farkında olmadan kazık atan arkadaş (iş, arkadaşlık ve iç dökme içerir)
2019'un başında bu bir iş almış, batırmış. bir üretim işi. beni aradı dedi şöyle böyle bu işi yapabilir misin? dedim ok. prototipleri hazırladım ürün gamını 3'ten 120'ye çıkardım 90 farklı ürün hazırladım. ürünler ile ilgili kataloglar yaptım. seri imalat hatta finans şemalarını vs çıkardım. olabilecek her şeyi yaptım. hatta ürün animasyonlarını, realistic renderlarını bile yaptım.
bu ve ekibi mest oldu tabi. big boss'ları olan biri var ona sürekli proses nasıl ilerliyor vs vs diye mail atıyorlar. ben yokum maillerde ama bizim eleman bana ss atıyor cevapları.
tüm süreç için arkadaş olduğundan dolayı masraf hariç para almadım. anlaşmamız şöyleydi tüm üretimden ben sorumlu olacaktım ve ürettiğim ürünlere beraber kararlaştırdığımız bir kar koyarak onlara göndericektim onlarda satacaklardı.
2019'un sonunda son anlaşmayı imzalamak için gittim o ülkeye. elimde bavulum dedim otele gitmeden şunlara bir merhaba diyeyim sabah saat 11. ben gece 2'den beri yoldayım.
gittim dedim 'hello' falan eleman geldi dedi 'dk we have a surprise for you we have solved the production' dedim WTF!
türkçesi 'dk biz başkası ile anlaştık aynen geldiğin yoldan sktir git'
ya işte ne oldu nasıl oldu falan derken. olay şu ;
bunların o ülkede bir türk tayfası varmış buraya da daha yeni bir türk gelmiş bizim elemanda işte bende yarı türküm falan demiş hemen bizim işi anlatmış sadece üretim kaldığı için bu yeni gelen eleman 'ya sktir et dk'yı ben sana yaparım o işi' demiş ve bizim elemana sağdan soldan saçma sapan fiyatlar bulmuş. bizim elemanda benim verdiğim fiyatın %10'u fiyatı görünce kabul etmiş.
neyse ben şaşkınlığı üzerimden atınca dedim bu şartlar altında ben çalışamam. hoşçakalın. bunlar işte dur falan filan derken ben 2-3 gün takıldım orada zaten konaklama vs bunlara ait. bu arada da bunlar bu yeni elemanla üretimi çözmeye çalışıyorlar ama adam hiçbir şeyden anlamıyor kaldı ki ingilizcede yok. bizim eleman yarı türkçesi ile bir şeyler çözmeye çalışıyor ama adam her defasında bir yerleri arıyor falan filan.
ben tüm prosesi şemalar ile kendim bilgisayarda çizerek vs vs anlattığım ve uyguladığım için bendeki performansı bulamadılar.
son gün bunlar baya bir pişman oldu ve geldiğimden beri beni hotdog, wrap yemeye götüren insanlar beni cidden sağlam bir yere yemeğe ve içmeye götürdüler. sonra tabi beni ikna çabaları işte sende ol ekipte şöyle böyle falan filan.
dedim yok. bu şartlar altında ben çalışamam. yarın gidiyorum.
neyse ben tabi resti çektim gittim.
şimdi bizim eleman gayet iyi niyetli bir eleman birilerine yardım edeceğim yine kendini bitiren insanlar varya o tip. bana neredeyse yeni telefon ve kendi üzerine hat alıyordu sırf o ülkede gps kullanamıyorum diye. o sebeple kafasına girmesi kolay. bu jöntürk'te bunun kafasına girmiş işte.
aradan 6 ay geçti. bizim elemandan mesaj. ''nbr?'' diye dedim iyi falan. dedi konuşalım mı? dedim tabi.
benim bir ayda 1000adet gönderdiğim üründen bu eleman 6 ayda bir adet gönderememiş. üzerine başka işlere de girip onda da millete kazık atmış paralarını vermemiş vs. bizim elemanda tutuşmuş tabi.
işte kesin senle çalışıcaz vs vs diye konuşmada yağdırıyor. dedim bakarız işte.
şimdi bu eleman yaptığının farkına vardı ve bana da mahçup olduğu için bana ara ara mesaj atıyor, postlarımı beğeniyor hal hatır soruyor falan ki benden 14 yaş büyük.
bu arkadaşa iş dünyası için ikinci bir şans vermeli miyim? hala neden düşünüyorum çünkü kendisi ülkenin en büyük yatırım firmalarından birinde GM statüsünde ama ilk defa al-sat'tan üretim e geçme istediğinde. bende o grubun bir parçası olmak istiyorum ama bu adamın kafa yapısı çok farklı.
bir yanım bu adamla uğraşırsın derken diğer yanım fiyatını söyle kabul ederlerse devam et diyor. hangisini yapmalıyım?
birde bunu bir gün bir yere davet edip sen bana şöyle şöyle yaptın diyip günah çıkarsam nasıl olur? yapmalı mıyım? yoksa yoksayıp devam mı etmeliyim?
Peşin paranı alacaksın cayır cayır, üstüne de bi en az %10 ekleyeceksin ıvır zıvır şeyleri bahane edil, işine bakacaksın. Duygusal davranmaya gerek yok. Tam olarak kucağına düşmüşler, bu fırsat bir daha gelmez. Hiç öyle arkadaş falan filan muhabbetine girmene gerek yok. Rahat ol yani. Pro davran.
1) ticarette ayıp olmaz, adam seninle bir anlaşma yapmış üretime kadar olan sürecin de masraflarını karşılamış şimdiye kadar. daha uygun fiyat aldığında tabii ki orayı seçecek sonuçta adamın önceliği parayı senin kazanman değil çalıştığı şirketin kazanması.
2) ticarette küslük de olmaz, ne alacağını alabilirsin ne de iş yapabilirsin para kazanabilirsin.
3) günah çıkartma değilde, üretim tecrübesi olmayan biri ile %10 altına daha fazla karlılık için anlaştın 6 aydır ürünü alamadın ve şirketini zarara uğrattın farkındamısın diyebilirsin, ama onu da zamanı gelince de bence. önce imzayı at aranızda sözleşme olsun sonra yap.
Bu işten siz de ciddi bir gelir elde edecekseniz duygusal davranmak yerine tekrar düşünebilirsiniz. Sonuç itibariyle bir iyilik yapmaktan ziyade bir ticaret olarak olaya bakmak lazım. Olumsuz bir durumda sizi çok etkiler mi sadece kritik nokta bu. Az etkiliyorsa tekrar denemekte fayda var okuduğumdan anladığım kadarıyla.
Bunun dışında, uzun süredir işsiz arkadaşım Havadakarada'yı 1 seneliğine işe al deyip samimiyetini test edebilir, direkt söylemek istemediğiniz şeyleri benim üzerimden dolaylı iletebilirsiniz :D
Adamın daha ucuzu bulunca ona kayması normal karşılanmış ama sen o süreçte sadece masrafları almışsın. Kendi yıpranma payına karşılık bişey elde etmemissin. Bundan sonra peşin çalış ve devam et.
@havadakarada
gördüğün gibi pardon diye ortada gezinen insanlarda 1 yıl çalışıyor ama havayı alabiliyor.
bazen keşke o bir yatsaydım daha iyi olurdu diyorum.
dil öğren hacı abi. 2.dil çok işe yarıyor.
Sizin ilacınız peşin ödeme ve sözleşme. Karşınızdaki saf değil.
Hocam parana bak. Boşver öyle, dedi böyle yaptıyı. Böyle bir dönemde dövizle para kazanacaksın. Hazır o piyasaya girmişken farklı müşterilerde bulur hatta bu adamlara sağlam bir ders bile verirsin.
Peşin ödeme ve sözleşme yap, tabii üzerine biraz daha jackass price ekle, %10 filan gibi ekstra bir kâr koy, sonra kafana göre takıl. iş ayrı aşk ayrı maalesef, biz türkler biraz duygusal milletiz. Sözleşme sağlamsa, paran da iyiyse az biraz da adamı çek bir şey olmaz, fazladan koyacağın 1000 euroyla burada 3 asgari ekstra para koyocaksın cebine, fena mı
demişsiniz ya "prototipleri hazırladım ürün gamını 3'ten 120'ye çıkardım 90 farklı ürün hazırladım. ürünler ile ilgili kataloglar yaptım. seri imalat hatta finans şemalarını vs çıkardım. olabilecek her şeyi yaptım. hatta ürün animasyonlarını, realistic renderlarını bile yaptım.", bütün bunları yazılı bir ön sözleşme yapmadan yapmışsanız ortada aslında atılan bir kazık falan yok. yani tabii ki etik olarak doğru değil yaptıkları ama profesyonel baktığında ben de olsam kendi emeğini bile belirlemiyor derdim çok net. yani siz kendi ürün ve hizmetlerinizi profesyonel bir şekilde aktarmamış ve kurumsallaştırmamışsınız ama onlardan kurumsal ve profesyonel davranmalarını bekliyorsunuz.
küslük falanda manasız. bu bir deneyim olmalı sizin için bundan sonra hiç kimseye yazılı koşullar belirlenmeden iş yapmamanız için. yolunuza bakın, işi yapın, paranızı kazanın. ama doğru şekilde ortaya koyun kendinizi.
aman hocam hakkaten profesyonel bir soru gönül işlerine girmiş.
Sözleşme ile ilerleyelim de kuralları koşulları ücreti ve cayma tazminatını yaz. ok derlerse yürürsün yoksa parmağını kıpırdatma konu kapansın.
NDA ve danışmanlık sözleşmesi imzalamıştık ama mailler, whatsapp, facebook mesajları hariç üretimin bende olacağı resmi sözleşmede yazmıyordu. zaten üretim sözleşmesini imzalamaya gitmiştim ki vize alırken davet mektubunda bile o şekilde yer almıştı.
zaten yasal süreç yürütmezdim imzalasak bile o derece bir samimiyetimiz var kendisi ve eşi ile. beraber yemişiz içmişiz adama icra mı göndericem türkiye'den.
mühendislik danışmanlık verdiğim için bir yerde sağlama alıyorum kendimi zaten yapamayacaklarını biliyordum ben olmadan.
beni şaşırtan bu kadar deneyimli birinin bu hataya düşmesi. hala şaşırıyorum.