yada şöyle sorayı, uzaydan gelen bi cisim yanmaya başlarken yer yüzünde niye bu etki olmuyo?
uzaydan gelen cisim ses hızının birkaç katı hızda geldiği için atmosferden geçerken yüzlerce derecelik sıcaklığa ulaşıyor, onun etrafında oluşan rüzgar onu soğutmayı bırak etki bile etmez.
senin koluna gelirsek, senin kolun atmosferden geçmediği için sadece havayla arasında sürtünme oluşuyor. senin durumunda havayla aradaki sürtünme, hızından kaynaklanan rüzgarın soğukluğunu yenecek kadar ısı oluşturmuyor.
bilmiyorum saçma mı olucak ama eğer hava sıcaklığı senin vücut sıcaklığından fazlaysa kolun o rüzgarda ısınır sanki.
eğer saçmaysa çok vurmayın hemen ölüyorum ben..
Arabada meydana gelen durum "forced convection" ile ısı transferi. kolun katı yüzey olsun, etrafından geçen bir hava akışı var. hava akışı forced, yani zorlanmış çünkü arabanın hareketinden dolayı kolunun etrafından akıyor. tıpkı yemek yerken sıcak bir lokmayı üflerken yaptığımız gibi. ne kadar hızlı üflersek o kadar çabuk soğuyor.
sürtünme elbette var ve sürtünmeden dolayı havanın sahip olduğu kinetik enerjinin bir kısmı yine ısıya dönüşüyor, ancak convection ısı transferi ile soğuma daha etkili. sürtünmeden oluşan yüzeydeki sıcaklık artışı sadece convection'un meydana geldiği sıcaklık farkını azaltacağı için ısı transferini azaltıyor.
öte yandan sürtünme hızın karesi ile doğru orantılı. yüksek hızlarda etkisi çok daha fazla. bu sebeple hipersonic tabir edilen hızlarda (5-6 Mach'dan büyük) uçakların yüzey sıcaklıkları sürtünmeden dolayı çok ciddi artıyor, ısıl genleşmeden dolayı geometrik yapılarında değişiklikler meydana geliyor (ki bu aerodinamik açısından korkunç bir şey). o kadar ki sıvı hidrojenin yakıt kullanılması ile ilgili yapılan bazı çalışmalarda hidrojenin yakıt olarak kullanılmasından önce yüzeyin altından akıtılarak sıcaklığını düşürmesi üzerinde çalışılmış. uçağın uçtuğu irtifanın sıcaklığını da -56°C olduğunu da dikkate alalım. yani hissettiğin bu farkı yaratan etkenlerin başında hız geliyor.
bu hız, sürtünmeyi dikkate aldığımızda ısınma etkisini artırıken convection'ı dikkate aldığımızda soğuma etkisini artırıyor. yüksek hızlarda ısınma etkisi baskın hale geliyor. ben bu şekilde yorumluyorum.
