şimdi 2022 bitiyor 2023'e gidiyoruz hala, otomotiv'de tedarik problemi, yok yedek parça üretilmiyor, üretilse lojistik sağlanmıyor, laptop'larda işlemci eksiği bilmem ne muhabbeti devam ediyor.
dalga mı geçiyorlar dünyayla bunlar nedir anlamadım? 2021 haziranda mesela pedere araç aldık, stoklar problemliydi ama alan alıyordu 2-3 hafta bekleyerek, adamlar da 3-5 aya düzelir demişlerdi, 1,5 seneden fazla geçti hala aynı tantana. not: otomotiv özelinde sormuyorum genel olarka neden böyle anlamaya çalışıyorum
Hocam bu sektörler uzun yıllarca az stok, hızlı stok yenileme üzerine yoğunlaştı. Özellikle otomotiv supply chain dünyasındaki yeniliklerin ana çıkış yeri. Jti dediğiniz olay böyle covid gibi bir olayi karsilayacak bir olay değildi zaten.
Buna ek olarak asıl sorun elektriklesmeye olan yüklenme sonrası çipe talep çok arttı. Benim müdürün eşi çip fabrikalarindan birinde mühendis, onla da konustugumuzda aksiyon olsa bile bunun hizlica cozulmeyecegini söylerdi.
Ben de çip kullanan bir sektörde çalışıyorum. Uzunca dönem iyiydi aslında, elimizde stok vardi. Hatta talep tahminleri yüksek bile çıktı da stok dusurmekle uğraştık, şimdi de hayvan gibi sipariş var, hava kargo yetismiyor.
Lojistikte ben sıkıntı çok göremiyorum. Covid dönemi her sabah 9da toplanirdil apac ve forwarder ile. Bayadir haftada bir kere falan 5-10 dk konuşup kapatıyoruz. Yani lojistikte aksine dead freight sorunu çıktı.
Bu arada çin gene kapanip duruyor, hala çok sıkı bir covid politikasi var.
Savaşın da etkisi oldu gene, özellikle bazi sektörlerde gerek gaz gerek ukrayna/rusya ağırlıklı hammadde sebebi ile.
Neyse yani, çiptek sorun sirf otomotiv vs değil yani. Avrupa'da bu enerji krizi sebebiyle elektrikle alakalı ürünlere ciddi bir talep var, bunlarin hepsinde çip var.
Bu arada tedarik sorunu var, lojistik bunun bir parçası hatta lojistikte hiçbir sorun yok artık :) konteyner da var, hava kargo fiyatlari da iyi. Zamaninda konteynerlar 1 ay rötarlı yola cikardi, 3-4 aydır 1-2 hafta rötar anca oluyor.
Tedarik zinciri öyle bir olay ki bir kere bozuldu mu zor oluyor.
Örnek veriyorum; bizim ayda bir konteyner malzeme çıkardığımız müşteri var Amerika'dan. Geçen seneden beri sorun var ve 1.5 sene oldu hala ilerleme yok. Çünkü biraz toparlasan en ufak sorunda tekrar eski hale geliyor. Misal 3-4 ay önce hafif topladık simdi gene ayni duruma düştük. Müşteri istediği tarih temmuz/2022, bizim tarihimiz Şubat/2023.
Yani talep dusmezse tedarik zinricini eski hale getirmek kolay değil.
Çünkü lojistik krizi tahıl krizi, gübre krizi ve enerji krizi gibi suni bir kıtlık. bir ekonomik savaş. Çin'in ABD ekonomisine zarar vermek için yaptığı bir hamle ve başarılı da oldular. Çin bilinçli olarak tedariği kısıyor böylece ekonomisi dışa bağımlı olan / üretimi olmayan ABD'de enflasyonu patlad.
Sıkıntı şu ki şu an dünyada aynı anda bir kaç kriz var maalesef Türkiye'de bu konular hiç konuşulmuyor özellikle tahıl krizi çok ciddi bir konu beşeriyet açlıkla karşı karşıya dünyanın en büyük zirai mahsul üreticilerinden biri olan Çin dön yıllarda özellikle tahıl ürünlerini ihraç etmedigi gibi dünyadan tahıl tedarik edip stokluyor bu konu Rusya Ukrayna savaşı ile konuşulmaya başladı fakat öncesi var. Ayrıca çin yeni ticaret yolları inşa ediyor gelecekte bu ticari yollar dünyanın bütün kaynaklarının Çin'de stoklanmasi için kullanılacak böyle giderse dünyayı çok kötü günler bekliyor
lojistikte sorun yok +1
gectiğimiz aylarda piyasada yük azdı hatta, deniz / hava / kara lojistik fiyatları dibi gördü. fakat dünyanın üreticisi çin'de sıfır covid politikası devam ediyor. yani adamlar hala sehirleri karantinaya alıyorlar. oradan bir eksi var tedarikte.
ikincisi de kura güven yok piyasada. stoklu çalışılmıyor. jit production yapacak kadar da tedarik zinciri iyi değil. o yüzden herkes zincirde bir öncekini suçlayarak yoluna devam ediyor.
verilen cevaplara ek olarak, üreticilerin ve satıcıların inanılmaz işine geldi bu çip krizi işi. şu anda yavaş yavaş iyiye gittiğini görüyorum ben şahsen, it donanımında ve otomobilde de yavaş yavaş bir düzelme var. ama 1'e alıp 1.5'a araba satmaya çalışan bayiye sorsan hala çip krizi var abi der geçer.