Asıl merak ettiğim ve yanıtını aradığım 2 soru mevcut; aşırı sağa rağbetin nedenleri ve bu durumun sonuçları.
Gerçi başlıkta Avrupa dedim; ama diğer bölgelerde de bu tip eğilimler söz konusu. Javier Milei herkesin malumu. Şahsen ABD'de de Trump'ın Biden karşısında kazanacağını düşünüyorum.
Velhasıl, dünyadaki bu gidişat üzerine görüşlerinizi almak isterim.
bu "gidişat" dediğiniz süreç 2008 krizinden sonra baş gösterdi. aşırı liberalist, küreselleşmeci, aşırı serbest piyasacılık başta ABD olmak üzere tüm batı toplumlarını kötü etkiledi. karşılarında nefessiz üretim yapan Çin varken, bugün Avrupa şirketleri sadece anlamsız azınlık haklarının savunuculuğunda, 4 gün çalışma peşinde. bu durum batıya refah kaybı + nitelikli iş gücünde işsizlik + teknoloji rekabetinde gerilik getirdi.
refah kaybı + istikrarsız Ortadoğu'dan gelen göçler Avrupa'da göçmen karşıtlığını çokça tetikliyor. yani bir yandan aynı ülkedeki politikacılardan bir kısmı "hayır ya ne demek sadece 2 cinsiyet vardır bu doğru değil" derken karşıdaki "la başlatma sığınmacından insan hakkından banane onlardan! ülkelerine dönsünler, umurumda değil ülkesindeki savaş" diyor. aradaki uçurum oturup tartışılacak ya da üzerine fikir birlikteliği sağlanabilecek bir durum değil. bir tarafı savunmuyorum. olay tartışma ekseninden çıkmış bir durumda.
en çok merak ettiğim tabiki de Almanya. hala refah olarak en güçlüsü ve en az hasar göreni ama orada dahi sağ yükselişte. AfD'nin gelecek seçimlerde iş yapmasının ortalığı çok ciddi şekilde kızıştıracağını düşünüyorum. çünkü yapı olarak göçmen karşıtlığı ve milliyetçiliğe direkt meyledebilecek, kanlarında gezinen bir ülke almanya. 2.dünya savaşıyla abd tarafından silahsızlaştırılıp refaha boğulmaları, bir süredir milliyetçiliği umursamama, ülkeyi ve gidişatı üzerinde ciddi tartışmaları getirmedi.
yine sanırım 2022 başlarında kamala harris'in avrupa parlementosu ya da münih güvenlik konferansından birinde yaptığı konuşma oldukça kilitti. o zamanlar fransa almanya ortak askeri bir birlik kurulması söylemleri, avrupa birliğinin dağılması gündemdeyken harris "1945'ten beri savaşsız yaşamanızı ve bu denli yüksek refahınızı amerika birleşik devletlerine borçlusunuz" demesi bence çok kilitti. ki zaten bir kaç hafta sonra abd tahrikli ukrayna rusya savaşı başladı o günden beri de ab birbirine kenetlenmiş durumda.
sonuç olarak, abd ne yapacak onu izlemek gerekiyor. küreselci ve açık ekonomi modelinden çıkması beklenebilir önümüzdeki 5-10 sene abd'nin. bunun olması + ortadoğuya barış gelmesi aşırı sağın yükselişini net durdurur. ama israil - filistin olaylarında batının aldığı tavır ve arap ülkelerinin rahatsızlığı (siyasi olarak hiç ses çıkarmamalarına bakmayın oldukça rahatsızlar), ortadoğuya abd'nin istediği bir barışı zor getirecek gibi. ortadoğuda kaynadığı sürece de ab hep stres altında olacak.
asiri sagin tanimi da biraz degisik batida. asiri sag dedigimizin bazilari gercekten asiri sag degil. zaten en azindan avrupada tek basina iktidar olunmuyor abd'deki gibi, o yuzden koalisyonlarda pek cok sey de tiraslaniyor. tabi bu durum su an icin boyle, giderek artabilir saga olan ragbet.
sebebi suriye savasina kadar gidiyor - sosyal medyanin da etkisi yuksek. 2010'dan beri cok fazla goc aldi avrupa ulkeleri, sosyal medyada da gocmenlerin yaptiklari cok tepki goruyor. eskiden cok fazla haber yapilmazdi bile belki.
gidisatin cok degisecegini dusunmuyorum
avrupa icin nedeni buyuk oranda eskisi kadar iyi olmayan ekonomi icin suclu aranmasi. bu da her zaman oldugu gibi disaridan gelenler tabii ki yani multeciler. bunu kim kullanir? sagcilar.
almanya'da nie wieder (never again) diye sloganlar atiyorlar surekli ama su an yasanan seyle 1930'larda yasanan cok benzer bence. su an o kadar ileri gidemez tabii ki ama AFD gibi bir irkci nazi partisinin %20'leri gecmesi cok ilginc.
bu %20 oyun sahiplerine sorsan holocaust'tan biz sorumlu degiliz gecmiste yasanmis derler. e simdi gittigin yon ne? :D
avrupa'dan ekonomik refahi kaldir medeniyet falan kalmaz. ortadogu'daki gibi birbirlerini keserler. bu medeni millet masali ekonomi kotu degilse vardir. insanlar bunu algilayamiyor.
@bohr atom modeli+1
Pandemi ve çin üretim hacmi diğer ülkelerin içinden geçti. Avrupa evhamlı bir çocuk gibi (belki de haklılar) ufak sarsıntılarda bile öldük bittik moduna giriyor. Ve bunun sebebini geçmişte yaptıkları gibi yabancılarda buluyorlar.
bohr'un son paragrafina imzami atarim.
paralarin mültecilere gitmesi. biz mesela vergi veriyoruz ama sorgulamiyoruz, almanlar vergilerinin nereye harcandigini soruyor. benim tanidigim almanlar özellikle ukraynalilara gicik. almanca-ingilizce anlastigimiz icin tam anlamadim, über'de bile indirim haklari varmis sanirim.