Karanlık enerji olmasaydı ve evren bir gün kapanıp çökecek olsaydı. Evrenin tekrar tekilliğe ulaşıp açılmasının imkanı var mıydı? Caner Taslaman evrenin entropiyi bir sonraki halkaya taşıyacağını ve bu yüzden oscillating universe'in ezeli bir evren modeli oluşturmasının imkansız olduğunu söylüyor. Ayrıca evrenin aynı hassas ayarda açılmayacağını ekliyor.
Soru 1) Evren çöküşe geçip tekrar bir tekillikte enerji olarak toplansaydı, yine aynı hassas ölçüde açılım yapamaz mıydı? Aynı miktarda enerji toplandığı için? Ne gibi farklılıklar olacaktır bu çöküş tekillikte?
Soru 2)Her şey tekillikte toplandıktan sonra fiziğin entropi yasaları hala işliyor bir şekilde kalır mı? Fizik kuralları o tekillikte bile aynen işlemeye devam ediyor mu? Eğer evren tekilliğe kadar çökseydi evrenin entropisi bir önceki önceki evrenin tekillikteki entropisine eşitlenmez miydi?
Not: Oscillating Universe'ü desteklemiyorum burada.-Neden geçersiz olduğunu yazmayın- Sadece caner taslaman'ın bunu savunma şekli doğru mu?
termodinamiğin ikinci yasasına ve entropiye göre doğru diyor evet ama o da bi yere kadar. dediğim gibi planck zamanından daha küçük zaman birimine fizik kuralları işlemiyor. teorik fiziğe giriyoruz.
karanlık enerji olmasaydı konusu ise bambaşka. oraya girsem nerden çıkacağımı bilemem.
sözlükten "deckard" nikli yazara da ulaşabilirsin. astronomi bilgisi benden çok daha iyidir.
sorularindan once:
fi tarihinde bu programi ve bu adamin konusmasini izlemistim. sonra adami arastirmistim. adam adnan hocaci kilikli biri cikmisti. o mantik seviyesinde. bundan dinleme boyle seyleri. bilimsel kaynaklara yonel.
evrenin kapanip, cokmesi karanlik enerjinin olmamasina bagli degil. arkadasin dedigi gibi, teorik fizikten bahsediyoruz, ama biraz da insan destekli atar. dark mattera al iste bu diyemesen de orda verili kabul edilen bir seyden bahsediyorsun, birden yok olmasi ve buna bagli evrenin cokmesi teorik olarak 'irrelevant'.
en.wikipedia.org:Cosmological_Composition_%E2%80%93_Pie_Chart.svg
en.wikipedia.org
cyclic modelde entropy'e ne oldugunu bu wiki sayfasindaki iki teori de kendine gore acikliyor. bakabilirsin.
bu adamin kendi gorusu sadece. ve bu adam sosyoloji/felsefe insani. ben de oyleyim. ama ben cok daha bilimsel olarak bunlari incelemis olmama ragmen cikip akademik uzmanligim olmadigi konuda bir de olayi utanmadan allahlara baglayarak konusmaya utanirim.
1)
-boyle bir ihtimal yok mu? var. ama sonsuzda 1. sonsuzda 1lik ihtimalin ikinci kez olmasi daha da ilginc olurdu.
-ayni miktarda enerji ile cokumlenip, cokumlenmeyecegini kim biliyor? entropi durumu tartismali. daginik birakarak mi cokumlenecek, geri giderek mi entropiyi dusurecek. bunlar tartismali.
-bilemezsin. her sey farkli da olabilir, her sey lineer bir sekilde geri de sarilabilir. tabi buna zaman geri sarilmasi diye bakip insanin tersine gozlemleyebilecegi cikarimina da varabilirsin. 11 boyut bile desen bozunmaya ugrayan boyutlar bambaska bir geri sarim da cikarabilir diyebilirsin.
2)
-fizik yasalarinin su anda dahi isleyip islemedigi belli degil. teoriler bunlar, degisir, ogrendikce anlami acilimi artan seyler. su anda bile yasadigimiz mekan ve zamani cozebilmis degiliz tam anlamiyla, sen farazi ve insan tahayyulunun otesindeki bir noktada, su anda kanun kabul ettigimiz bir seyin olup olmayacagini soruyorsun. bilemeyiz. teori uretebiliriz. bunda da olur diyen de cikar olmaz diyen de. tonla teorem var. gercekten merakliysan acip, teorileri okuyabilirsin. cunku 1-2 tane degil.
dalga mi geciyorsun? bunu savunma sekli yok ki adamin. tamamen palyacoluk. ciddiye alman hata.
@faux humanitas
"-ayni miktarda enerji ile cokumlenip, cokumlenmeyecegini kim biliyor?" kısmına sorum şuydu. Evren tamamen çöküp tekillikte enerji olarak sıkıştığında neden farklı enerji miktarı olsun? Misal evrenin tekillikteki o enerjisine 4 birim enerji diyelim. 4 birim enerji 2 birim madde oluşturduysa. 2 birim madde tekilliğe sıkıştığında 4 birim enerji haline gelmeyecek mi? gelmeyecekse enerji/madde dönüşümleri ters olduğunda neden farklılıklar oluşuyor?
Parayı sürekli aynı koşullarda ard arda 10 üzeri 40 defa atsak ve koşullar aynı olduğu sürece neden aynı gelmesin ki? (yer çekimi rüzgar ortam, tüm durumların aynı olduğu koşulda ilk düşüşte ne geldiyse son düşüşte de o şekilde gelmeyecek midir? Sadece aynı enerji miktarı o tekillikte sıkışırsa farklı bir açılma yapma ihtimali neye bağlıdır onu merak ediyorum?
Ayıca ciddiye aldığım falan yok adamı. Arkadaşıma bu adamın nasıl bir keko olduğunu açıklamaya çalışıyorum. Karanlık enerji'den evren genişlemesinin artan ivmesinden bahsetmek yerine böyle allengilli yollardan alakasız işlere burnunu sokuyor sinir oluyorum.
e cunku hesaplayamayacagin ve tahayyulunun disindaki rakamlar, yogunluklar, kutleler ve kutlesizliklerden bahsediyorsun da ondan. kaldi ki belki de kutleler birbirini negate ediyor. baska evren olusum teorisi yok mu? var. belki einstein haksiz, ne biliyoruz yani?
hadi madem bilinen, ortalama, klasik fizik sinirlari icindeyiz. bana gore sorun yanlis bu sefer de. enerji-madde donusumunun tersi ne abicim? sen entropinin aksini kanitlayan bir gozlem, olay gordun mu de boyle bir sey diyebiliyorsun o zaman. hem entropi deyip, hem de entropi aksi bir tahminde nasil bulunabiliyorsun? ayrica o iki kati dderken hangi formulu kullaniyorsun merak ettim yani. e=mc^2 ise c isik hizi sabit aliniyor. isik hizi yok olursa ya da sonsuza giderse nolcak?
ya da en temizi su kismi bi okur musun wiki'den? en.wikipedia.org Binding Energy and Mass Defect kismini.
ayrica sunu izlememistim: ben de izliyorum simdi, bak istersen: www.youtube.com
bir de gectim, gozlemci bagimli bir sistemden bahsediyorsun. bence cok ilginc, tekillik falan deniyor mesela ama tekillik denebilir o kadar cok seyi icinde barindiran bir kutleye. bence cogullugun dik alasi, bilmiyorum. ki su var, tekillige cokecegini nerden biliyorsun. sorunun mantiksiz olmasi tam da burdan geliyor zaten, olmasi kesin olmayan ve olusunu hangi nedenselliklere, 'mucizelere' ya da tahminlere bagladigini aciklamadigin bir seyi soruyorsun, ama 4 birim enerji nasil 2 birim madde olusturuyor ya? MADDEYE DONDUGUNU NERDEN BILIYORSUN?
cok sallamasyon geldi bana, afedersin. mantikli ya da mantiksiz da olsa bir aciklaman varsa onu dinleyeyim, ona gore sevap vereyim. cunku mantigini veyahut mantiksizligini anlamadim.
ikinci paragrafin yine ayni probleme sahip. ayni kosullarda gelse de evren komplike bir sey, para dusmesi kadar tek boyutlu, tek zamanli, tek kuralli veya tek gozlemcili bir olaydan bahsetmiyorsun. given ya da established sartlarla dusunuyorsun. basit olasilikla evren mi kurulur? nasil ayni kosullar? HEM ayni kosullarda ayni evren ciksa da o ilk evrenle ayni midir?
bi-le-mez-sin. neden? cunku daha dark matter'i cozmedik. uzgunum bilim o kadar ilerlemis degil su an.
farkli bir acilim yapma ihtimali, o noktada her seye bagli. belki dark matter evren sonumlenirken baska bir gorevle tersine bir entropi yaratiyor, su an sana alenen fizik felsefesi ve teorisi yaratiyorum bak. yani ne bilebilirsin ki, belki kara delikler sonumlenme sirasinda artik devasa bir karadelik olmus oluyor evren ve o noktada kutleyi kaldiramayip kendi kendine enerji kaybina ugrayip, enerjinin yok olmasina neden olacak butun umutlu fizik kurallarinin aksine evren de enerjisini yok edecek ve final bir sekilde bitecek.
bunlar teorik fizik ya. sen su an farazi bir seyi mantiksiz denklemlerle soruyorsun. cunku bilinmeyen sey buzdaginin gorunmeyen kismi. yani cok buyuk. sen bilinmeyen seyler varken, her sey sabit, steril, sanki surtunme ortami olmayan fizik dersi gibi konusuyorsun. bu da cok komik oluyor. yanlis anlama.
arkadasina boyle aciklayamazsin ki. inanmazsa inanmaz. adamin yaptigi sey bilim degil ki bilimle vurasin. safsata. soyle abi bilim degil bilimin felsefesini yaptigini. ve bu adam etik olarak sosyolojiyle de catisiyor. kendi gorusu olan allaha yol yapiyor her dedigi salak seyde. sosyal bilimlerde bir seyi kanitlamak istersen onu en az bes acidan kanitlarsin ki zaten. kendi kendine masturbasyon yapmaktan da baska bir sey degil bu.
kendi kendine bir teoriyi almis, 'felsefik', 'din felsefesi' kisvesi altinda, kafasina gore, bilimsel tanim ve ongorulerin disina cikarak (ki felsefede cikabilirsin ama destekli atmak lazim bazi seyleri de); yani dark matter'i allahla doldurarak sacmalayan, korkunc hin gozuken surata sahip bi adam bu ya.
belki de bu adamin anlattiklari uzerinden gittigin ve cevap bulmaya calistigin icin sorularin muallakta kaliyor. eger oyleyse arkadasina mantiksiz da olsa mantikli ya da bir butunsellige sahip sorular sor. farkli farkli teorilerden. benim de sana yaptigim sey bu cunku. cunku bilmedigimiz kisimlari canimizin istedigi seyle doldurmak cok mumkun. lan de ki arkadasina bi insani sevince bile onun boslugunu kafamizda onunla ilgili yarattigimiz imajla dolduruyoruz, bu mal da allahla dolduruyor iste de ljsdflkjlfsdd
saka bir yana boyleyken boyle.