Ürün, üretim, vb alanlarında soruyorum. Siyasi içerikli soru değil ve bu tarz cevap beklemiyorum.
fındık.
pamuk.
tekstil.
bunlar geldi aklıma ilk olarak.
Fındıkta ve tekstilde rekabet edemiyorlar. Tekstilde de Çin iyi ama Türkiye kadar düşük fiyat çekemediklerinden geride kalıyor. Özellikle giysi sektöründe
döner
Buna ürün odaklı yaklaşmak biraz yanlış oluyor. Örnek olarak Türkiye'de sıvı sabun üreten 100 tane şirket bulabilirsin, zorlasan sıvı sabun üretebilecek yüzlerce şirket bulabilirsin. Ürünü yurt dışına da satabilirsin. İyi de para kazanırsın. Dünyada üst sıralarda olmana gerek yok. Yani para kazanman için illa bir şeyde çok iyi olmana gerek yok.
Türkiye'de otomotiv ve otomotiv yan sanayi gelişmiştir. Kendi otomobilimiz henüz olmasa da her yıl Türkiye'de üretilen binlerce araç var. Kârları da yüksek. Dünyada ilk 15 içerisinde.
Türkiye'de çelik endüstrisi de iyi bir durumda. Dünyada ilk 10 içerisinde.
Ama bu işlere girmek için devasa yatırım lazım. Ticaretle uğraşan herhangi bir kişinin bu işlere girmesi zor.
tarım ürünlerinde ve bazı küçükbaş hayvan ırklarında iyi yerlerdeyiz aslında. nitelik açısından bahsediyorum. o da coğrafyanın bize sunduğu nimetlerden kaynaklanıyor. kendi yaptığımız bir şey değil. tabii ki tarım ve hayvan politikalarımız berbat olduğu için bunun bize yansıları da kuvvetli değil.
savunma sanayiinde iyiyiz bir de. o da kültürle alakalı çokçası. bu sektörün ar-ge'sine de ciddi paralar ayırıyor şirketler. devlet desteği de iyi. savaşçı bir millet savaş sektöründe iyi olabilir nihayetinde.
hizmet ihracatı, yine dünyada iyi olduğumuz bir alan. bunda da kültürün payı var.
otomotiv yan sanayii denmiş zaten. o da iyi.
katma değerli pek bir şey yok kısacası. yani yükte hafif pahada ağır şeyler, türkiye'de yok. onların bir iphone'una erişebilmek için tonla domates satmak gerekiyor. ihracat kilo başına 1,10 dolara mı düşmüştü ne, bu son kur olaylarından sonra. almanya'da aynı rakam 6 euro'lar seviyesinde.