ikimizin bir ortak arkadaşımız var ve faize vs tamamen günah gözüyle baktığı için hiç bulaşmıyor. hayatı boyunca k.kartı bile kullanmadı. şimdi bu ortak arkadaşımız bankadaki yıllık %x faize bile "haksız ve emeksiz kesin kazanç" gözüyle baktığı için haram olarak görüyor. buraya kadar ok, kendi hayat tarzıdır.
geçenlerde kocaelide bir bayideki tanıdığı nakit vermesi durumunda 840k sıfır bir aracı direkt teslim edeceğini söylemiş, bu çocuk da eşinin altınlarını, kendi altınlarını bozmuş, ailesinden borç harç etmiş gidip arabayı almış, ailesinin durumu pek olmasa da 150k civarı parayı hemen alma sebebi de kesin olarak kar edeceklerini bilmeleri falan. kendi aracı var ve bunu tamamen kar etmek için girişmiş. bu arada bu olaylar seçimden bir kaç hafta önce gerçekleşiyor. çünkü düşüncesi seçimden sonra doların çok artacağı, araba fiyatlarının uçacağından emin olması. sonuç olarak aracı bir kaç gün önce 1.150 milyona satıyor. merak edenler için araç crossland paketi bilmiyorum
şimdi asıl arkadaşımızla tartıştığımız şey de buydu, ben yıllık %8 faize (bankalardaki %30-40 mevduata dahi) bile günah-haram gözüyle bakan, kesin ve risksiz kazanç olduğu için tamamen haram olduğunu söyleyen birinin bu şekilde tanıdık vasıtasıyla sıra beklemeden araç alan "alsam en az 100-150 kazanırım" deyip 300 civarı kazanan birinin yaptığının dinen de ahlaken de çok saçma ve çelişkili olduğunu söylerken arkadaşım bunun çok olağan olduğunu söylemesi oldu.
ben kar eden arkadaşım gibi bakmıyorum hayata, hatta benim tanıdığım biri olacak bir bayide tüm arabaları ondan alıp kendim piyasada bu şekilde sata sata hem kendim kazanır hem de bayide bana aracı ayarlayacak kişiye pay verirdim, bunun kuralı budur benim için. ama faizin yıllık getirdiğine çok sert karşı çıkıp kesin para gözüyle görüp haram demek ve yıllık faizin neredeyse 2 katı bir kazancı çok kısa bir sürede kazanmak nasıl helal oluyor o zaman?
tekrar ediyorum, ben yaptığı yanlış falan demiyorum ama bu yapılan dinen de haram olmuyor mu o zaman? neye dayanarak buna çok normalmiş gibi bakıp yıllık faize zebanilik günah olarak bakıyorlar? şimdi baktım benim banka aynı paraya 12 aylık süre için 240k para verirken bu arkadaş 300 civarı parayı 2 ayda kazanmış :D tek riski 300 yerine 200 falan kazanmasıydı. yani bu insanların bakış açısını anlamaya çalışıyorum.
yani aynı soruyu kredi ve "Kâr Payı Oranı" mevzusunda da var. şu an tüm ihtiyaç kredileri aylık %2.5 falan ama bu tip arkadaşlarımın gittiği bankalarda %2.5 civarına kar payı alıp karşılığı borç veriliyor :D aynı hesap değil mi yahu? bu insanlar kendilerini mi kandırıyor cidden anlayamıyorum
Tanıdık sayesinde başkalarının önüne geçip arabayı alma kısmı hak yemek oluyor, onda problem var. Onun dışında dini bir problem yok. Ucuza alıp pahalıya satmış. Ticaret yapmış.
bunu ticaret yapıyorum düşüncesi ile yapmıştır diye düşünüyorum, kendisine de sormak isterdim açıkçası arkadaşım olsa
faizle ticaret bambaşka şeyler. ikisinin kazanç riski aynı değil tl bazında faiz yüzde 100 kazanç vereceğini söylüyor, araba aynı değil sonuçta bir emtia artacağını öngörmüş zor bir şey olmasa da.
tanıdık vasıtası konusundaysa satan devlet değilse satan kurumun böyle bir zorunluluğu yoksa kimseye eşit davranmak zorunda değil, alan ile satanın arasında olan bir durum. eşe dosta 100'e satar diğerine 150 burada da bir problem yok. dediğim gibi iki taraf da özel ise bu şekilde, gidip devletten ihale alınması vb. şeylerden bahsetmiyorum. burada bir hak yeme durumu mevzusu görmüyorum.
Dinen bir sakınca yok. Malı ucuza alıp pahalıya satma işine ticaret diyoruz. Peygamber mesleğidir hatta.
Sırada öne geçmek de kesinlikle hak yemek değildir. Bayii tüm insanlığa eşit davranma yemini mi etti sanki, devlet kurumu değil orası adam peşin para varsa hemen satarım demiş kendi malıdır. İsterse sadece yozgatlılara satış yapacağım diye şart bile koyabilir.
Dünya senin gibiler yüzü suyu hürmetine dönüyor.. yenibir+1
bu tür insanlar ekonomiyi tam bilmiyor ama ekonomiyi bizden daha iyi kokluyorlar :D sonuçta kazanan o bak.
Haram olan faiz haksız elde edilen gelir. Enflasyon yıllık %30'dan fazlaysa banka %30 veriyorsa o kâr değil. Paranı korumak. Ama dindarlar bunu anlamak istemiyor.
Ona sorsan arabayı yarın 1.150m'a satmak helal çünkü o günkü değeri bu. E paranın da değeri düştüğü için bugün 840k tl'n yıl içinde %30+ eridiği için ve bankaya kullanması için kaynak sağladığın için banka o parayı veriyor. Tefeci faizi olsa ayrı.
Ticaret helal ama sırada öne geçmek veya yakınını öne geçirmek bence kul hakkı olmalı. Ama Türkiye'deki dinciler veya dindarlar öyle olmadığını düşündüğü için her yer akraba kaynıyor işte. (bir de enflasyon garanti olduğundan sonraki partiye attığın insanlar daha çok TL ödeyecek, resmen onlara zarar veriyorsun)
not: askerdeyken katılım bankasında çalışan bir arkadaşla konuşmuştuk, oradaki kar payı ile faiz bayağı aynı şey ama kabul etmiyor dediğin gibi. Dinen faiz almak haram olduğu için ne olduğuna bakmadan reddediyor. Ama bugün 1 liranla 1 ekmek alıyorsun seneye 2 liraya ekmek satılacak, al sana 2 lira desen okey diyecek :D
nasıl ticaretle faizi kıyaslayıp "ticaret nasıl haram değil" diyorsun ki? orasını bağlayamamışsın anlatımında.
senin yaklaşımınla diyelim ki ticaret de haramsa, geriye bir tek hizmet sektörü kalıyor.
"kesin ve risksiz kazanç olduğu için" ticarette risk var diğerine kıyasla farkettiysen.
meselenin yüzdeyle miktarla ne alakası var ki
sattığından %100 200 kar edenler var
sağlık sektörü ne yapacak, 1'e maledip 5'e satıyor
faiz haram, o kadar, bitti. haram oluşunun faydası, hikmeti ayrıca konuşulur.
Doğru anladıysam, burada mesele faiz değil, normal bir ticaret dolayısıyla para karşılığı bir alış veriş var. (Araç piyasasının uçması ayrı konu.)
Faiz ise bir ticaret değil. belli bir süre içinde "aynı türden olan iki şey arasında zamanla oluşan bir farkla" birlikte bunların taraflar arasında el değiştirmesi söz konusu.
İslam fıkhı kaynaklarında incelenirse faizin bir çok çeşidinden bahsedilir.
Faizin en çok oluşma ihtimali yerlerinden biri de kuyumculuktur.
Faizin toplum hayatına bir çok yönden zararının olamasının yanı sıra neden yasak olduğu hususunda geçen zamanda okuduğum bir kaynakta şöyle yazıyordu: Eğer faiz serbest olsaydı kimse kimseye karşılıksız bir şey vermezdi.
şu soruyu kendine sorarsan doğru cevabı bulursun
parayı paradan mı kazanmış ticari bir nesneden mi?
paradan para kazanmak haram evet ticari bir nesneyi alıp satarak faiz yemiş olmaz. ticaret olur. bu hesapla bütün galericiler günahkar olurdu.
arkadaşının aracı o fiyata bulabilrip iyi bir karla satabilmesinin temel nedeni faize bulaşmaması ve helal kazanç arayışı
zaten %36 gibi kar yapmış
bunun yerine dolar ya da altın alsaydı %25 gibi bir şey kazanacaktı
fazladan %11 kazanmış ki o araba garajda bile dursa biri çizer biri sürter
risk sonuçta
bu arada 6ay 6bin km nerede_?
Hızlı okudum umarım atladığım bir şey yoktur.
Cevaba gelirsek öncelikle senin ve bir çok insanın faizin haram olması konusunda ciddi bilgi eksikliği mevcut.
Faiz ile alışveriş olayı farklı, haram olan ticaret yapmak, bundan kazanç elde etmek değil; ki isterse yüksek olsun.
İslam hukukuna göre alışverişin bir takım şartları var, bu şartları karşılayan her tür alışveriş, ticaret helaldir. Ticaret ekonomiyi çeviren bir sistem. Ekonomist değilim şimdi kavramların kaşını gözünü yarmayım :)
Faiz ise piyasayı bozan, ticareti ifsad eden uzun vadede birileri çok kazanırken birilerinin hakkını alan vs vs bir sürü sorun ortaya çıkaran bir sistem. Bu konuda Necmettin Erbakan’ın baya detaylı açıklamalı videoları vardı, dediğim gibi ekonomik şeyleri çok anlamam, kendi anlayabileceğim kadarını dinledim. Detaylarını meraklısı varsa bakabilir.
Dolayısıyla faiz de bir tür ticaret gibi ancak İslam hukukunun kurallarına uymadığı için haram. Verilen örnekteki kişi islamın tam da hukuki şartlarına uygun alışveriş yapmış, gitmiş arabayı almış her tür risk var bu işte ama işi yaver gitmiş. Araba zarar görebilir, beklediği dolar durumu olmayabilir, araç elinden gidebilir vs bir dolu risk var. Bankadan faize girdiğinde daha en başında biliyorsun şu kadar faiz oranıyla şu kadar getirecek diye.
Katılım bankalarının da durumu bu şekil yani aynı piyasada iş yaptıkları için kar payı oranları benzer oluyor ancak işleyişte bazı farklar var. Mesela kredi kartında asgari ödeme yoktu, mesela Kuveytturk’ten ihtiyaç kartı aldığımda bankadan arayıp islam hukukunda bey akdi denilen alışveriş şartlarına uygun cümlelerle vekalet alınmıştı vs.
Hasılı alışveriş ile ticaret ile faiz kazancı aynı değil hükümleri farklı.
bu arada bankaların verdiği faiz değil
zarar etmiş oluyorsun
bankalar mb daha ucuza kredi verdiği için aradaki farkla kar edebiliyor
o da işletme masrafı + paranın değer kaybı zaten
faiz x verip x+1 almak
bizim ekonomide faizle borç alan geri öderken kar ediyor, yani faiz yemiş oluyor tersten
bu maliyeti de faize bulaşmayan vatandaş finanse ediyor
o yüzden
kredi çekerken 1.6 milyon 1 kg altın ediyor
10 sene sonra bankaya 1 kg altın geri ödemiş miyim diye sorgulamak gerekir
x=x denklemi için
hiçbir banka da bunu finanse edemez neden borç verip 10 sene geri almak için beklesin?
Dini kurallar çok genel, faizin haram olması da bir çıkmaz bence. Faiz paranın kirasıdır, eğer faiz olmasa kimse borç bulamaz. Para da alınıp satılan bir meta, ben birine borç verdiğimde o paranın alım gücünü kiralamış oluyorum, para geri döndüğünde alım gücü düşüyorsa neden borç vereyim? Her neyse bu dini kural sonuçta sorgulamak manasız.
Ama bazı ruhu kurnaz tipler "ticaret helal" diyerek ticarette her türlü manipülatif hareketi de helal görüyor. Dinde de bunla ilgili faizde olduğu gibi bir kural yok zaten. Onun için "ticaret helal yaa" diye yaptıkları her şeyde vicdanlarını rahatlatıyorlar.
faiz haramdır, bu ayetlerle hadislerle çok net bir kural. ama arkadaşınızın yaptığı ticaret. kesin gözüyle baksa da doların, araba fiyatlarının düşme riski var mı? evet var.
arabayı alırken yukarıda söylendiği gibi alan-satan razı olduktan sonra sıra vs durumu çok bağlayıcı değil. her satıcının müşteri seçme hakkı vardır.
ettiği ya da edeceği karın yüksek olmasında da sıkıntı yok. İslâmiyette kâr haddi yoktur. Yalnız, sıkışık durumda olanlara, yiyecek, giyecek ve barınacak lüzumlu eşyayı yüksek fiyatla satmak haramdır.
dolayısıyla arkadaşınızın inancı ile yaptıkları arasında bence tutarsızlık yok.