Benim sorum gayet net ve açık olacak. Present Perfect Continuous (Progressive diyenler de var) ile Past Continuous (Progressive) arasındaki fark nedir açıklayabilir misiniz acaba?
Örnek olarak:
She has been watching TV
She was watching TV
veya
I have been running
I was running
şimdi adı üzerinde öncelikle, present perfect continuous'ta mutlaka bir şu an bağlantısı var. bir deneyimden bahsediyorsun ve o deneyimin an itibariyle sürerliği söz konusu. past continuous'ta ise yapılan eylemin sürerliliğini ve geçmişte olduğunu biliyoruz sadece. ne kadar sürdüğü hakkında bile bir bilgimiz yok.
İzninle dediğini düzeltsem bana katılır mısın? English Grammer In Use kitabında, devam etmekte olan veya çok yeni bitmiş olaylarda kullanıldığını söylüyor present perfect continuous'ın. Doğru değil mi? Yani dediğin gibi devam eden olaylarda kullanılıyor ama bitmiş olaylarda da kullanılıyor.
Peki past continuous'ta kurulan cümlelerdeki eylemler için genellikle bitmiş olduğunu söyleyebilir miyiz? Yukarıdaki örneklerde mesela televizyon izlemiş ama şu an izlemiyor. Koşuyordu ama şimdi koşmuyor diyebilir miyiz? Mesela Türkçe'de "Naber abi napıyorsun?" diye sorulduğunda "Düşünüyordum" diyoruz. I have been thinking mi yoksa I was thinking mi kullanmak uygun olur?
bitmiş olaylarda da kullanılıyor elbette ama bu olayın bitmesi onun tamamen geçmişte kaldığı anlamına gelmiyor. dediğim gibi konuşma sırasında mutlaka şimdiyle bir bağlantısı var. hani biz türkçe'de abartılı konuşuruz ya, saatlerce televizyon izledim diye. o deneyimi hala sürdürüyorsundur yahut yeni bitirmişsindir. önemli olan o olayın ne kadar sürdüğüdür aslında perfect tense'lerde.
ikinci konuda da şöyle açıklanabilir:
past continuous ile: I was running when I saw a body lying on the floor.
eylemi bir süre yaptığını biliyoruz ama ne kadar süreyle yaptığını bilmiyoruz. başka bir eylemin senin sürdürdüğün eylemi kestiğini biliyoruz.
pre.perf. cont. ile: I have been running for two hours. I'm really tired now.
eylemim bitmiş ama şu anki halimi etkiliyor, çünkü iki saattir aynı eylemi sürdürmüşüm.
Düşünüyordum sorusuna gelirsen napıyorsun sorusuna I was thinking diye yanıt vermen doğru. Olay aslında şöyle oluyor:
I was thinking when you came and asked me what I was doing.
Bunu Present Perfect Continuous ile kullanırsak da yaptığımız eylemin ne kadar sürdüğünü vurgulamamız gerekir.
I have been thinking on changing my job for a few days.
present perfect continuous'ta olay ya devam ediyordur ya da daha yeni bitmiştir. mesela arkadaşımız bizi kan ter içinde görüp hayırdır dese "i have been running" deriz. koşmamız bitmiş ama hala yorgunuz, üzerimizden ter akıyor vs. ya da dediğim gibi geçmişte başlamıştır ve hala devam ediyordur "i have been working in this company since 2005" deriz mesela.
past continuous ise bildiğimiz geçmiş zamanla alakalı bir durumdur, şu anla pek bağlantılı değildir. "i was watching tv when my father came" deriz mesela. zaten zaman belirttiğiniz an (since ve for'lu kullanılanlar, bir de before, just gibi belirsiz zaman zarfları hariç) cümle past tense'e kayar, perfect tense kullanılamaz. yani "i have been running two minutes ago" yanlış bir cümledir, oradaki two minutes ago cümleyi perfect tense olmaktan çıkarır, ki zaten anlamca da manasız oluyor biraz.