bu yüzden o ilde doğru düzgün fay araştırması yapılmamıştır ve risksiz kabul ediliyordur.
olabilir mi böyle bir şey?
Bu akşam Fatih Altaylı, haber türk TV ye ülkenin en iyi olduğuna inandığım yer bilimcilerini topluyor. Vaktin olur izlersen muhtemelen buna cevap bulabilirsin. Ayrıntılı irdeliyorlar
risk fay hattına göre yapılır.
dünyadaki tüm fay hatları biliniyor, tüm hatların dinamikleri ve hareket türleri biliniyor. hangi hattın önümüzdeki zamanda ne yöne ve tahmini olarak ne şiddette olacağı biliniyor.
www.universetoday.com 
earth all fault line map
dediğin gibi bir şey mümkün değil. bilinmemezlik falan yok asla. yani bir sabah uyanacaz ve konyada 7,5 deprem falan asla olmayacak. en azından önümüzdeki 500bin yılda
evet mesela.rize trabzon cogu insan risksiz diyor bolge olarak ama sanilandan daha fazla tehlikeli karadenizin icinde fay var hem de ters fay bu faylar yuksek magnitudlu depremler uretebilir. sagolsun fay haritasi cikartan ve bolge derecelerini belirleren arkadaslar denizdeki faylari saymiyor gostermiyor sanki deprem denizde olunca sallanmiyoruz.
Naci Görür Hocam söylemişti galiba ya da Celal Şengör tam emin değilim, bizimkiler denizden geçen fay hatlarını saymıyorlar deniz altından geçinde fay hatları yok oluyor sanki demişti.
şehir dümdüz değilse deprem olabilir. bunların tektonik hareketleri mi ne var ve her yer dümdüz olana kadar devam ediyor. yani dağ olan yerde deprem de olur. burdaki esas sıkıntı deprem olmasından ziyade büyüklüğü ve şiddeti. her fayın üretebileceği depremin büyüklük sınırı var. dün celal hoca istanbul için 7.7, erzincan için 7.8 izmir için 7.0 olarak verdi sayıları yanlış hatırlamıyosam. bir de ek bilgi kaplıca olan yerde fay vardır diye bilgi kalmış kafamda.
95 Kobe depreminde aynen öyle oldu. O zamanlar lisedeydim ve Newsweek’ te dünyada depreme en hazırlıklı ülke Japonya’ nın bile nasıl hazırlıksız yakalandığı ile ilgili bir yazı okumuştum. Hala aklımda.
Şu an yaşadığım Avustralya şehrinde ara sıra 7.2 ilk deprem üretebilecek faylarla ilgili yazılar okuyorum. Buna karşın tasarımda kullandığımız efektif deprem ivmesi (şaka gibi) 0.1g mesela.
yer bilimci değilim o yüzden sorduğunuz soruya kesin bir cevap veremeyeceğim ama deprem riski hesabında yer bilimcilerin sismik tehlike analizlerini kullandığımız için naçizane cevap vermeye çalışıcam.
öncelikle tehlike ve risk arasındaki farka bakalım.
deprem tehlikesi bir yerde beklenen yer ivmesini ifade ediyor. misal istanbul’da önümüzdeki 50 yılda yer ivmesinin 1g’yi geçme olasılığı kaçtır sorusu yer bilimcilerin alanına giriyor.
bunların hesapları için psha denilen bir yöntem kullanılıyor, açılımı probabilistic seismic hazard analysis. bunlar genel olarak tarihteki fay aktivitelerine bakılarak yapılan çalışmalar. her deprem sonrası bu modeller güncelleniyor. yanlış hatırlamıyorsam 2011 japonya depreminden sonra bu metodu eleştiren birkaç makale vardı. deprem olan bölgede bu derece büyük bir deprem beklenmediği için bu metodun uygun olmadığını söyleyenler var. şöyle bir makale var ilgilenen olursa: www.sciencedirect.com
sorunuza gelecek olursam dediğiniz matematiksel olarak çoooooook düşük ihtimalle de olsa mümkün. şöyle ki: bu hesaplar olasılık bazlı olduğu için şöyle işliyor: istanbul ve konya’da yer ivmesinin önümüzdeki 50 yılda 1g’yi geçme ihtimaline bakalım. misal istanbul’da %10, konya’da %1 olsun. kabaca hesaplarsak, istanbul’da 50x%10’dan 500 yılda bir, konya’da ise 5000 yılda bir bu ivmenin aşılmasını bekleyebiliriz. bu süreye return period deniyor. söylemek istediğim aslen şu: eğer return period’ı yeterince uzun tutarsanız dünyanın her yerinde her ivmenin aşılma olasılığı var diyebiliriz. bunun olmaması için konya’da %1 olarak verdiğim olasılığın %0 olması gerekiyor ki bu imkansız takdir ederseniz ki. çoook küçük bi ihtimal de olsa 0 diyemeyiz.
peki madem öyle, niçin binalar buna göre yapılmıyor? çünkü binaların ömrü bu kadar değil. genelde 500 yıllık return period’a karşılık gelen depremler için tasarlanıyor binalar. istisnalar var tabii ama onlara girmiyorum.
deprem riski dediğiniz olay deprem tehlikesinden farklı. deprem tehlikesi ivmenin belli bi değeri aşma ihtimalini gösterir. bina tipinden bağımsızdır. deprem riski ise binaya göre değişir.
misal. dünyanın sismik olarak en aktif yerinin bi çölde olduğunu varsayalım. deprem tehlikesi çok yüksek haliyle. ama çölde bina olmadığını farzedersek deprem riski düşük diyebiliriz.
veya istanbul’u düşünelim. türkiye’de deprem tehlikesinin daha büyük olduğu bi dünya bölge var ama deprem riskinin en yüksek olduğu yer istanbul. çünkü hem nüfus kalabalık, hem sanayinin kalbi, vs. vs. yani kaybedecek şeyi (haliyle riski) çok fazla istanbul’un.
bir de risksiz diye bi tabir kullandığınız için eklemek istiyorum. bii yapı istediği kadar “sağlam” olsun, veya deprem bölgesinden istediği kadar uzakta olsun, sıfır risk asla mümkün olmayacaktır yukarıda bahsetmeye çalıştığım sebeplerden dolayı. sıfıra çok yakın olabilir ama sıfır risk imkansız. sayısal örnek olması açısından söylüyorum, ülkeye göre değişmekle birlikte genellikle deprem sebepli yıkımlarda tolere edilen risk 10^-5 ve 10^-6 civarı. yani depremde binanızın yıkılma ihtimali yıllık 100000’de 1’den küçükse depreme karşı yeterli derecede güvende olduğunuz farzediliyor.
telefondan yazdım, yazım hatası yaptıysam affola.
sorunuzla alakali oldugu icin probabilistik sismik tehlike analizi'ni elestiren bir görüs
daha paylasiyorum.
t24.com.tr