yüzey gerilimi.
soğuk su ile deneyin, aynı tadı alamayacaksınız :)
hele ki çay şekerliyse bi de kuruyan şeker devreye giriyor ve kaskatı kalıyor vura vura ayırıyorsun.
su yapışkan görevi görmüyor, havanın geçişini engelliyor ve bardağın altında vakum etkisi oluşuyor. su dolu bardağın üstüne kağıt koyup ters çevirme numarası gibi, hava basıncı tabağın düşmesini engelliyor.
(ya da salladım çok pis. yüzey gerilimi filan da olabilir tabii.)
şimdi denedim geldim, su miktarı azaldıkça daha güçlü bir tutma kuvveti oldu. en süperi tam bardağın tabanını çevreleyecek kadar ıslaklık. ama oda sıcaklığındaki su ile tabağı kaldırmayı başaramadım.
labaratuvardan bu kadar, sözü teorisyenlere bırakıyorum :)
dekila olmeka haklı, havasızlıktan.
kohezyon kuvveti denen bir olgu var. sıvı moleküllerinin birbirini çekme kuvveti. bu kuvvet sayesinde su damlalarının belirli bir profili vardır. (tabi sadece kohezyon etki etmiyor bu profilde, yerçekimi ivmesi ve hava direnci de devrededir)
düz ve pürüzsüz bir zemine su döktüğünüz zaman suyun hareketini gözlemlemişsinizdir. mümkün mertebe bir araya toplanır sular.
bu kohezyon kuvveti de bardak ve çay tabağı arasında zamk vazifesi görür işte (1)
bir diğer yaklaşım (aslında daha mantıklı olanı) ise vakum ortamından bahsetmektir...
çay bardağının altına dikkat ederseniz çok az da olsa bir içe doğru çukurluk görürsünüz. işte bu çukur sayesinde çay tabağına konulan bardakla tabak arasında bir hava kalır. çay tabağının, bardağa göre daha soğuk olması ise bu havanın vakum etkisi yapmasına neden olur. bardağın çay tabağına değdiği yüzeyler de ıslak olduğundan ((1). açıklamaya bakınız) bardak ve tabak yapışır. (2)
japon mühendisler şekerin bu özelliğinden japon yapıştırıcısını icat etmişler.
@delika olmeka haklı. gerisi alakasız bilgi.
kısaca; hava basıncı.
allahın bir hikmeti.