o hiç yurtdışına çıkmamış mı?
hayır, hiç çıkmamış.
böyle bi cümleye cambridge dilbilgisi kitabında da rastladım, soruya onaylayan bi cevap verirken "evet" kullanmak gerekmez mi? bunu türkçe'de de yapıyoruz, bunun genel geçer bi durumu var mıdır? mesela cevaptaki hayır/evet soruya değil de olayın olup olmamasına yönelik verilir gibi?
çıkmamış mı? = çıkmış mı? manasında olmuş, hiç(have you ''ever'') de destek verince hayırla cevaba başlanmış. Yani kullanım doğru bence.
ben burada soruda sorun görüyorum.
o hiç yurtdışına çıkmamış mı? olumsuz bir soru cümlesi.
evet, hiç çıkmamış.
hayır, hiç çıkmamış.
cevaplarda bir problem yoktur. ikisi de -türkçe'de- kullanılır. oysa soruyu değiştirdiğimizde:
o hiç yurtdışına çıkmış mı?
evet, çıkmış.
evet, çıkmamış. olmaz yerine:
hayır, hiç çıkmamış. koyulmak zorunludur.
olumsuz sorulan cümleye
(sen yemeğini yememezlik etmedin mi?)
evet derseniz cümleyi tekrarlayarak onaylamış olursunuz.
(evet, yememezlik ettim.)
hayır derseniz cümlenin soru kökündeki olumsuzluğa karşı gelirsiniz.
(hayır tabi ki yememezlik etmedim.)
eğer evet/hayırdan sonra cümle kuruyorsanız cümlenin olumlu ya da olumsuz kullanımları sorun teşkil etmez. (hayır yememezlik ettim demeniz de evet, yememezlik etmedim demeniz de kullanım açısından yanlış değil. ikisi de yaygın)
almanlar çözmüş işi olumsuz soruya olumlu cevaba doch diyorsunuz, evet ya da hayır derseniz olumsuz cevaplamış oluyorsunuz.
türkçede ise böyle bir kural vs bulunmuyor. bense +x+ artıdır, -x+ eksidir, -x- artıdır diye bakarım. ama anlam karmaşası oluşur mu? cevap evet.
bu kural türkçe ile ingilizce'de birbirinin tam tersi imiş. (ingiliz kültürde bir ingiliz hoca söylemişti).
türkçe: gitmiyor musun?
cevap: evet (gitmiyorum) / hayır (gidiyorum)
ingilizce: are you not leaving?
answer: no (I am not leaving) / yes (I am leaving)
gerçi şimdi yazarken kafam karıştı, öneklerim ters olmamıştır umarım.
Hatta son derece başarılı olan Harry Potter çevirilerinde bu anlamda evet/hayırların hatalı çevrildiği bir kaç yer vardı.
