diyelim ki patronsunuz. şirket de şöyle bir şey; sahada 500 çalışan var ve hepsinde şirket aracı var. bu kişiler adreslere gidip x konusunda arıza tespit, onarım vs yapıyorlar. belli çalışma saatleri var ve isteğe bağlı fazla mesai mevcut. şirket araçları 7/24 çalışanlarda ama özel amaçlı kullanım yapmamalarını istiyoruz.
bu şirketin nasıl kuralları olmalı ve kural ihlalinde ne yapılmalı?
1-mesai uyumu. (geç başlarım geç çıkarım bana ne derse?)
2-araçlar ile ilgili şeyler. (km başına para kesmek gibi ama adam ödüyorum kullanırım derse?)
gibi örnekler.
detaylandıramadım ama iş hayatı tecrübesi olan arkadaşlar çeşitliiiii senaryolar hakkında yazabilirler
1- mesai saatini geç gelen geç çıkara baglarsaniz o iş a... G... Dağıtır. Biraz eski kafalı diyebilirsiniz ama sabahın köründe bir dükkan açılmıyorsa önünde sonunda batacaktir gözümde.
2- özel işin için kullanırsan ceza ödersin, geçerli mazeretsiz araç kullanımında da kovulursun. Başlarım senin parana.
Kim ne derse desin, öğrenci, asker ve işçiye acimayacaksin.
valla herkes kendi şahsi işleri için de kullanıyor şirket arabalarını.
mesai saatleri içinde araçları kullandırtırım. sabah işe kendi araçları ile ya da toplu taşımayla gelirler, akşam da yine aynı şekilde giderler. başka türlü her türlü bir yolunu bulurlar bence.
İşleyişi değiştirirdim ben. 7/24 onlarda olmazdı. Vardiya sistemi yapardım. Mesaiyi kaldırırdım. Her kişi arabayı bir sonraki kişiye bırakırdı.
Hiç patronluk yapmadım da çalışırken kural değil sonuç bazlı çalışan şirketlere çok daha sempatiyle yaklaştım. Dolayısıyla:
1- Günlük ortalama kaç km yaptıklarını tespit eder, bunun biraz üstünde yakıt bütçesi verirdim. Bunun haricinde özel kullanım yapıp yapmamalarını umursamazdım. "Araç eskiyor" falan evet ama, bu o kadar büyük bir maliyet değil muhtemelen. İlla dert ediyorsam (ve feasible ise) kiralık araç verirdim.
2- Mesai uyumunu yine dert etmezdim. Kurallar olurdu işte günlük 3 yere gitmeniz lazım, bununla maaşınızı hakediyorsunuz (ben de maliyeti çıkarıyorum). Bunun üstünde gittiğiniz her müşteri için X lira ücret gibi. Günlük 3 yere gidemeyene güle güle.
Ha o değil de mesela bizim şirkette iki kendi arabası ve şirket arabası ile benzinciye gidip, şirket aracın plakasını sisteme girip kendi aracına doldurduğu oldu. İse gelmedikleri gün Yemek kartlarını iş arkadaşlarına verip ise gelmiş gibi yemek parasını karta yükleyen de gördüm.
Üstadım insanlarda akşam araba kalıp da, şahsi işi için kullanmaması imkansız. Çocuğum hasta oldu diyecek, dedem öldü diyecek, en kötü ihtimalle sana yalan söyleyecek, ya da iş uyduracak oraya gidecek yine kullanacak. Sahada çalıştığım şirketlerden örnekle iki seçeneğin var:
1) Şirket araçları şirkette durur. Sabah herkes şirkete servis ya da toplu taşımayla gider, havuz aracını alır, akşam getirir, servisle evine döner. Bence büyük saçmalık ama bunu yapan çok şirket var.
2) GPS yoluyla izleyip belli saatler dışındaki kullanımda km başına ücret kesersiniz. Benim çalıştığım ilk şirkette böyleydi, araçlar zaten kiralık ve sigortalı, benzin taşıt tanımalı, ay sonunda GPS yazılımından belli saatler dışı kullanımı çekip kişilere bildiriyorlardı, çalışanlar da ödüyorlardı (ya da o gün mesai yaptım diyorlardı vs) ayrıca ya da maaştan kesiliyordu. Bu senaryoda evet adam ödüyorum ve kullanırım diyecek ve kullanacaktır. Kiralama KM'sini ona göre ayarlamanızda fayda var. Ayrıca köprü otoyol vs de özel kullanım için çalışanlara yansıtılıyordu. Sırf bu araç işine bakan biri vardı şirkette ki bizde 50 araç vardır yoktur o zaman.
En iyi yöntem 2: bırakacaksınız kullanacaklar km başına atıyorum 60 kuruş ödeyecekler. (km başına maliyet için mesela moov'un fiyatlarını kullanabilirsin) Ödedikçe de kullanacak. Eğer arabaların eskimesinden çekiniyorsanız zaten araçlar size aittir, bir an önce kiralık araca geçin çünkü 500 aracın derdiyle uğraşmak başlı başına bir iş. Bırakın araçlar eskisin adamlar kullansın, şirket aracı yüzünden iş değiştirmeyen insanlar var.
Edit: 2. seçenekte bir de şehir dışına izinsiz çıkmama kuralı vardı, yani kafana göre arabayı alıp parasını ödüyorum antalyaya giderim diyemiyordun. Böylece km'yi de biraz kontrol altında tutuyorlardı aklıma geldi şimdi.
Edit 2: bir seçenek daha aklıma geldi şu anki şirketimde de öyle. arabası olan kişilere aylık belli bi para + benzin fişi verip, kendi arabasıyla iş yapmasını sağlayan şirketler de var. Böylece otomobilin ıvır zıvırıyla uğraşmak yerine direkt maaşa ekleyip para olarak veriyor, adam artık o işle ilgili yere nasıl giderse. Ama bu genelde maaşı yüksek beyaz yaka grupta daha yaygın, adam 3-4 bin alıyorsa mantıksız olur.
1 araç minimum 3 kişiyi alacak şekilde servis ağı oluşturulur. Araçlara takip cihazı takılır. Kıl biri tarafından haftalık ya da aylık km takibi, kontak aç/kapa saatlerinin takibi yapılırsa birkaç aya sistem oturur, tek problem çıkmaz.
Mesaileri düzene sokmak şart ama. 500 aracın takibini yapacak bi planlamacı vs. bi zahmet olsun zaten.
ek: "tek problem çıkmaz" iyimserliğin de ötesinde bişey olmuş ama en azından sistemsizlikten iyidir.
araçların kullanılmamasını engelleyemeyiz, ama biz şöyle yapıyoruz, binek araçları sadece pazartesi-perşembe arası benzin alabiliyor, sistem sadece buna izin veriyor, böylece haftasonu kullanımının biraz önüne geçebiliyoruz.
kendi işi için kullanmayı engellemek motivasyonu düşürür
onun yerine şahsi kullanımdan
kira ücreti almak mantıklı
müşteri ziyaretlerinin girildiği online sistem yaparsınız, rota km'leri google'dan hesaplanır
ya da fazla km yapan işten çıkartılır maddesi eklersiniz