Daha önce yatırım yapıp zarar ettiğim olmamıştı sadece risk alamamaktan kaybettiğim olmuştur.
Siz nasıl atlatıyorsunuz bu psikolojiyi?
Zamanda geri gidemeyeceğimize göre olmuş bitmiş bir şeye kafa takmak saçma. Bu işte zarar etmek her zaman var. Zarar edeceğin gerçeğiyle yüzleşemiyorsan yatırım yapmayacaksın.
2018 krizinde 7 liradan dolar alan ekşicilerdendim, geceleri uyuyamaz olmuştum, aynen dediğiniz gibi bu hata içimi kemiriyodu, zamanla geçti, para sonuçta candan kıymetli mi diyor insan.
kemirir pek tabi, ancak insan kendince doğru gördüğü varsayımlar üzerine yatırım yapar. kimse ne zaman ne olacağını tam olarak bilemez, sadece konu hakkında fazlaca bilgi sahibiyseniz tahminleriniz daha öngörülü ve tutarlı olabilir. yine de zarar edebilirsiniz, bu gibi şeyler yüzünden batan koca şirketlerle dolu tarih.
kırılgan ekonomiler içinde yaşayan insanların kendisi de bu yüzden kırılgan oluyor zaten. herkes diyor ya "önümüzü göremiyoruz" diye, bahsedilen şey bu işte.
stabil ekonomilerde de riskli yatırımlar var, ancak bizim durumumuzda şu an her yatırım kendi içinde riskli. onun için çok detaylı hesaplar yapıp muntazam uyum beklerseniz siz yorulursunuz. Şu sıralar herkes benzer duygular yaşıyor.
Gelecekten gecmise baktiginiz icin aslinda haksiz yere kendinizi sucluyorsunuz.
Dolar 10 liraya da dusebilirdi. (Ki 7 liralar doneminde 9 liradan alanlar zarar etti)
2milyon dogecoinim vardi 2014'te. 100 dolarla almistim. Arkadaslarim bakip 1.5milyon usd ediyor falan diyorlardi gecenlerde ve benden cok kafalarini duvara vuruyorlar :) benim hic umrumda degil. Bir hata yaptigimi da dusunmuyorum. O surecte 1000 dolar etseydi yine satacaktim, hadi satmadim 5000 dolar edince kesin satacaktim.
Bugunden gecmise bakip kendimi suclamak abesle istigal olur. Sanki simdiki vaziyeti biliyordum da niye oyle yapmamisim diye hayiflanmak aptalca.
Olan olmus, o gun oyle gerekmis. Caninizi sikmaya gerek yok.
Borsada kilitlenmis bir param var. Cikartamiyorum.
Her 2 senede bir bu halti mutlaka yerim.
Birkac ay calismam cope gider.
Neyse ki baska yerlerden kurtardim yoksa saglam zarardi.
Buna hindsight bias diyebiliriz sanırım. Bugün sahip olduğunuz bilgiyle geçmişteki kararları değerlendirmek neredeyse her zaman hata yapmanıza sebep olur. Mesela şansa dayalı bir karar yüzünden para kazanıp bunu sanki geleceği öngörmüş gibi düşünüp kendi yeteneğinize yorar ve gereksiz riskler almaya başlarsınız ya da sizin dediğiniz gibi "şunu yanlış zamanda bozdum, yanlış zamanda sattım, ben sattıktan sonra X katına çıktı" diye üzerinizde baskı yaratırsınız, bu da sonraki yatırımlarınızda zararlarınızı görüp çıkmamanıza ve neticesinde daha çok zarar etmenize sebep olabilir.
Günlük al-sat yapmıyorsanız ya da paranızı aşırı spekülatif araçlarda değerlendirmiyorsanız daha sabırlı davranmayı öğrenmek önemli. Sonrasında da verilen kararları ve sonuçlarını tabi ki değerlendirebilirsiniz ama orada da şunu anlamak lazım; "Bu kararı verirken neye göre verdim, sonucu oluşturan bilgiye sahip miydim"; Örnek veriyorum bir havayolu şirketine bugün yüklüce yatırım yaparsınız, yarın şirketin hangarında bir patlama olur ve şirketin bütün operasyonları ciddi bir şekilde etkilenir, hisseleri %30 değer kaybeder... Burada sizin yapabileceğiniz bir şey, dolayısıyla da "Yanlış zamanda yatırım yapmak" söz konusu değil.
O sozunu ettiginiz, erken bozdurdugunuzu dusundugunuz altiniya da coini aldiginiz zaman ile sattiginiz zaman arasindaki kariniz da sizin satin aldiginiz kisinin zarari oluyor bu durumda. Bunun sonu yok yani. Sistem boyle.