mecra'nın sonundaki â ne olur?
mecra't-ta'âm?
macrâu't-ta'âm?
Bu durumun ismi nedir? Kuralı nette bulabilmem için ismi lazım.
Bir de bana kanıt olabilecek meşhur örnekler var mı?--kaynaklardan da kontrol edebileceğim.
kelimenin sonundaki harekesi iraba bağlı olarak değişir.
kabaca
failse u olur, mefulse a olur, önünde harfi cer varsa i olur.
irab konusuna bakmalısın
chat gpt diyor ki: Arapça'da bir kelimenin sonunda uzun bir sesli harf (â gibi) varsa ve ardından belirli bir isim (ال-taʿâm gibi) geliyorsa, bu tür birleşmelerde (izafet terkibi) uzun ünlü genellikle korunmaz, kısa hâle gelir ve bir "t" harfi eklenir.
Bu durumda:
**mecra’t-taʿâm (مَجْرَى الطَّعَام)** doğru kullanımdır.
– *"Yiyeceğin geçtiği yol, kanal" gibi bir anlam taşır.*
**Neden "mecra’t-" olur?**
- "Mecrâ (مَجْرَى)" kelimesi sonunda uzun "â" harfiyle biter.
- İzafet yapısında, bu uzun "â" kısa "a"ya dönüşür ve izafet "t"si (ت) eklenir.
- Uzun "â" korunmaz.
**"macrâu’t-taʿâm" yanlış olur** çünkü izafette uzun ünlü kalmaz.
Bu kurala **"İzafet Yapısı" (الإضافة)** denir ve özellikle bu tür değişimler **"Temvinin Düşmesi"** ve **"İzafetle İlgili Ünlü Değişimi"** başlıkları altında incelenir.
Özellikle merak ettiğiniz, sonu **elif-i maksure (ى)** ile biten kelimelerin izafet yapısında aldığı şekildir. Bu durum Arapça gramerinde **"İsm-i Makṣûr'un İzafeti" (إضافة الاسم المقصور)** olarak geçer.
### Google’da Aratabileceğiniz Terimler:
1. **"إضافة الاسم المقصور"** (İsm-i Maksûr'un İzafeti)
2. **"الإضافة في اللغة العربية"** (Arapça’da İzafet Yapısı)
3. **"قواعد الإضافة الاسم المقصور"** (İsm-i Maksûr'un İzafet Kuralları)
4. **"إضافة الأسماء المختومة بالألف"** (Sonu Elif ile Biten Kelimelerin İzafeti)
Bu anahtar kelimelerle Arapça gramer kitaplarına veya akademik kaynaklara ulaşabilirsiniz.
İkincisi doğru. İsmi muzaf be muzafun ileyhtir.
efruz +1
yanlış kelimelerle ifade edebilirim ama dümdüz şöyle söylenebilir: mecra kelimesinin sonunda hemze yok. yani mecraü, mecrai vs. diyemeyiz. peşine artikel geliyorsa dümdüz bitiştirip okuyoruz, mecra't-ta'am gibi. uzatma artık yok.
Yasin'den örnek: ve câe min aksa'l-medineti. (اقصى المدينة)
Sonda Hemze (ء) değil, elif-i maksura (ى) olduğundan ötürü mecra't-ta'am.
Mebni olduğundan ötürü de, i'raba bağlı değişmez.
Tingen ve kesmekes +1
Ama sonunda hemze olan bir sözcük olsa, mesela esnasında (esna أثناء) diyeceğiz, o zaman esnâü't-ta'am olur.
İ'rabına göre cümlede esnâi't-ta'âm yahut esnâe't-ta'âm olabilir. Hatta taam'ın sonunda bir de gizli i harfi var da, karıştırmayalım şimdi. (Arapça yorucu bir dil)
Türkçe'de kullanacaksak, direkt merfu' halini (esnaü) kullanırız. Hatta bir ara şemsî-kamerî harfleri dahi ayırmıyorlardı. İingilizce'deki Majra Al-Ta'am, Athna Al-Ta'am gibi Esna-ül Taam şeklinde...