''Bir insanın okulda olsa olsa on tane hocası olur.'' Mesela bu cümlede tespit varmış. Bana daha çok tahmin gibi gelmişti. Bir cümlenin tespit olabilmesi için ne gerekli?
Teşekkür ederim
Aynı şey; saptama Türkçe tespit Arapça. Bunlara benzeyen ama farklı olan "çıkarım" var.
Başlıktaki sorunun cevabı evet. İkinci sorunun cevabını bilmiyorum.
Tespit Arapça kökenli saptama ise Türkçe ama bu kelime bulletin (bülten)’e karşılık belleten kelimesinin uydurulduğu gibi tespite karşı uyduruldu. Tespit (tesbit) sabitleme demek. Oradan yola çıkıp mıhlama gibi saplama düşünüldü, oradan da tesbitin kökü sbt seslerine benzetilerek saptama oldu sanırım. Saplama olsaydı şu an olduğı gibi kulağa hoş gelmeyecekti.
ikinci soruya cevap;
gözlem ve inceleme gerekli.
bir şeyi tespit etmek için öncesinde bu tür bir araştırma yapmanız ve cümlede bunun sonucu geçiyor olmalı.
ayrıca tahmin cümlesi net/kesin değilken, saptamada doğru veya yanlış kesinlik olur.
Örnek cümlede "olsa olsa" en fazla, maksimum anlamında kullanılmış, bir kesinlik söz konusu (10'dan fazla hocası olamaz tespiti çıkıyor ortaya). Kesinlik varsa tahmin olamaz zaten.
kök aynı gibi geldi bana "spt" SaPTama durumu=teSPiT gibi