isteyen tüm azınlıklar, istediği zaman kendi kaynaklarıyla bir referandum düzenleyip bağımsızlık veya özerklik talep edebiliyorlar mı?
mesela 4-5 milyon cezayirli fransa'nın bir kentinde referandum yapıp %60 70 çoğunluğa sahip olduğu ortaya çıksa, buna dair bir yaptırım geliyor mu?
ya da daha güzel bişi, mesela 10 sene sonra hatay'a antep'e yerleşen suriyeliler "dövlet bize bokmir" diyip referandum gömseler ve suriyeye bağlanmak istediklerine dair %60-70lerde oy çoğunluğuna sahip olsalar, yine bir yaptırım oluyor mu uluslararası düzeyde?
yani şartları ne bu referandum işinin?
bu söylediğiniz şekilde elbette olmaz, türkler de almanya'da bağımsızlık talep etsin o zaman, kreuzberg türkiye'ye bağlansın.
iskoçya birleşik krallık içerisinde özerk bir ülke, kendi parlamentosu falan var. ingiliz hükümeti bağımsızlık için referandum düzenleme yetkisi vermiş birkaç sene önce.
anladım yani daha ziyade, özerkliği olan yerler referandumla tam bağımsızlık alabiliyor.
olm sen hayırdır?
yok öyle suriyelilerin hataya gelip biz burada çoğunluğuz bize dövlet verin demeleri. devlet de defolun gidin vatandaşlığınız bile yok, vatandaşlığınız varsa da sizi çıkarıyoruz der sınırdışı eder. isyan ederlerse de savaşılır.
katalanlar edebilir mesela, çünkü zaten oranın yerlileri onlar, ispanyollar ne zamandır oradaysa, katalanlar da o zamandır orada. dediğinin örneği ve imkanı yok.
Refendum hakki, azinligin bulundugu ulke hukumeti tarafindan taninmis olmali ki referanduma gitsinler. Bagimzilik ilan edilir, birde bagimsizligin taninmasi olayi var. Bir bolgeye ozerklik statusu verilirken boyle bir referandum hakki verilmis olabilir, pek bilmiyorum gerci. Yani dolet bize bohmir diyen herkes bagimsizligini alamiyor oyle. Kendi kafana gore azinlik olarak bagimsizlik ilan etmeye kalkabilirisin, hukumet tanimaz, gerekirse guc kullanir.
bazı devlet tipleri var ve bu tiplere uyan devletler isteyebiliyor.
mesela kıbrıs, kıbrıs referandum yapsa biz bağımsız olmak istiyoruz dese diyebilir.
sadece böyle değil başka devlet tipleri de var, mesela vatikan. roma'nın içerisinde bulunan duvarları kendisinden fazla yüz ölçümü kaplayan bir yer. kendine özgü bir yapısı var, topraklarının tamamı romanın içinde ama devlet sonuçta.
ayrilik muhabbeti federal devletlerde mumkun. Mesela Kanada'da Quebec eyaleti 70'lerde referandum yapti, %51 oyla Kanada'ya bagli kaldi sanirim. Amerika'nin da bazi eyaletleri teoride ayrilabilir ama bunu pratikte imkansiz kilacak yasalar var. Iskocya'da durumu bilmiyorum ama Amerika ve Kanada'da federal yasalar haricinde eyalet yasalari var, her eyaletin kendi meclisi, yasalari filan vardir. Yani zaten neredeyse ayri bir ulke gibi kendi icinde. Bu yuzden bazi eyaletlerde marijuana serbest, bazilarinda degil. Ontario'da alkol icin yas siniri 19, Quebec'de 18, Nova Scotia'da ise sarhos gidip "alkol problemim var" dersen isten atamazlar falan filan.