İstanbul'da özellikle son dönemde markalı birçok proje 20-25-30 katlı bir ya da iki kule şeklinde yapılıyor ve böylece 200 konut bir arada satılıyor. Benim merak ettiğim ise şu: Zemin etüdü ve temeli + inşaat özellikleri yerinde bile olsa 30 katlı bir bina deprem için 5-6-7 katlı binaya göre (eşit teknik şartlardaki) çok riskli değil mi? Camilerin minarelerinin direkt yıkılması gibi bir etki göstermez mi? Bilen varsa aydınlatabilir mi? Bana bu binalar patır patır yıkılacak gibi geliyor. Japonya'da da böyle binalar var elbet ama sanırım orada hep deprem izolatörleri kullanılıyor ve bina komple hareket ederek deprem dalgasının önemli kısmını atlatıyor. Bildiğim kadarıyla bizde 30 katlı bina bile normal radye temel ve üzerine kolonlar çıkılarak yapılıyor. Mantıken bu bina o deprem dalgasını aldığında uzunluğundan dolayı oluşacak moment ile kendinden geçip orta yerinden parçalanmayacak mı?
bu konu daha önceden bir çok kez sorulmuştu burada, kısaca özetleyeyim:
1) uzun binalar daha çok salınım yapabildiği için depremde oluşan sarsıntıyı hasarsız atlatmakta daha başarılılar. kısa binalarda salınım şansı düşük, o enerji direkt yıkıcı oluyor.
2) 3-5 katlı bir binayı 3-5 işçi ve laz müteahhit ile yapabilirsiniz ama 30 katlı bir binayı yapıp ayakta tutabilmek için mühendislik gerekiyor
3) uzun binalar daha maliyetli olduğu için genellikle daha büyük şirketler tarafından yapılıyor. 3-5 katlı bina yapan laz müteahhitin belli denetimlerden kaçma şansı varken büyük şirketlerin kaçarı yok.
edit: 4) bir de yüksek binalar dört bir yandan esen rüzgar ve meteorolojik olaylara karşı da dayanım göstermek zorunda olduğundan mecburen zaten olması gerekenden daha güçlü inşa edilmek zorunda. 30'lu katlara çıktığında özellikle istanbul sahil kesiminde inanılmaz bir rüzgar oluyor.
kaynak olarak da şunlar var 5 dklık arama sonucunda:
www.exploratorium.edu
www.chicagotribune.com
yani deprem olursa büyük binaların içine kaçmanı önerebilirim. deprem riski asıl bina uzunluğundan ziyade yaşıyla alakalı.
Tabii bu yapı kalitesi durumunu biliyorum ama aslında sormak istediğim eşit yapı kalitesinde ve eşit yapı şartlarındaki örneğin 7 katlı bina ile 30 katlı binanın karşılaştırması nasıl? Siz daha iyi salınım yapabildiğini ve bunun iyi olduğunu söylüyorsunuz, farklı kaynaklarda bu fazladan salınımın taşıyıcılar üzerinde ek yük oluşturduğu yazıyor. Kafam karıştı :)
ülkemizde şöyle bir durum var, 30 kat üzeri yapılar için herhangi bir yönetmelik yok.
yani deprem yönetmeliğine uygun diye satılan daireler var ya hani bunlarda o yok. Son araştırdığımda durum buydu değişmediyse.İlla ki sağlam yapıyorlardır tamam ama neye göre?
Bir de hani büyük firmaların kaçarı yok denetimden deniyor ya bu kısma çok güldüm :)
Vergi aflarını falan düşünerek tekrar bir düşünün derim.
Ben de araştırırken buldum. Enteresan bir olay var.
www.iris.edu
Videoda düşük frekanslı bir depremde uzun olan bina daha çok sallanıyor, yüksek frekanslı bir depremde ise kısa olan bina daha çok sallanıyor.
Doğru yapıldıysa neden olsun? 2011 yılından bir video. Başlık söylüyor zaten 52. Kat
youtu.be
Tokyo videoları çok anlamlı değil çünkü hep deprem sismik izolatörü var binalarda. Etkinin %80'ini o alıyor zaten. Bizde tüm türkiyede 2 binada mı ne var maalesef.
Temel konu şu: kat sayısı yükseldikçe bina ölü yükü ve rüzgar yükü falan artar. Haliyle dayanım için daha dayanıklı ama rijit olması beklenir. Mesela bu yüzden belirli kat sayısından sonra çelik yapı tercih edilir. Bir boksör aldığı yumruğa karşı ne kadar esneyerek tepki verirse o kadar az hasar görür.