Aslinda riza sarraf zamaninda da aklima takilmisti ama simdi sorabildim.
İran'a sadece abd yaptirim yapiyor di mi? Uluslararasi bir anlasma yok bu konuda?
E peki nasil boyle gemilere el koyabiliyor (israil'in filistin'e yaptigi gibi diyebilirsiniz ama o daha farkli)? Aktarildigi kadariyla hicbir iranli yetkili de demiyor ki "sana ne kardesim, ben venezuela'ya petrol gonderiyorum, sen nasil karisiyorsun."
Yillarca bu ulkede iran'a yonelik yaptirimlari delmek icin degisik yollara basvuruldu di mi? E peki abd nasil her ulkenin bu kadar icine girebiliyor? Yoksa abd "kim delerse ona da yaptirim uygularim" mi diyor?
Sorular sorular....
Dünyadaki tüm ticaret Dolar üzerinden dönüyor. Peki Dolar'ın sahibi kim ? Hangi ülkeyle hangi ülkenin ticaret yaptığı önemsiz aslında. Adamların parasını kullanıyorsun neticede.
"Biz borcumuzu bile kendi paramızlda ödediğimiz için paramızın değeri düşmez" diyen bir ülke Amerika.
Not Cevabım neden tiklenmemiş anlamadım. Diğer tiklenenlerinkinden bir farkı yoktu oysa ki.
mastercard / visa / swift. Bu sistemlerin hepsi amerikada. Yani sen simdi evinden cikip bakkaldan bir sakiz aliyorsun ya, hah o sakizi kredi karti ile alirsan amerika ustunden donuyor islemler. swift yani tum uluslararasi para transferi sistemi de adamlarin elinde.
Simdi bu durumda adam at kosturuyor tabii
Olay adamların parasından ziyade ürünü.
Şöyle anlatayım; eğer sen bi şey üretiyorsan ve bu ürettiğin ürün içeriğinde Amerikan malı varsa Amerika sana karışır. Bunu da en başından Amerika’dan o malı alırken onaylıyorsun.
Yazılımsal olur donanımsal olur, fark etmez Amerika malının takibini yapar.
Her üründeki Amerikan malı oranı değişik, bunun da belli başlı oranları aralıkları var. Eğer o alan için belirlenenden daha az Amerikan ürünü varsa, amerikan takibine takılmaz eğer aynı ya da fazla orandaysa takılır. Takip dediğim ise düşündüğünüzden çok daha ciddi.
Amerika’da bu işleri takip eden üç ayrı kurum var.
Takip derken ne oluyor derseniz. Amerikan mallarını içeren malınızı satamayacağınız yerleri belirtir Amerika. Mesela bazı malları Rusya’ya satamazsınız, hiçbir malını Kuzey Kore’ye satamazsınız.
Diyelim satarsanız ne olur. Önceden yaptığınız anlaşmaya aykırı olur ve dava açılır hakkınızda. Çok ciddi bi tazminat ödersiniz, genelde şirketi batırcak kadar okuyor bu. Diyelim ki batmadınız, ödediğinizin en az bikaç katı bi parayı ipotek edersiniz ticarete devam için ve söz verirsiniz uyacağınıza.
Diyelim ki siz a şirketine sattınız malı, o da dedi ki şurda kullanıyorum ve şu taşeron firması bu işi yapıyor benim için. O taşeron firması alıp onu İran’ a götürürse siz yine ceza alıyorsunuz malın takibi yapmadığınız için.
Tim dünya işte böyle Amerika’ya domalıyor. Gücü ürününün çokluğundan ve onu koruyabilmesinden geliyor.
Sadece ABD değil tüm dünya uyguluyor. Birleşmiş Milletler'in İran'a yaptırım uygulanması yönünde bağlayıcı bir kararı var, yani BM'ye üye tüm devletler bu karara uymak, dolyısıyla ambargo uygulamak zorunda. Bunu en sıkı yapabilen ve denetleyebilen ülke de ABD çünkü banka ve finans ssistemi onun kontolünde.
Herkes banka ve finans diyor ancak ürün olmadan bunların bir anlamı yok. Amerika ürünlerimi vermem verdirtmem dediğinde piyasada kaç ürün kalacak. Kaç firma Amerika’dan donanım yazılım satın alıyor, kaç firmanın çipleri ya da küçük parçaları Amerikan üretimi. Karşısında belki Almanya ve Japonya ürünleri olabilir ama onların da belki Amerikan deneyimine tabi noktaları vardır. Sizin Amerika’yı üretim zincirinden komple çıkardığınızı düşünelim, dünyada ne kadar ürün kalır?
Onların elindeki en büyük güç bu. Finanstaki gücünü de bu veriyor onlara zaten. Çünkü her üründen para kazanıyorlar.