Simdi ates oksijenin yapmasıyla olmuyor mu? E dunyanin her yeri oksijen dolu degil mi? Cakmagi çaktığımda neden benzin olan her yerin yanmasi gobi butun gokyuzunu, dunyayi yakamiyorum? Niye cakmagin ucundaki kadar kisim yaniyor?
Oksijeni bu tepkimeyi başlatan etken olarak düşünebilirsiniz, yani bir mumun havadan izole bir fanusun içinde yanmayacağı gibi.
Şöyle özetleyecek olursak oksijen yakıcıdır, yanıcı değil.
Ateş oksijenin yanmasıyla olmuyor, benzin oksijen varlığında yanıyor. Oksijen olmazsa benzin yanmaz.
Oksijen aslinda yanici degil, sadece denkleme katiliyor.
C4H10 + 13/2 O2 =====> 5H2O + 4CO2
Formulu buymus cakmak gazinn yanmasi icin 1 tane gaz 13,5 tane oksijen lazim.
Tek basina oksijen bir ise yaramiyor.
Oksijen kaynagi vardir demiri keser, onda da aslinda yanan sey oksijen degil diger gazlar.
Eger benzinle kapli olsaydik o dedigin olurdu.
Çakmak yakınca da oksijen yanmıyor
Çakmak içindeki yakıt yanıyor.
Oksijen olmazsa ateş olmaz
ama oksijen yanmıyor.
Atom diye bişey var, oksijen, karbon vs. Bi de bileşik diye bi şey var, bu da atomların bi araya gelip, birbirlerine bağlanarak oluşturduğu şeye deniyor. Su (H2O), karbondioksit (CO2), karbonmonoksit (CO), metan gazı (CH4) gibi gibi.
Ateş dediğin şey aslında ortaya ısı enerjisi çıkaran bir şey (ney? orası biraz karışık). Ama bu enerjinin bi yerden geliyor olması lazım. Nereden ve nasıl geliyor? Aslında senin sorunun temeli bu.
Şimdi bu bileşiklerin atomların birbirine bağlanmasıyla bir araya geldiğini söylemiştik. Bu bağların belli bir gücü var. Kimi bağ kuvvetli, kimi bağ zayıf. Ortamda yeterli miktarda bileşik veya atom varsa, bu bağlar kırılıp yeniden oluşabiliyor. Güçlü bağlar zayıf bağlardan daha kuvvetli bu arada, yani atomları serbest bıraksan öncelikle güçlü bağ kurmaya çalışıyorlar.
Mesela ortamda metan gazı var (CH4) ve bolca oksijen (O2) var diyelim. Şimdi bu bileşiklerin ikisinin de bağları karbonmonoksit (CO) (ve karbondioksit (CO2)) bağlarına göre zayıf. Dolayısıyla bunlar bir araya gelse, uygun koşullar altında @divit'in gösterdiği formülle metan ve oksijen bağları kopacak, yerine karbondioksit ve su bağları kurulacak. Çünkü o bağlar diğerlerinden daha kuvvetli.
Ama işte o ilk metan gazını (CH4'ü) parçalamak için bi enerji lazım. Çakmağı bu yüzden çakıyorsun. O ilk enerjiyle C ve H'ler parçalanıp serbest hale geliyor. Sonra ortamdaki O2'lere yapışıp, CO2 ve H2O oluyorlar. Bu birleşme esnasında ortaya yine enerji çıkıyor (çünkü serbest -yüksek enerjili- atom birleşip daha stabil bi hale geldi, enerjisini dışarı salıyor), bu enerjiyle yeni metan gazları parçalanıyor vs. vs. derken bu süreç ortamdaki maddelerden birinden biri bitene kadar devam ediyor.
Sen çakmağı yaktığında atmosferde oksijen var evet, ama zayıf bağlı karbon (metan gazı, benzin vs gibi) yok, CO2 var, o da zaten daha güçlü bir bağ, o yüzden yangın devam etmiyor.