Sözlükte neden bu kadar çok muhakemeden yoksun, algıya kapılan insan var?
Sözlükte çok denk geldiğim bir durum var. Mesela bir olumsuzlukla ilgili bir başlık açılıyor. Millet doğruluğuna yanlışlığına bakmadan hemen atlıyor, esip gürlüyor, eleştiriyor, direk başlıktan okuduğuyla yorum yapılıyor. Dur bi iyice oku, nedir ne değildir bir düşün, karar ver, ona göre yorum yap. Yok illa sazan gibi atlayacaklar, sanki pusuya yatmışlar, o başlığın açılmasını bekliyorlar. Özellikle mahsus açılan trol başlıkları çok güzel sazan turnusolü görevi görüyor. Doğru şeyler yazanları görmek için özellikle inceliyorum, sayıları bir elin parmaklarını geçmiyor.
Mesela şimdi sözlüğe girdim,
eksisozluk.com
Bu başlık açılmış. Trol bir başlık olduğunu düşünüyorum. Çoğu entryde de hep aynı şey yazılmış "Daha ilk günden böyleyse bla bla". Yanlışım varsa düzeltin ama bu Covid-19 meretinin belirtileri belli bir süreden sonra ortaya çıkmıyor mu? Ben mi yanlış biliyorum? Millet bir gün içinde ne kadar çabuk virüsü kapıp belirtileri gösterip test olup pozitif olduğunu görüyor?
Bu akıma kapılmayanların düşüncelerini belirttiği entryler de var ama diğerlerinin yanında esameleri okunmaz. Siz ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi belirtirseniz sevinirim. Teşekkür ederim.
İlk olarak başlık troll değil. Veriler doğru.
İkinci olarak, söylediğin doğru. Bazı yasakların sona ermesinin günlük vaka sayısına henüz etkisi yok. O yüzden bahsettiğin o tarz entry'leri yazanların ekseriyeti mal.
Bunda şaşılacak bir şey yok. Çünkü sözlük son birkaç yıldır "ne kadar çok kullanıcı, ne kadar çok içerik o kadar çok para" politikasıyla yönetildiği için ne kadar boş adam varsa sözlüğe yığıldı.
zaten gece 11-12'ye doğru gündemde yükselen başlıklara bir bak ve örneğin "dertleşecek insan veritabanı" başlığına bir gir yazar profilini daha iyi anlarsın. sadece futbol konuşan ve bu tip başlıklara "25 santim aletim var" diye yazan adamlardan muhakeme yaplamarını bekleme bence.
en çok da firma rezaletlerinde oluyor bu. adam yazıyor şu firma şu kadar paramı iç etti. şu kurye beni dövdü. ortada hiçbir kanıt yok. ama herkes sanki başlığı açanın iddiaları %100 doğruymuş gibi firmaya döşüyor. sanki yıllarca bunun için beklemişler gibi.
İnsanların %99.99'u önce düşünüp sonra bir konu hakkında yargıya varmaz. Önceden gelen kabulleri vardır, gelen veriyi o kabul içinde bir yerlere oturtur, rasyonalize eder.
Yani sokağa çıkma yasağı kalkınca vaka sayısının artacağına inanıyor adam, bakıyor ilk gün şu kadar vaka olmuş, "aa ben demiştim" diye yapıştırıyor. Tam tersi gibi vaka sayısının artışına bakıp, sonra sebeplerini sorgulayıp, en son yasakların kalkması olduğu sonucuna varmıyor yani, tersten işliyor süreç.
Bu "tersten işleme" olayı aslında insanın yapısını düşününce çok normal. "Balık niye yüzüyor" diye değil, "bir şey yüzüyorsa balıktır" diye düşünüyoruz, çünkü böylesi pratikte çok daha faydalı. Son birkaç yüzyıl (ve onda da toplumun çok küçük bir kesimi hariç) böyle bir şeye hiç ihtiyacı olmadı insan beyninin. Bir faydası ya da amacı yoktu, olsa bile bunu yapacak enerjimiz/kaynağımız yoktu.
Default'u o yani, tam tersi için özel bir eğitim gerekiyor.
Ezici sebep kalabalık olması. Yazarken özenmiyor insanlar artık. Çünkü yazdığın şey çok büyük ihtimalle kaybolacak. Ayrıca ilk yazılar öne çıkyor, düşünmeye ya da referans aramaya vakit bırakmıyor bazı yazarlar.
Sadece bu da değil, reasoning de yok artık. Destekli bir argüman hak getire, geçir lafı topla favları.
Bir de şey komik, ilk 10 entry resmen geriye kalan entryleri şekillendiriyor. Bir tür "mahalle baskısı" veya tersi "aynı fikirdeki kalabalığın gürültüsü" çok şiddetli.
İlk 5 sayfaya şöyle bir göz gezdirdim de; bence o kadar da vahim bir görüntü yok. Vaka sayısındaki ani artışı, ciddi ciddi dün itibarıyla yasakların gevşetilmesine bağlayan çok fazla girdiye rastlamadım. En azından sözlük ekseriyetinin muhakeme yetisinden şüphe duyacak kadar yoğun görünmediler bana. Ben mi kanaatkar yaklaşıyorum yoksa? İnsan aklı, yaradılışı gereği art arda gelen iki olay arasında neden-sonuç bağı kurmaya eğilimli zaten; buna bir de en az düşünce sarfiyatı gerektiren yargıya hemencecik atlama huyumuz eklenince, doğal olarak bu tür yüzeysel yorumlar ortaya çıkıyor. Çok da takılma bence, manyak olursun :D
muhalifi olsun, yandaşı olsun genel bir düşünce ve sorgulama tembelliği var insanlarda. yandaş tabanı zaten hiç sallamıyorum ama nispeten daha okumuş olması gereken muhalif tabanda da kötü bir şey gördüğün anda --> inan --> abart --> yay algoritması çalışıyor. bunu insanların kötümserlik yayarak, kendi kötü durumları hakkında kendilerini iyi hissetmeye çalışmaları ile açıklıyorum kendimce. yani bak her şey çok kötü zaten, ben kötüyüm ama beni boşver yalnız değilim, modu var.