Su anda bir baska ulkede koronavirusle ilgili bir projede calisiyorum. İsim veriyle ilgili oldugu icin tum verileri gorebiliyorum. Vaka sayisi, entube sayisi, izolasyondaki kisi sayisi, hangi hastanin adresi ne, id'ler vs vs... her seye erisimim var. Ve benim durumumda olan, bu verilere erisimi olan yuzlerce kisi var. Devlet bir sey saklamiyor ama bazi projelerle ilgili ara sira sizinti oluyor medyaya.
Eminim ki Turkiye'de de burdaki gibi bir sistem vardir. ( hatta eminim ki bizim sistem daha iyidir. Buradaki cook kotu) vaka sayilarinin saklandigini biliyoruz, yuzlerce kisinin bu veriye her gun erisimi var. Bir babayigit cikip neden vakalar iste bunlar diye laps diye aciklamiyor? Gizlilik anlasmasi vs tamam da bu veriye erisimi olan isterse kimligi belli olmadan bu bilgileri cikartabilir. Bir fotograf cekmesi yeterli sonucta.
Neyse, nasil saklanabiliyor ki bu bilgiler? Bir yerde duruyor veriler sonucta ve bunlara yuzlerce kisi erisiyordur. Neden sizdirilmiyor ki? Aklim almiyor. Calisanlarin hepsi mi akp/tayyip'in gozu kapali destekcisi. Sıkı akp'li arkadaslarim bile gercek sayilarin aciklanmasini savunuyor
yemiyor. bence açık net cevap.
hazine ve maliye bakanı istifa etti. bir iki yer hariç hiçbir gazete/web sitesi haber geçemedi hacklenmiş olabilir vs bile yazarak haber yapamadılar. yeterince açık değil mi?
pandemi başlayalı kaç ay oldu, daha ancak fox filyasyon ekibiyle röportaj yapabildi de gerçek sayıların isanbul için günde 20binden fazla olduğunu öğrenebildik. bunu yapmaları içinse "diş hekimiyiz ama bize ilaç yazdırıyorlar" noktasına gelinmesi gerekti. öncesinde hiçbirinin yüreği yetmedi demek ki.
kimsenin "yüreği yetmiyor" demek ki dediğini yapmaya, elbet kendince sebepleri vardır ama tartışılır.
akp'nin bu gibi durumlarda sıkıntıya düşmemek için kurum teşkilatlarını kendi adamlarıyla doldurduğunu biliyoruz. yani onlar aynı gemide, o yüzden çoğunun "ihanet" etmek gibi bir yaklaşımı yok. onlardan olmayan belirli sayıda olanlar ise, dediğim gibi, biraz yürekli olmak zorundalar.
Açıkla da gör o zaman şahsına, sülalene, doğacak çocuğuna evde ki evcil hayvanına, havadan aldığın oksijene neler oluyor. Öperler adamı valla.
Aciklarken kimligini aciklamasina gerek yok ki. Kimlik saklanarak pek cok sey yapilabiliyor. O veriye erisebilen insanin kimligini saklamak konusunda da bilgisi vardir sonucta
sen açıkla madem. cezaevine her gün tecavüzle alakalı o kadar ağır vakalar geliyor ki, yerel gazetelerde bile yayınlanamıyor. hemen el konuyor. güç elinde değilse zor.
O calistigin projelerden burada yapilamiyor gizlilik sebebiyle. Muhtemelen senin (ve digerlerinin) elinin altinda olan "merkezi" verilere erisim burada acik degil. Yani veri var, ama senin benim erisebildigimiz lokal bilgiler, onlar da artik her gun siziyor zaten. Mesela kendi hastanesinin test verisine erisebilenler var paylasiyorlar "bizim hastanede su kadar pozitif cikti bugun" diye. Bazi muhalif belediyelerin de il bazinda direk veya dolayli verilere erisimleri olabiliyor (mesela istanbul belediye baskani iki gun once mezarliklar mudurlugu verilerinden kac kisinin salgin hastalik sebebiyle oldugu verisini gorebilip paylasti). Ama bu veriler her gun her ilden gelmiyor, o yuzden Turkiye toplaminda bir sonuca sadece oran oranti yaparak ulasabiliyoruz.
Yani tum turkiye'den toplanan veriler sadece saglik bakanliginin ust kademelerinde, kimseyle paylasmiyorlar. Bilim kuruluyla bile o kadar toplantilar yapiliyor salgin yonetimiyle ilgili, bugun bilim kurulundan biri "toplam verileri bize de soylemiyorlar" dedi. Yani bilim kuruluyla ne konusuyorlar hastaligin durumunu paylasmadan orasi mechul.
Ozet olarak bir suru kiside lokal bilgiler var, ve bunlardan bazilari bu lokal bilgileri sagolsunlar paylasiyorlar. Ancak butun turkiye icin merkezi bilgiler kimseyle paylasilamiyor. Akademik calismalar vs. de yapilamiyor. Salgini dogru yonetmek icin danisilan bilim kurulundan bile bu veriler saklaniyor. Sandigin gibi yuzlerce kisinin erisimi yok bu verilere yani. Salgin yonetimi icin bile bu veriler saklanirken, senin benim gibi kisilere proje / arastirma icin bu verilerin acik oldugunu dusunmek mumkun degil su anda Turkiye'de.
Kimin kimliğini kimden saklayacaksın ki, o bilgilere erişimi olan kişilerin sayısı bellidir, bu tür bilgiler muhtemelen "Bilgi Edinme Hakkı" kapsamında değerlendirilmiyordur, bu durumda Erdoğan kendisine koşulsuz biat etmemiş kişilere o bilgilerin erişimini verir mi? De ki aradan bikaç kişi bir şekilde aldı ve yayınladı, bu ne kadar gizli kalabilir ya da bunu kim göze alabilir. Türkiye'deki şartlarla Avrupa'daki şartları karşılaştırıp sonuç çıkarmaya çalışmak çok doğru değil burada sıradan vatandaş anonim hesabıyla Twitter'dan muhalif bir şey yazarken VPN falan kullanıyor da yine de tedirgin oluyor, bu sistemde yetkili birinin izinsiz bir şey açıklaması hayal bile edilemez muhtemelen.
net olarak bilmemekle birlikte sizdeki gibi tüm verilere erişebilen çok fazla kişinin olmadığını düşünüyorum. sağlık bakanlığındaki 3-5 kişidir en fazla. onları da rastgele yetkilendirmezler zaten. yoksa insan faktörünün olduğu her yerde akpli ya da değil, cesur ya da korkak birileri bunu ifşa olmadan sızdırabilir dediğiniz gibi. nitekim kendi hastanesindeki ya da şehrindeki verileri paylaşanlar oluyor pandeminin başından beri farklı mecralarda.
bizdeki sorunun verilerin toplanmasıyla ilgili olduğunu düşünüyorum. sonuçta her kurumdaki yatak sayısı, bu yatakların doluluk durumu otomasyonca takip ediliyor. ancak bu yatanların covid durumları nasıl değerlendiriliyor o meçhul. örneğin bir hasta covid belirtileri gösteriyor, tomografi sonucu covid olabilir olarak şeklinde değerlendiriyor fakat pcr sonucu negatif çıkıyor. bu hasta entübe olarak yoğun bakımda da olsa açıklanan sayılar arasında yok. ölürse de covid nedeniyle ölmedi. benzer şekilde ayaktan hastanın sonucu pozitif, filyasyon gelip ilacını verip gidiyor. evdeki diğer kişilere belirti yoksa test yapılmıyor. evde belki 5 kişilik bir aile komple pozitif fakat akşam açıklanan sayıya dahil olan sadece 1 kişi. şüphe ile bir hastaneye başvurup bir şey yok denip ya da testi negatif çıkıp gönderilen kişi 2 gün sonra başka merkezde pozitif çıkan kişiler vs. say say bitmez bunlar. özetle demeye çalıştığım şu ki bakanlığın ilgili sistemine girildiğide ulaşılan sayılar da zaten açıklanandan farklı olmayabilir tahminimce.
Soylenenler cok hakli ttb bu amacla doktorlardan veri toplamaya calisiyor ama onlarin da isi zor. Dun gunluk 87bin vaka oldugunu acikladilar mesela bu sekilde.
sanıyorum işler hep ters. Burada milletin covid olduğu e-nabıza bile girilmiş covidsen hes kodu olan yerlere giremiyorsun ama total rakamı gören yok gibi.
Bir arkadaşım Fransa'da öyle bir sistem de olmadığını, insanların kendilerinin girmeleri gerektiğini vs. söylemişti. Orada da tam tersi bireysel gizlilikten dolayı kimin covid olduğunu öğrenemiyorsun. Ama toplam sayılar var sanırım.