"bilgisayar mühendisi bilmemkim, "70 milyon dinleniyor!!! ülkedeki her telefon konuşması saniye saniye kaydediliyor, operatörlerin elinde bilmemkaç yıllık telefon konuşması var!!!" gibisinden bir açıklama yapmış 2000'lerin ortasında mesela, var üç beş yerde.
böyle bir şey mümkün mü teknik olarak? günde kaç milyar dakika konuşma yapılıyor, bunlar kaydedilebilir mi bir yerlere hakikaten? bu kadar veriyi kaydedebilecek veri merkezi var mı operatörlerin elinde?
bir diğer görüş, konuşmaların ses kaydı olarak değil de metin olarak kaydedilmesi (speech to text). bu daha mantıklı ve yapılabilir gibi geldi mesela. sonuçta ses kaydı tutmakla metin dosyası tutmak arasında dağlar var. tabi bunun bile günlük petrabyte'larca boyutlarda veri gerektireceği ve imkansız olduğunu söyleyenler var.
örnek olarak bazı boşanma davalarında ya da cinayet gibi durumlarda, telefon görüşmelerinin içeriklerinin dava dosyalarına eklendiğinden bahsedilmiş. hrant dink davasında da benzer bir durum olmuş herhalde.
daha uçuk şehir efsaneleri de mevcut elbette. mesela abd kuruluşu echelon (splinter cell oynayanlar bilir :)) telefon görüşmelerinde de belli kelimeleri duyunca hemen kayda geçiyormuş ve tüm dünyanın görüşmelerini dinliyormuş vs. bu da korku salmak için çıkarılan bir safsata gibi gelse de, yine de insan tedirgin oluyor.
sonuçta anne babam dışında gsm üzerinden görüşme yapan birisi değilim buradaki büyük çoğunluk gibi (whatsapp, telegram, skype, signal vs. vs. varken. tabi bunların ne kadar güvenli olduğu bambaşka bir tartışma konusu da.) ama yine de herkes gibi ben de benden habersiz özel hayatıma müdahale istemem. sinir oldum durduk yere.
komplom geldi yine, hadi konuşalım. (:
not: ortam dinlemesinden, telefona yüklenen uygulamalardan, sahte baz istasyonlarıyla ya da lazerle dinleme falan değil dediğim. doğrudan gsm üzerinden yapılan telefon görüşmeleri ve operatörlerin bu konuşmaları saklamasındam bahsediyorum.
Davalarla ilgili verdiğiniz örnek üzerinden bildiğim kadarı ile cevap vereyim.
Konuşan kişilerden biri hakkında öncesinde dinleme kararı yoksa gelmiyor bu veriler.
Gerçekten çok kritik dosyalar çözülebilir bu şekilde. Ama çözülemiyor.
teorik olarak evet butun konusmalarin dinlenmesi, kaydedilmesi mumkun. sonucta bu veri adamlarin ustunden geciyor, istedigini yapabilir. pratikte herkesin konusmalarini kaydetmenin anlami yok. "person of interest"(POI) isen senin konusmalarini ozel olarak kaydedebilirler. kayit disinda her konusmanin reklam yada keyword tarama amacli islenmesi de mumkun ama yasal degil. bunu yapan operatorun lisanslari iptal edilir.
bu dediklerim normal GSM sebekesi uzerinden yapilan konusma ve SMS kullanimi ile alakali. VoIP yada whatsapp, skype, telegram gibi uygulamalar ise bambaska bir boyut. burada araya operatorlerden ayrica 3.parti sirketleri de karistirmis oluyorsun. 100% kesinlikle soyleyebilirim ki whatsapp, skype, facebook messenger, instagram, hangouts, telegram, signal, viber vs vs senin butun yazismalarini konusmalarini/yazismalarini dinliyor, gerektigini kayit ediyor ve belli oranlarda isliyor. bu uygulamalarin kullanim sozlesmelerinde sen bunlari kabul ediyorsun.