Senin elinde cillop gibi monami pastel boya seti olsun.
Boya kalemlerinin her 1 tanesi de bugün sınıfta 10 tl değerinde olsun.
Ben yan sınıftan gelen öğrenci olarak biliyorum ki 3 gün sonra, 1 tanesinin fiyatı 6'ya düşecek. Ama resim dersi almadığım için elimde hiç boya kalemi de yok. Bu durumda, fiyatın 3 gün sonra 6'ya düşeceği bilgisi ile nasıl para kazanabilirim?
Sana gelirim, bana 1 tane kalemi 3 günlüğüne ödünç ver, 3 gün sonra bana kalemi ödünç verdiğin için sana havadan 2TL vereceğim derim.
Kalemi senden alırım, sonra gidip piyasa değeri olan 10 TL'ye satarım. Elime 10 TL geçer.
3 gün sonra beklediğim gibi fiyat 6'ya düşer. Ben de gidip 6TL'den alırım. Sana da kalemini iade ederim, 2TL'ni de veririm. 10TL'nin 6'sı piyasadan geri almaya, 2'si sana gider, 2 TL kârım olur.
Bunun olmasını engellemek için resim öğretmeni gelir, arkadaşınıza kalem ödünç verecekseniz 1 kalem için en az 15 TL almanız gerekir der. Ben de kesin zarar edeceğim için çok yanaşmam. (10TL ilk gün sat, 6TL geri al, sana da 15TL ver; 11TL zarardayım)
Bu durumda da resim öğretmenine öğrenciler arasında olan serbest piyasa ekonomisini bozduğu için uyuz olunur.
@archmage mahmut, muazzam anlatım için çok teşekkürler.