Onlar sayısız yerleşimlerden sadece terk edilenleri Oysa günümüzdeki bir çok şehir antik yerleşimlerin devamı. Terk edilenler ise zamanla stratejik veya iktisadi önemini yitiriyor veya kıtlık, kuraklık, salgın hastalık gibi sebeplerle terk ediliyor. Bir anda olmuyor genelde bir süreç.
Batı Roma'nın çöküşüyle birlikte ekonomi bayağı daralıyor ve kaynaklar azalıyor. Dolayısıyla büyük şehirler sürdürülebilir olmaktan çıkıyor. En basitinden koca şehrin su ihtiyacını karşılamak için sürekli bakımını yapmak zorunda olduğunuz bir boru hattı var. Kaynak azaldığı için hizmet sektörü daralmış, bakım yapacak eleman bile azalıyor. O yüzden Batı Roma çökünce zaten orası karışıyor ama Anadolu'da Doğu Roma devam ederken birçok büyük şehir terk ediliyor, halk tarım ve üretim yapabileceği alanlara taşınıyor. Bunun dışında ortaya çıkan bölgesel çatışmalar vs de var.
Benim söylediğim Batı Roma'nın çöküşüne ilişkin genel örüntü ama örneğin Pers'lerin bütün şehri yaktığı durumlar da mevcut. Yıkımdan sonra terk edilip sonra tekrar birileri yerleşebilir. Zaten o durumda da eski şaşaalı günlerindeki gibi kullanılmıyor şehir.
deprem ile hatay gibi komple yıkılınca tüm şehiri terk ediyorlar, bunu söylemişlerdi gözümde canlandıramamıştım hataydan sonra anladım
başka medeniyetlerin istilası göçe zorlaması gibi sebeplerde olabilir
çünkü istila etmesi çok daha kolay. insanlar da bu kadar kolay istila edilebilen yerlerde kalmıyor doğal olarak, can korkusu. bu gelişmiş şehirlerin yolu, zenginliği de haliyle daha üst düzey. dolayısıyla herhangi bir istila durumunda ilk hedef buralar oluyor. türkiye'de özellikle antalya taraflarındaki antik kentlere bakarsanız onlarca yüzlerce kez istila edildiği ve artık insanların da bu nedenle oraları terk edip daha zor ulaşılabilen yerlere göçtüğünü görebilirsiniz.
Efes liman özelliğini kaybediyor mesela en bariz olarak. Benzer şekilde Milet, Priene gibi şehirler de öyle. Normalde çok işlek liman şehirleriyken delta ovaları sebebiyle limanları gidiyor, şehrin de ekonomisi çöküyor. Tabii depremler, istilalar vs de bu süreci hızlandırıyor.