Srebrenica katliamı beni her zaman çok derinden etkileyen bir olay olmuştur.
Peki bu iki milletin arası ilk olarak ne zaman ve nasıl oldu? Bilgisi olan var mı?
Yugoslav toplumunu bir arada tutan ontolojik ilke coktukten sonra, kalabalik olan sirplar butun yugoslav topraklarini vatan ilan etti. Muslumanlasmalari sonucu 16.yy'a kadar uzanan bir dusmanlik hali hazirda vardi. Bu sayede sirp halkinin bosnak kaliamina destek vermesini saglayacak propoganda rahatca pompalandi.
Sosyalizm deneylerinin cokmesi, o sosyalist deneyleri de elestiren avrupa soluna baskinin(siz ne anlarsiniz, tarihin sonu ve kapitalizmin galibiyeti geldi gibi soylemler) artmasina yol acmisti. Olaylar ilk basladiginda avrupa solunun bosnaklara yardim onerileri duymazdan gelindi. Cunku kapitalist cephe sirplarin ic islerine karismama taraftariydi. Yani hem sirplar hem de bosnaklar bizi ilgilendirmiyor deniyordu. Ancak avrupa soluna gore her ikisini de reddetme bir tercihti. Hem de sirplari destekleyen bir tercih. Sonucta olaylar ilerledi ve yapilan mudahale abd'nin emperyal sovuna donustu.
kısaca açıklanabilecek gibi değil, halil inalcık sorunu muhteşem anlatmış, tavsiye
avrupa kapitalizmi isyan eden slovenlere ve hırvatlara destek verdi silah olarak, ve bağımsızlıklarını tanıdı. sıra bosnaya geldiğinde ikisinide yapmadı ve 4 yıl katliam yaşandı. ne zamanki bosnalılar sırpları mağlup etmeye ve yenilgiye yğratmaya başladımiç savaşa nato müdahele etme kararı kaldı.
siktiğimin avrupası
sırplar zaten bilenmiş durumdaydılar, yani bir fırsat geçse de elimize bunu yapsak. tito ordusunda askerlik yapmış ve hala yaşayan bir boşnak veya makedon muhaciri bulursan, veya dedesinden falan dinlemiş (ben onlardan biriyim) anlatsın sana, bilhassa askerlik diyorum çünkü onun dışında pek temasları olmuyor dolayısıyla sırpların bu kinini görebilecek bir durum da ortaya çıkmıyor, ama askeriyede hepsi bir arada. ve onları baskılayan tito'nun kurduğu düzen ve kendisinin varlığıydı. tito gittikten sonra da böyle oldu.
bir de bu bilgiyi birileri söyleyip duruyor ama pek güvendiğimi söyleyemem, belki bundan mülhem de bir şeylere erişebilirsin diye yazıyorum: sırpların ve boşnakların etnik kökenden olduğunu, müslüman sırplara boşnak dendiğini (tam tersi de olabilir, yani hristiyan boşnaklara mı sırp deniyordu) duymuş, okumuştum birkaç kişiden/yerden. yani bu müslüman-hristiyan durumuyla da alakası olabilir.
balkanlardaki etnik milliyetçilik son 20-25 yıla özgü bir şey değil..
sırplar ve boşnaklar arasındaki ayrışmalar osmanlının bölgeye gelmesiyle kökten değişmeye başlamıştı.. osmanlıdan önce boşnaklarda hristiyandı sırplar gibi..osmanlının bölgeye hakim olmasıyla yönetim kadrolarına ve bölgede söz sahibi olmak için müslümanlığa geçerek daha kolay bir şekilde yükselme imkanları sağlıyordu. gerçi 90 sonrasında yaşanan ayrılık rüzgarında boşnaklar(alijacılar) kendilerini osmanlıdan önce hristiyanlığın bogomil mezhebine sahip olduklarını ve müslümanlığa yakın inançlar noktaları olduğu için müslümanlığa geçtiklerini iddia ediyolar.. keza benzer teori hırvatların da kendilerini slav değil cermen soyundan geldiklerini iddia ediyolar.
aslına bakarsak direk olarak boşnaklardan değil, yüzyıllarca bize hükmeden osmanlıdan öc almak niyetiyle birazda katliama girişti çetnikler. bunun yanı sıra ikinci dünya savaşı sırasında nazilerin yanında yer alan hırvat ve müslümanların, krajina sırplarına uyguladıkları soykırımda hafızalarda tazeydi.
ez cümle balkan coğrafyasında katliam yeni bir şey değil..zamanında güç kimdeyse bölge hakimiyeti için bu tip etnik kıyımlar süre gelmiştir.
al jazeera türk'ün web sitesinde hazırlanan srebrenitsa sanal turu diye birşey var. orda sürecin nasıl geliştiği orjinal bir şekilde anlatılıyor. sırp halkına istikrarlı bir şekilde dış güçler tarafından tehdit altında oldukları, kimliklerinin yok olma tehlikesi altında oldukları paranoyası üzerinden bir süreç geçirildikten sonra otomatik savunma ve saldırı psikolojisine büründürüldükleri üzerine bir vidyo var. bana şu anki bizi anımsatan bir belgesel. şiddetle tavsiye ederim.