O sırada elinde büyük ihtimalle bıçak varmıştır.
O gün eve erken gitmiştir.
Bu cümlelerin hangileri doğru ya da yanlış. Bizim oralarda bu "muştur" , "mıştır" kalıbı çok kullanılıyor. Bi arkadaş yanlış kullanıyorsunuz dedi.
Doğru bilgi verebilecek olan var mı?
"gitmiştir" doğru ama diğerleri konusunda tereddütlerim var.
değil tabii ki :D
"soğuktu/soğukmuş"
"vardı/varmış"
gitmiştir burada varsayım ise doğru olur ancak, neden? o gün eve erken gitmiştir, ondan. onun dışında "gitmiş" veya "gitti"
1 ve 2 yanlış.
3 doğru.
-miş eki alan sözcüklerin farklılığından kaynaklanıyor olabilir. 3. cümlede fiil zaman eki almış. 1 ve 2 için Türkçenin yapısına hakim, bilgili yazarlar yanıt verebilir.
Ağızlarda bu kullanım var,yazı dilinde yok. Büyük ihtimalle deyince soğuktur diye bitirilmeli. İkisi üst üste olmaz.
Büyük ihtimalle bıçak vardır.
1-2 yanlış.
3 doğru.
Açıklama:
"O gün hava büyük ihtimalle soğukmuştur."
tahmin mi ediyor ? (hava büyük ihtimalle soğuktu)
birinden mi duydu? (hava soğukmuş)
açıklama 2:
ilk iki cümle isim cümlesi.
sonuncu fiil cümlesi.
erken açıklama 3:
fiilde de bu yanlışın yapıldığını duydum.
örnek : ben buraya yanlış gelmiştirimdir. :D bu da yanlış. sorulmadan söyleyeyim dedim.
ikisi aynı anda olamaz.
O gün hava büyük ihtimalle soğuktu.
O sırada elinde büyük ihtimalle bıçak vardı.
O gün eve erken gitmiştir.
"Varmıştır" ancak "varmak" olarak kullanırsak doğru olabilir. "Şimdiye kadar eve varmıştır."
Var ve soğuk bu cümlelerde isim-fiil oluyor yanılmıyorsam, o yüzden "gitmiştir" doğru ama diğerleri değil. Birincisi bu.
İkincisi, ilk iki cümle soğukmuş, varmış diye kurulduğunda istediğiniz anlamı veriyor, -tır'ın anlama katkısı yok, o yüzden yanlış.
Edit:
Ama,
O gün hava büyük ihtimalle soğukmuş.
O gün hava büyük ihtimalle soğuktu.
Bu iki cümle arasında da anlam farkı var.
Daha önce kullandığım için bi arkadaş uyardı. Sonra biraz bakındım ama kulağıma o kadar doğru geliyor ki değiştiremedim.
Memlekete gidince farkettim bizim ailede herkes bu şekilde kullanıyor :D
Şuan çok kullanmaktan iyice yabancılaştım kelimelere. Açıklamalar için teşekkür ediyorum.
1 ve 2'yi ben de kullanıyorum ve bazen dalga geçenler oluyor. Yanlış diyenler neye dayanarak yanlış diyor yani kural ne?
Ben bir ara merak edip baktığımda aksi bir bilgi bulamamıştım.
Eylemde kullanılan ifade diğer türlü neden kullanılamıyor? Olmaz diyenler sadece olmaz demiş ama gramatik bir kaynak ya da sebep sunmamislar...
İlk iki cümledeki hatalar aslında çok bariz. Bir sözcüğe birden çok ek eylem getiremezsiniz.
soğukmuştur --> soğuk(isim kökü) + imiş(ek eylemin rivayetinin 3.tekil şahıs çekimi) + tur(ek eylemin geniş zamanının 3. tekil şahıs çekimi)
varmıştır --> var(isim kökü) + imiş(ek eylemin rivayetinin 3.tekil şahıs çekimi) + tır(ek eylemin geniş zamanının 3. tekil şahıs çekimi)
gitmiştir --> git(fiil kökü) + miş(duyulan geçmiş zaman kipi) + tir(ek eylemin geniş zamanının 3. tekil şahıs çekimi)
Yani 1 ve 2 yanlış, 3 doğru. Böyle dil bilgisi soruları kesinlikle sadece anlama bakılarak yorumlanmamalı, önemli olan mantık ve yapı.
ben 1 ve 2'yi yeri gelirse kullanırım.
yanlış olduğu nerede yazıyor güzel bir kaynak varsa inanırım.
yoksa yanlış değildir benim için.
"doğrusu bu" şeklinde gösterilen yazımlar sorudaki anlamı karşılamıyor bence.
@bluntaf
1. ve 1. cümleeki fiillerde neden miş mış eklerini duyulan geçmiş zaman kipi olarak değerlendirmediniz?
@zimbirik
1 ve 2. cümledeki fiillerde miş mış ekini duyulan geçmiş zaman kipi olarak değerlendirmedik çünkü 1. ve 2. cümlelerde fiil yok. Yalnızca fiiller kip eki alabilirler. Ek eylemin rivayetini ve duyulan geçmiş zamanı karıştırmamak için "mış" ve "miş"i ayırarak kıyaslayabilirsiniz."Ev soğukmuş."u "Ev soğuk imiş" şeklinde yazabiliriz ama "Bilal gitmiş."i "Bilal git imiş" şeklinde yazınca bariz bir şekilde saçma bir cümle oluşuyor. (bkz: imek) (bkz: haber kipi)
Kelimelere birden fazla ek fiil getiremezsiniz. O yüzden ilk ikisi yanlış. Üçüncü örenğin yükleminde ilki duyulan geçmiş zaman eki, ikincisi ek fiil. O sebeple üçüncü örnek doğru.