Eğer stres bunlara direkt olarak yol açabiliyorsa, işinin yapısı gereği hayatı stresle geçen insanlar nasıl erkenden ölmüyorlar? Misal aşırı yoğun sinir, stres ile ömür sürmüş olan antrenörler Fatih Terim, Obradovic falan hala hayatta :)
Ne diyorsunuz stres-hastalık ilişkisine dair?
Stres=>Aşırı Kortizol Hormonu=>Amnioasit yıkılımı=>Bağışıklığın düşmesi=>Hastalıklara açık hale gelmek.
Böyle yol göstererek yazdım ama tam anlaşılamayabilir. Şöyle: Sürekli stres halindeyken beyin ve kalp aşırı çalışma eğilimine girer o nedenle çok şeker tüketir, sistem de şeker yetiştiremediği için böyle durumlarda çoğunlukla kortizol vasıtasıyla glikoza dönüştürülebilen bazı aminoasitleri şekere dönüştürmek için yıkmaya başlar, bunlar arasında lenf sisteminde virüslerle bokla püsürle savaşan proteinler de var, haliyle bunlar da yıkılıyor, bunları yıkınca immun hücrelerinin de bulunduğu lenf sistemi zayıflıyor, yani bağışıklığın düşüyor hastalanıyorsun. Böyle.
Aslında mesele stresle baş edebilmek. Herkesin bu konudaki kabiliyeti bir değil. Kimisi yoğun stresten mental olarak etkilenmezken kimisi hiçbir şey yapamayacak hale gelir.
Akut stres bilimsel olarak kanıtlanmış bir şekilde kalp hastalıkları - felç - sindirim sistemi hastalıkları - bazı otoimmün hastalık vs vs ihtimallerini arttırıyor.
Her insanın strese verdiği tepki farklı oluyor; bazısı devlet yönetiyor, bazısı evden çıkamıyor. Stres hem insan vücudu hem de kendini geliştirmek için şart. Pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan kortizol, fiziksel ya da duygusal bir tehditlere karşı vücudun doğal bir yanıtı olan stresi kontrol altına almaya yarayan steroid hormondur; stres hormonu da deniyor. Ayrıca kişisel gelişimimiz için de stres en önemli etken; sınav stresi, başarma stresi, yarışma stresi vs bunlar olmazsa tembel köfte gibi otururuz, ne mezun olunur, ne uzaya çıkılır.
Yani stres hayattır, önemli olan onu nasıl kullandığın.
stres insanı öldüren bir şey. stresten saçların dökülür yemeden içmeden kesilirsin organların iflas eder, yaraların çıkar cogu hastalıgı tetikler vücut direnci düşer. stres ve üzüntü kombo yapar.
Evet. İki defa başıma geldi.
İlkinde bacaklarımda yürümeme engel olacak bir ağrı belirmişti, evden adım atamıyordum. Doktorlar psikiyatriye yönlendirdi ve ağrılarım geçti.
İkincisinde de göğsümde bir rahatsızlık var zannediyordum. Gece gece kalp krizi geçiriyorum diye acillere gidiyordum. Gitmediğim bölüm, olmadığım nefes testi kalmamıştı. En son panik atak teşhisi koymuştu psikiyatri. Doktorun bana sorduğu ilk soru “Okuduğun bölüm ne çok büyük stres altındasın” olmuştu.
fatih terim, obradovic falan öyle paralar alıyor ki. evinde saunası + bodrum'da özel plajı olan yazlığı falan var adamın. o atıyor stresini bir şekilde.
Bilimsel olarak temeli olan bir konu stres ve fiziksel sağlık ilişkisi.
Kendim birebir yaşadım onlarca sefer. Özellikle hayatımda yaşadığım en büyük acıdan 1-2 ay sonra nefes darlığı çekmeye başladım.
Öyle bir haldeydim ki geceleri sırt üstü yatamaz olmuştum ağrı ve kasılmalardan. Doktora gittim, kontrol etti baktı hiçbirşey yok ama sırt kasları kilitlenmiş, göğüs kafesim nefes almak için genişlediğinde herşey bıçak gibi saplanıyor.
Her türlü fiziksel kontrolü yaptı, darbe, kaza sorgusu çekti yok yok. Sonra "son zamanlarda bir stres durumu oldu mu?" dedi. Jeton bende o anda düştü. Durumu anlattım, "çok normal, acilen kendinizi rahatlatmanız ve spor yapmanız lazım" dedi. Biraz alkol, bol bol spor derken 2-3 aya toparladım.
duyuruyu açan arkadaş sormuş bilimselligi var mı diye cevap yazan herkes kendi deneyimini anlatmış nerdeyse :)
cevap kısaca "evet". aşagıda son yıllarda buna yönelik çıkan makaleleri iliştiriyorum,
(git:www.annualreviews.org )
(git: www.sciencedirect.com)
İlk cevaptan anlattık ya abi bilimsel nedenini daha ne kadar bilimsel anlatalım.
(bkz: oksidatif stres) tamamı stres hormonları ve onların tetiklediği reaksiyonlar.
bu zaten bilimsel sebep sonuç ilişkisi ile ispatlanmış bir konu.