Acemiyim ve aşağıdaki durumlarda ne yapacağım tam olarak net değil.
1) Diyelim ki ışıklara 2. viteste yanaşıyorum, önümde bir sürü araç var. Önce biraz yavaşlayıp duracağım sonra herkesle birlikte gıdım gıdım ilerlemeye başlayacağım. Biraz ilerleyip sonra tekrar duracağım vs. Burada debriyaj, fren ve gaz kullanımım nasıl olmalı? Vitesim kaçta olmalı?
2) Hızlı bir şekilde seyir ediyorum ve aniden önüme bir şey çıktı ve çok kısa bir mesafede durmam gerekti. Yalnızca frene mi basmalıyım yoksa debriyaj ve frene birlikte mi basmalıyım? Önce hangisine bastığımın bir önemi var mıdır?
3) Yolculuğum sona erdi, artık aracı durdurmam gerekiyor. Debriyaja ne zaman basmalıyım, hiç basmasam sadece fren ile yavaşlasam olur mu?
1. Ben olsam duracak kadar yavaşladıktan sonra 1'e alırdım. Tam durunca boşa alıp beklerdim.
2. Ani frende debriyaj ve frene aynı anda basılıyor. Sınav uygulaması bu. Sadece frene basarsan stop eder.
3. Sadece fren ile yavaşlayabilirsin ama fazla yavaşlarsan stop eder. Stop etmemesi için önce debriyaj, sonra fren.
1- 1. vites kalkış vitesidir. dur kalk akan trafikte ilerlerken 1'de kalırsın. kısa süreli duraksamalarda debriyaja basmış vaziyette beklersin (sağ ayak da frende tabi). biraz daha uzun bekleyeceksen vitesi boşa alıp sağ ayağını frene basılı tutman kafi.
2- debriyaj ve fren birlikte. önce hangisine basacağını düşünmene gerek yok. sağ ayak gazdan frene geçene kadar sol ayakla debriyaja çoktan basmış oluyorsun zaten refleks olarak.
3- debriyaja hiç basmazsan arabayı stop ettirirsin. frenlemeye başladığında debriyaja çoktan basmış ol.
özet: her frenleme yaptığında debriyaja da bas.
Debriyaj bir nevi arabayı boş vitese almak demektir. Bu bilgi bir kenarda dursun.
1: böyle durumlarda debriyaja basıp arabayı boş a alıyorum. Sonra bir ayak frende kendi hızıyla yavaşça yanaşıyorum diğer arabanın arkasına. İstediğim kadar yanaşınca da duruyorum haliyle. Hareket edince de 1 ile kalkıyorum. Çok yavaş akan trafikte (saatte 10-15 km hız) 2.vitese almadan dur kalk yapa yapa gidiyorum.
2: ayağın alışırsa debriyaj ve frene kendin basarsın. Vitesteyken boşa almadan sadece fren ile durursan araba stop eder. Araba bostaysa stop etmez. Ama o hızda vitesle uğraşamayacağına göre debriyaj+fren ile durulur. Önce hangisine bastığın çok farketmez. Ama durmadan önce ayağın debriyajda olmalı. Fren ile hızını 100 den 30 a düşürebilirsin. Ama durduğun an debriyajı kullanıyor olmalısın.
3: fren ile yavaslayabilirsin. Ama arabayı yüksek vites ve çok düşük devirde kullanmak motoru boğar. Madem duracaksın, vitesi boşa al araç kendi hızıyla gitsin. Ayağın frende hızını kendin ayarla. İstediğin an tam fren yapıp dur. Veya çok mesafe değilse vitesle uğraşmak istemiyorsan ayağın full debriyajda da gidebilirsin. Arabayı boşa almış sayılırsın. Ama 5.viteste arabanın hızı 20-30 km ise o motor boğulur, gaza tepkisi çok az olur. Hele bir de yokuş yukarı gidiyorsan eyvah eyvah.
1. Yürür hızda yol alman için yarım debriyajda daha doğrusu kavrama noktasında tutarken hızını gazla ayarlaman gerekiyor 1. Viteste. Durmak istediğinde zaten yavaşsın debriyaj+fren.
2. Ani kazık fren debriyajla beraber yapılır. Belki debriyaja basmazsan motor freniyle daha kısa sürede durulur falan yazacaklar sana burada ama hayır. Çünkü arabayı stop ettireceksin böyle bir durumda o şok haliyle ve bu istenen bir şey değil. Derslerde de zaten debriyaj+fren diye öğretirler. Yarış yapmıyoruz sonuçta.
3. 70 ile gidiyorum sağa çekip duracağım. 4.vitesteyim. Sadece frene bastım devir düştü düştü düştü araba yavaşladı, artık çok düştü devir 2'ye çektim debriyaja basarak, daha da düştü devir şimdi durmasına yakın debriyaja basıyorum ki motor stop etmesin. Durunca 1'e takarsın boşa atarsın vs.
1. Yokuş aşağı bu durumu yaşıyorsan o zaman ayağım debriyajda frene bas çek yaparak devam ediyorum. Gaza basmam gerektiğinde de o sırada kaçla hareket ediyorsam ona uygun vitese takıp ayağımı frenden çekip gaz vererek debriyajdan da çekiyorum.
Düz yolda vs ise o zaman durana kadar fren + debriyaj. Durduktan sonra vitesi 1 e takıp arabayı kaldırırım. Sonra ağır ağır giderim.
2. Önce debriyaja basarsan arabanın yavaşlayıp durma mesafesi çok çok artacak. Bunu tartışmanın anlamı yok. 30 dan 0 a düşeceksen evet o zaman debriyaj ve frene aynı anda basabilirsin çünkü 50 mt de 5 mt farkeder. Ama 80le giderken aniden durman gerekirse ve debriyaj frene aynı anda basarsan durma mesafeni aşırı arttırırsın. 80 den 30 a düşerken fren + debriyaj kullanırsan yüzde 10 fan çok daha fazla farkedecek durma mesafen. Zaten 80le 4. Viteste giderken vitesi düşürmeden 30 a kadar indirebilirsin arabayı, sonrasında debriyaja basarsın.
Ben 80le giderken frene asılırım. 30 a falan gelince debriyajada basarım. Zaten iki türlü de dene, kendin farkedersin arabanın yavaşlama ivmesinden.
3. Sadece fren olmaz. Mesela otoyolda benzinliğe dirdiğini düşünelim, önce sağ şeride geçip yaklaşınca arabayı biraz frenleyip vitesi 5 den 4 e alırım. Sonra benzinliğin kapısını görünce frene basarım, araba biraz yavaşlayınca debriyajada basarım ve arabayı 2. Vitese alırım. Devriyajdan çekip uygun bi pompaya giderim. Pompanın önüne yaklaşınca da debriyaj ve frene aynı anda basacak şekilde aracı durdururum.
Debriyaj ve frene aynı anda basacağın her an 1 2 sn önden frene basman çok daha güvenli ve doğru bir alışkanlık. Ama bu zamanla gelişiyor. Düşük hızlarda aynı anda basman çok değiştirmez. Ama yüksek hızlarda debriyaja aynı anda basarak arabayı yavaşlatma verimini çok düşürürsün.