merkez bankası enflasyon çevirici?
dolar? euro?
altın?
altın veya mevduat faizi
Borc veren kisiye sorarim. O neyle isterse onunla oderim.
Mb enflasyon çeviriciyi bir deneyeyim dedim. Gerçeğe yakın gelmedi.
Mevduat faizi da politikaya göre şekillenebiliyor.
Dolar ve euro da mantıklı gelmiyor. çünkü son dönemde dolar enflasyonu kabullendi artıyor. Euro tarafında popülist bir durum var lagarde sagolsun, olması gereken pariteyi koruyamadı.
Altın gerçeğe en yakın olanı olarak duruyor ama yine de tam değil. Altın diyeceğim ancak mal ve hizmetlerin fiyatı son dönemde çok arttı.
Empati ile düşünüyorum sizin yerinize ve borç veren yerine; en makulu şu gelirdi: o dönem o parayı neye kullandım?
Yani atıyorum 50 aldım. 100 e araba aldım. %50 sini karşıladı.
a) Şimdiki değeri 300 mü demek ki borcum 150. Bu ilk seçenek.
b) altın o zaman 500 dü, 50 ye 100 gr alınıyordu. şimdi 1000 desek. Demek ki burada da değer hesabına göre borcum 100 br.
c) dolara göre oranlarsam borcum 95 br. (Farazi)
D) euroya göre hesaplarsam 70 br. (Farazi)
a,b,c,d şıklarına göre hangisini makul buluyorsam ona göre hareket ederdim. bu şıklara enflasyon çevirici, mevduat falan da eklenebilir.
şahsen başka bir mal değeri ile hesapladığımda altın gerçeğe en yakın durmasına karşın %30 a yakın sapma gördüm -tek bir örnek tabi ama. bu sebeple ben olsam bir malın fiyatına endeks vs yukardaki şıklar yapıp, en max olanını seçerdim. hak geçmesin istediğimden böyle yapardım.
bu hesaba göre zaten karşımdaki istediği gibi hesaplasın üstte kalırdı.
yine de tutarı mantıksız buluyorsanız %5,%10 da üstüne ekleyebilirsiniz.
hepsinin dışında marcelorios'un dediği de yapılabilir ama borç veren bu durumda zorda kalabilir onu da düşünmek lazım samimiyet derecesine göre.
Dolar, euro, altın vs hiçbiri fiyat artışlarını yakalayamadı bence. Borç genelde dolar ya da altın üzerinden hesaplanıp verilir ve borç alırken kaç gr altın ya da kaç dolara denk geldiği hesaplanır ama siz en önemli noktayı atlamışsınız. En hakkaniyetlisi borç neye yatırıldıysa onun üzerinden vermek olur ama örneğin borç veren sana vermeseydim altın alacaktım kenarda duracaktı diyorsa altın üzerinden hesaplayıp verebilirsin.
Eş dost arkadaşa TL borç verildiyse TL olarak geri alınır eğer şu kadar altın/dolar karşılığı TL veriyorum denmediyse aynı miktar TL ödenir.
Herkes tefeci olmuş.
dolar ve altın ortalaması alırdım yerinizde olsam. paranın yarısını dolara, yarısını da altına yatırmış gibi hesaplanabilir.
maaş artış oranı
ya da o mal alımı yapıldıysa onun güncel karşılığı
borç dolar üzerinden hesaplanır. bütün ticari aktiviteler dolar üzerinden gerçekleşiyor.
size yüksek/düşük geldi diye gerçeği yansıtmıyor demek değil.
İslam Fıkhına göre değer kaybını önlemek için altın hesaplanır, çünkü "para = altın" aslında. Devletlerin bastığı kağıt paraların altın karşısındaki değeri her zaman farklıdır, değişir.
Ama altın madeni akmaz kokmaz çürümez, değer kaybetmez. Borcun verildiği günün altın değeri gram olarak hesaplanır, bu faize girmez. Bu konuda İmam Ebu Yusuf'un bir fetvası vardı arayıp bulunabilir, değer kaybını korumayla ilgiliydi konu sanırım.
Eğer bu kişiler ticaret yapan insanlar ise ticaretini yaptıkları ürünler ile de değerlendirilebilir.
Mesela bu iki kişiden biri inşaat sektöründe diyelim, diğeri de gıda sektöründe olsun. 100 bin lira borç vardı 5 sene önce diyelim, 5 sene önce 100 bin liraya 80 ton demir ya da 6500 torba çimento alınabiliyordu mesela. Bugün ki fiyatlarla karşılaştırılıp endesk kurulabilir.
Ya da diyelim 5 sene önce 100 bin liraya bin torba un ya da 14 bin litre ayçiçek yağı alınıyordu mesela.
Böyle fiyatları anormal olmayan düzenli olarak artan ve belirliyici olan ürünler baz alınabilir, moda ürünleri ve elektronik ürünler konu dışı ama, bir ay sonra aynı ğrğn yarı fiyata inebilir çünkü bunlarda.
Özetle ya altın ya da ticareti yapılan belirli mallar ile hesaplanmalı.