kullanılarak sorun çözülebiliyordu fakat türkçe kelimelere geçilince belli bir ifade güçlüğü oluştu. bunun önüne geçmek için fransızcadaki -el(le), -al(e) ekini türkçeye -sel, -sal diye devşirdiler fakat devşirme olduğu için doğal olarak doğal görünmedi (dil devrimi öncesi metinlerde bu -sel, -sal ekini gördüyseniz yanılıyorum demektir ama pek zannetmem). insanlar da o kadar zamandır bir türlü alışamadı. bununla oluşturulan kelimeler dandik görünüyor ama türkçede isimden sıfat yapan daha iyi bir ek alternatifi üretilmediği sürece ya bununla idare edeceğiz ya da -î ile biten arapça kelimelere geri döneceğiz.
- mistreated (22.02.15 00:58:23 ~ 00:59:58)
Donanımsal bir sorun var bilgisayarda, yazılımsal değil.
Bu cümledeki her kelime Türkçe, sadece sal eki devşirme diyelim. Yerine ne koyacaksın? "Donanımdan kaynaklanan" dersen kelime çeşitliliğini ve kolaylığını azaltmış oluyorsun. Sel-sal eki Türkçe'ye bir eksikliği gidermek için eklenmiş. "Den kaynaklanan" anlamını karşılıyor. Duygulu kelimesi sana uygun görünebilir ama duygusal kelimesini karşılamaz. "Duygusal bir şarkı" yanlıştır kabul ediyorum, asıl söylenmek istenen şey duygulu bir şarkı olabilir. Ama "duygusal bir karar" sözünün karşılığı "duygulu bir karar" değildir, "duygudan kaynaklanan, duygu kökenli bir karar"dır.
-vi eki ile -î eki ile -lu eki ile karşılayamazsın. Ya kelime ekleyeceksin ya da sal ekinin dile zenginlik getirdiğini fark edeceksin.
Güzel düşünmüşsün ama sel sal eki artik Türkçe ve daha iyi bir karşılığı yok. "Den kaynaklanan" kalıbı ise dil kolaylığı ve zenginliğini sağlamıyor.
Bu cümledeki her kelime Türkçe, sadece sal eki devşirme diyelim. Yerine ne koyacaksın? "Donanımdan kaynaklanan" dersen kelime çeşitliliğini ve kolaylığını azaltmış oluyorsun. Sel-sal eki Türkçe'ye bir eksikliği gidermek için eklenmiş. "Den kaynaklanan" anlamını karşılıyor. Duygulu kelimesi sana uygun görünebilir ama duygusal kelimesini karşılamaz. "Duygusal bir şarkı" yanlıştır kabul ediyorum, asıl söylenmek istenen şey duygulu bir şarkı olabilir. Ama "duygusal bir karar" sözünün karşılığı "duygulu bir karar" değildir, "duygudan kaynaklanan, duygu kökenli bir karar"dır.
-vi eki ile -î eki ile -lu eki ile karşılayamazsın. Ya kelime ekleyeceksin ya da sal ekinin dile zenginlik getirdiğini fark edeceksin.
Güzel düşünmüşsün ama sel sal eki artik Türkçe ve daha iyi bir karşılığı yok. "Den kaynaklanan" kalıbı ise dil kolaylığı ve zenginliğini sağlamıyor.
- harzem (22.02.15 01:57:58 ~ 01:59:31)
1
