Şimdi mantık çok güzel, büyüme potansiyeli olan şirketlerde erkenden yatırımcı olma şansı var.
1-Ama şunu anlamıyorum, ben yarın şirketin bendeki payını satmak istesem işlem yapabileceğim bir platform var mı?
2-Ortaklık payımın o anki değeri neye göre hesaplanıyor?
3-Kar payı verirse nereden alıyorum?
4-Bu şekilde ortaklık ile borsada hissedar olmak arasında fark var mı?
Gibi gibi...
startupburada.com'daki bir proje için ben de buna benzer sorular sormuştum. Para yatırmamaya karar verdim.
1- Satabileceğiniz bir platform yok.
2- Yatırım yapmanızdan önce şirket bir değerlemeye giriyor. Mesela benim baktığım şirket 40 milyon TL olarak değerlenmiş ve bu değer üzerinden yatırım alıyordu. Bu değerlemeyi bağımsız denetim kuruluşlarından biri yapıyor.
3- Bunu bilmiyorum.
4- Ortaklık açısından fark yok, satamamanız açısından fark var sanırım.
Ben almadım çünkü şöyle düşündüm. Evet bence bu şirket gerçekten büyüyecek, çok büyüyecek. Ama ilk 3-5 yıl şirket para kazandıkça bu parayı işleri büyütmek için harcayacaklar. İşler çok büyüyünce de (pek çok başka örnek gibi) fazla büyüdüğü için verimsizleşecek ve iflas etmeye doğru ilerleyecek. Kar payı dağıtımı olur da alabiliyorsam bile ilk 3-5 yıl işleri büyütmek için kar dağıtmayacağını, sonraki 3-5 yıl da iflasa doğru ilerledikleri için kar dağıtmayacağını düşündüm.
Benzer şekilde sorduğumda bana şöyle demişlerdi: "Kitle fonlamasının diğer yatırım çeşitlerinden farkı ise; bu yatırımın likit olmaması. Dolayısıyla istendiğine çekilemiyor. Ancak, gelecekte halka arz veya stratejik ortağa satış vb. yöntemler ile satıldığında yatırımcılar ciddi bir getiri elde edebiliyorlar."
ben de fonbulucuda epey bir süre takip ettm ve tak da bu sebepten vazgeçtim. rastgele biri çıkıp bana sat demediği sürece elimizdeki fonun bir karşılığı yok. keza kar payı da öyle, zaten ilk epey bir yıl hiç bir girişim kar payı dağıtımı öngörmüyor. şirket büyüyecek halka açılacak ya da satılacak da ben de kar edeceğim. hiç aklıma yatmıyor. keza şirket satılırsa da çakallıklara çok açık bir sistem. eldeki şirketi battı gösterip yeni şirkete yatırım yapmak aşırı kolay çünkü.
ha madem kimse kazanmıyor bu iş neden popüler oldu? çünkü fonbulucu gibi şirketler işlemlerden komisyonunu cebe koyuyor mis gibi. her arzda paralarını katlıyorlar.
kaynak: eskiden bir resmî telegram grubu vardı birileri uyanmaya başlayınca kapattılar.
ek olarak, benim alanım siber güvenlik ve it mesela, fonbulucu'daki güvenlik projeleri acayip fason projelerdi. bilmeyen biri için çok etkileyici görünüyor ama piyasayı bilen biri için hiç anlamı yok. onlar bile yüzbinlerce lira fonlandı. keza şu girişim gazetecisi bi çocuk var o kamera alsın falan diye onu da deli gibi fonladılar. çok anlamsız bi iş yani bilmiyorum hiç aklıma yatmıyor.
1- Başka bi keriz bulamazsan satamazsın :)
Bunu şöyle açıklayayım, eğer şirket çok iyi gidiyorsa zaten satmak istemezsin, seneye 100x yapacak hisseyi niye satasın çünkü. E kötü gidiyorsa da kim niye alsın.
Startup'a yatırım yapıyorsan o parayı koyup unutacaksın. %99.9 ihtimalle o para artık yok, %0.1 ihtimalle 10 sene sonra şatonu yatını falan alırsın.
"Bu proje iyiymiş / kötüymüş" gibi değerlendirmelere girmeni de tavsiye etmem, çünkü @roket'in de dediği gibi bırak dışardan bakan birini, içeriden bakan birinin bile bunu bilmesi imkansız. Misal ben şu an startup yapıyorum diye çıkıp, böyle bi sürü keriz tokatlayıp, kendime hayvan gibi maaş yazıp geçebilirim.
Onun yerine illa şansını artırmak istiyorsan her bulduğun projeye misal 1000 lira bas. Bi tanesi tutarsa kârdasın. "Profesyonel" yatırımcılar da üç aşağı beş yukarı böyle çalışıyor şu anda zaten.
2- "Bağımsız denetim kuruluşu" falan tamamen yalan dolan. Teknik ayrıntılara bakmak istiyorsan (bkz: startup kuracaklara tavsiyeler/@plutongezegendegilmi) deki yazılardan birinde anlattım. Ama bu şey yani, "içine ne siniyorsa o". Spekülasyon tamamen.
3- Kar payı vermiyorlar, vermezler, vermeyecekler.
4- Teoride yok. Pratikte borsaya açılmış bi şirket kolay kolay batmayacağı için edebileceğin zarar daha az. Ama borsaya açılmış bi şirketten çok daha fazla büyüyebileceği için kâr oranının daha yüksek olma ihtimali var.
Ben olsam girmem bu arada.