[]
Türkçe dil bilgisi: "koyulabilir" ve "konulabilir"
Şimdi bir şey yazıyorum, önce şöyle yazdım: "Yukarıdaki cümleyi metinden çıkardım ancak daha iyi kurgulanarak tekrar konulabilir." Sonra bir gariplik sezdim ve bu defa "konulabilir" yerine "koyulabilir" yazdım. Bu sefer içim biraz daha rahatlamış olsa da iki kelime arasında ne fark olduğunu bilmemek beni rahatsız etmeye başladı. Rahatsızlığımı giderip cehaletimi silebilirseniz çok sevinirim.
Konmak ve koymak fiillerinden yola çıkarak düşünürsen "koyulabilir" bence daha doğru. Ama insana daha kabaymış gibi geliyor. "Eklenebilir" nasıl sence?
- sevilen progressive türkücü
(24.03.24 17:02:43)
türkücü +1
koy ve kon olarak bakarsak. konmak eylemi direk o kişi-nesne vs tarafından yapılıyor. mesela "kuş balkona kondu" deriz. kuş balkona koyuldu demeyiz.
koy için "şu çamaşırları yerine koy" deriz. "orama koyma burama koy" deriz. daha çok emir gibi, üçüncü kişilere hitaben gibi kullanıyoruz sanırım.
ama mesela şunu çok yaygın kullanırız, annemizden duyarız mesela "o oraya konmaz, onları yerine koy". bu da entersan bir örnek.
senin verdiğin örnekte koyulabilir kelimesi uygun olur. ama türkücünün dediği gibi eklenebilir kelimesi ise daha şık olur.
ha bu arada, iki kelimeyi de hiç farketmeden her türlü kullanıyoruz aslında. böyle dikkatlice inceleyince farklar netleşiyor.
dil bilgisi uzmanı değilim. yazdıklarım doğru olmayabilir.
koy ve kon olarak bakarsak. konmak eylemi direk o kişi-nesne vs tarafından yapılıyor. mesela "kuş balkona kondu" deriz. kuş balkona koyuldu demeyiz.
koy için "şu çamaşırları yerine koy" deriz. "orama koyma burama koy" deriz. daha çok emir gibi, üçüncü kişilere hitaben gibi kullanıyoruz sanırım.
ama mesela şunu çok yaygın kullanırız, annemizden duyarız mesela "o oraya konmaz, onları yerine koy". bu da entersan bir örnek.
senin verdiğin örnekte koyulabilir kelimesi uygun olur. ama türkücünün dediği gibi eklenebilir kelimesi ise daha şık olur.
ha bu arada, iki kelimeyi de hiç farketmeden her türlü kullanıyoruz aslında. böyle dikkatlice inceleyince farklar netleşiyor.
dil bilgisi uzmanı değilim. yazdıklarım doğru olmayabilir.
- saturn (24.03.24 17:18:16)
Eklenebilir kelimesi uygun düşer sanırım.
Konmak kelimesi yüzeye, düzenleme bırakılan şeylerde daha uygun.
-Kuş tele kondu.
-Yeni konutlar yapıldı. vs.
Koymak fiilinde ise derine (yerden, düzlemden aşağı) bırakılan şeylerveya yerden, düzlemden ayrı olarak bir şeyin iç kısmını ilgilendiren için daha uygun.
-Kutuyu bodruma koydu.
-Samanı torbaya koydu. vs
Konmak kelimesi yüzeye, düzenleme bırakılan şeylerde daha uygun.
-Kuş tele kondu.
-Yeni konutlar yapıldı. vs.
Koymak fiilinde ise derine (yerden, düzlemden aşağı) bırakılan şeylerveya yerden, düzlemden ayrı olarak bir şeyin iç kısmını ilgilendiren için daha uygun.
-Kutuyu bodruma koydu.
-Samanı torbaya koydu. vs
- diyecevaplandı (24.03.24 17:25:06)
Yukarıdaki yanıtların tamamı yanlış çinkü fiil kökünü yanlış biliyorlar. Konulabilir gayet uygundur. Konulabilir, konmak fiil kökünden gelmez. Fiil kökü "komak"tır ve komak fiilinin edilgen halidir. Tünemek anlamındaki konmak ile bir alakası yok yani fiilin.
Bir yasa konur. Ad konur. Kural konur. Dolayısıyla bir cümlenin bir metne konmasında da sorun yoktur.
Bir yasa konur. Ad konur. Kural konur. Dolayısıyla bir cümlenin bir metne konmasında da sorun yoktur.
- konusma ben konusuyorum daha bitirmedim
(24.03.24 17:40:09)
@konusma ben konusuyorum
Üst seviye dil bilgisi verdiniz. Bu kadarı bizi aşar.
Üst seviye dil bilgisi verdiniz. Bu kadarı bizi aşar.
- sevilen progressive türkücü (24.03.24 17:49:45 ~ 17:50:07)
Tdk sözlüğünde komak yok? Bana verilen cevap doğru gelmiyor.
Ama bizim verdiğimiz cevaplar ya sevilmemiş ya da gerçekten çok yanlış ki tik bile alamamışız. Vakit ayırıp yazmıştık halbuki.
Ama bizim verdiğimiz cevaplar ya sevilmemiş ya da gerçekten çok yanlış ki tik bile alamamışız. Vakit ayırıp yazmıştık halbuki.
- sevilen progressive türkücü (24.03.24 21:05:26)
Koyulabilir veya konabilir diyebilirsiniz. Konulabilir garip duruyor dediğiniz gibi.
- silent enigma (24.03.24 21:11:31)
tdk'nın sözlüğe komak gibi köklü bir kelimeyi almış olmaması kelimeyi dilden kaldırmıyor elbet. hayatınızda hiç "bir başına komak" gibi bir deyişi de mi duymadınız?
ayrıca güncel sözlükte bulamasanız dahi derleme sözlük yani halk ağızları sözlüğü içinde bulunuyor. "bir başıma koma" da zaten halk içinde kullanımının kanıtı niteliğinde.
bu da ek olsun: www.nisanyansozluk.com
ayrıca güncel sözlükte bulamasanız dahi derleme sözlük yani halk ağızları sözlüğü içinde bulunuyor. "bir başıma koma" da zaten halk içinde kullanımının kanıtı niteliğinde.
bu da ek olsun: www.nisanyansozluk.com
- konusma ben konusuyorum daha bitirmedim (24.03.24 22:26:42 ~ 22:28:48)
ko[mak]
Eski Türkçe koy- “koymak, bırakmak” fiilinden evrilmiştir. Bu fiil Eski Türkçe aynı anlama gelen kod- fiilinden evrilmiştir.
Sonsesteki erime Eski Türkçe kaynaklarda kaydedilmemiştir. Ancak Eski Türkçe kon- ve koş- fiilleri ortak bir ko- kökünü varsayarlar.
Burda yazılanlardan ben komak fiilinin koymaktan türediğini anlıyorum. Buraya göre koşmak fiilinin kökü de ko- oluyormuş ya da varsaymak gerekiyor, bilmiyorum.
Nişanyan sözlükten bakmadığımız için özür dileriz.
Dediğiniz deyişleri duyduk elbette. Halk içinde kullanılan bir fiil gibi geliyor. Aynı zamanda "Bir başına koymak" da deriz.
Eski Türkçe koy- “koymak, bırakmak” fiilinden evrilmiştir. Bu fiil Eski Türkçe aynı anlama gelen kod- fiilinden evrilmiştir.
Sonsesteki erime Eski Türkçe kaynaklarda kaydedilmemiştir. Ancak Eski Türkçe kon- ve koş- fiilleri ortak bir ko- kökünü varsayarlar.
Burda yazılanlardan ben komak fiilinin koymaktan türediğini anlıyorum. Buraya göre koşmak fiilinin kökü de ko- oluyormuş ya da varsaymak gerekiyor, bilmiyorum.
Nişanyan sözlükten bakmadığımız için özür dileriz.
Dediğiniz deyişleri duyduk elbette. Halk içinde kullanılan bir fiil gibi geliyor. Aynı zamanda "Bir başına koymak" da deriz.
- sevilen progressive türkücü (24.03.24 22:38:50)
Eski Türkçede "kod-" şeklinde eylemin hali. zamanla d>y değişiminden dolayı koy halini alıyor. (Ayak sözcüğünün ulaştığımız son halinin adak olması gibi).
- black holes in the sky (25.03.24 09:11:33)
Arkadaşlar, bir kısım "konulabilir", bir kısım "koyulabilir" demiş. Ben şimdi her ikisine de nasıl tik atayım? Yarın bir gün biri gelip burada bilgi arayacak olsa her ikisini de doğru olarak işaretlemiş olmam sorun olmayacak mı? Hangi açıklama daha akla yatkın ve doğru görünüyorsa onu "doğru cevap" olarak işaretlemem daha doğru olur.
Edit: Son kertede "konabilir", "koyulabilir" ve "konulabilir"in tamamını doğru kabul ediyorum.
Edit: Son kertede "konabilir", "koyulabilir" ve "konulabilir"in tamamını doğru kabul ediyorum.
- prole (25.03.24 15:24:02 ~ 15:47:14)
1
