1 senedir de artık yalnızca kendi açtığım firma üzerinden iş yapıyorum, başka bir yerde çalışmıyorum.
Yazılımcıyım.
bu süreçte gerçekten çok geniş bir network elde ettim. network'ümden kimseyi kaybetmemek için de ucuz, pahalı diye ayırt etmeden her işi aldım. nefes alamayacak kadar çalıştım, ettim. neyse, artık yetişemiyorum.
mümkün değil yetişemiyorum. ve kendi üretip satmak istediğim projelerim de var, onlara da sıra gelsin istiyorum.
şimdi ben bir noktadan başlayıp birilerini çalıştırmak istiyorum.
ancak kafamda öyle fazla soru işaretleri var ki, bu işler hangi notkadan nasıl başlıyor bir türlü oturtamıyorum.
1. kenarda sermayem yok, ama sürekli aldığım işler var. yapacak kişi olduğu sürece iş gelir, belki bana para kalmaz ama önemli değil, network'üm benden kopmasın yeter, o parayla yalnızca maaş ödesem de tamamdır.
2. ilk 1. kişiyi almak bana çok imkansız geliyor.
çünkü ona nasıl sosyal bir ortam sağlayabileceğim? workinton vs. gibi bir yer mi tutmak daha mantıklıdır, en azından çevredeki kişilerle ileitşim kurar, yemek yerken, sigara içerken diyalog kurar. en azından kendine sosyal bir ortam yaratmış olur. ama bu tip ofisler de ciddiyeti mi hepten yok ediyor?
3. kenarda sermaye yokken, birini çalıştırmak + sigorta vs. gibi durumlar var tabi. riskli mi? en azından ilk 6 aylık maaş + sgk + yemek vs. parayı kenara ayırıp öyle mi dalmak gerekir bu işlere?
4. kişiyi motive etmek için neler yapılabilir? piyasada yazılımcıya her zaman iş var, benim gibi ilk çalışanım olacak birisi için motive edici bir ortam yok. ona sağlayabileceğim şeyler, her zaman diğer firmaların sağlayabileceğinden az. iyi bir network'üm var, gerçekten güzel projelerim var ve kendim satmak için geliştirteceğim projeler de var. ve bu geliştirteceklerim de kesinlikle satacak hatta bir miktar yatırım da alacak. bunlar üstünden pay mı vermek gerekir? veya kişiyi motive etmek için ne yapmak gerekir?
5. yönetim meselesi. ben wakatime isimli programla her gün kendimin ne kadar, hangi projede kod yazdığımın bilgisini tutuyorum. açıkçası birini çalıştırırsam onun da bunu ide'ıne kurmasını isteyeceğim. çünkü gerçekten karşımdaki kişinin ne kadar çalıştığını ve bu çalışmayla bana ne kadar maliyet sağladığını, o çalışmadan bnim ne kadar para kazandığımı ölçümlemem gerek. ama bu, kişiyi iter onu da biliyorum. kendimle empati yaptığımda en azından. ama kesinlikle ölçümlemediğim bir maliyet altına da girmek istemem. sizce ne yapmalıyım?
6. bir tane de junior alma planım var ama junior'ı yöentmek bambaşka bir iş. sorularıyla, verimli çalışanın verimini düşürebilir. vaktimi çalabilir. junior alınması durumunda onun yönetimi nasıl sağlanabilir?
ve tüm bu maddeleri geçtiğimde: 1. çalışan nasıl alınır? gerçektne en zor kısım bu. çünkü bir kişi bir yern birincisiyken bu çok motivasyon düşürücü bir durum oluyor. 5 çalışan aldıktan sonra 6. yı almak çok daha kolay, ama 1. çalışanı almak, henüz olmayan bir ofisin kurulumunda bulundurmak vs. inanılmaz zor geliyor.
bana ne söyleyebilirsiniz? ne yapmalıyım?
Keşke bende de freelance çalışabilecek cesaret olsa. Freelance çalışan arkadaşlara çok imreniyorum.
1. bunu kabul edebilecek birini işe almalı. durumunu anlatmalı, ona uygunsa devam etmelisin. tabi çoğu kişi bunu kabul etmeyecektir ama senin de ileriye yönelik planlarını açıklaman ve ona ileride sağlayacağın olanakları planlaman gerekir.
2. evden çalışsın o da. ya da nerde rahat ediyorsa. bu da işe alacağın ilk kişi için çekici bir nokta olacaktır. sen evden çalışıyorsan onu ofise mahkum etmen ileride probleme sebep olabilir.
3. bence öyle yapmalı. en azından ben öyle girerdim işe. ya da kredi çekebilecek durumda olmalı. çalışanın da bir ailesi ve bakmaya zorunluğu olduğu kişiler var.
4. 1.ve 2. maddede değindiğim gibi öncelikle home office bir cazibe olacaktır ve kendisiyle ilgili planların da. Yıllık prim uygulaması da düşünülmeli. Danışmanlıkta önemli nokta kendini geliştirebilmek(patron sen değilsen). Uluslararası bir şirkette piyasanın yarı fiyatına çalışıyorum:) sırf bu yüzden.
5. valla hocam bu işlerde güven önemli. işe aldığın eleman çalışmıyorsa 2 ay sonra çıkarırsın zaten. sen bu işte deneyimli olduğun için verdiğin iş için gerekli efor tahmininde bulunabilirsin. buna uymuyorsa yapacak bir şey yok. ben kişisel olarak birinin benim çalışmamı izlemesimnden hoşlanmam.
6. şu an başını kaşıyacak vaktin yoksa jr işine girme. ama az da olsa varsa jr al. hem kendin yontmuş olursun hem maddi külfeti azalır.
Yeni eleman da remote çalışsın demeye gelmiştim ama söylemiş arkadaşlar.
Çok imrendiğim, her şeyi kendi kendine sıfırdan öğrenmiş bir abimizsin. İnşallah süper cevaplar gelir, bir yol gösteren olur.
Workington çok saçma abi. Hiç gerek yok yani daha da maliyetli olur diye düşünüyorum normal küçük gariban bir ofis kiralamaya göre.
Bilmiyorum işine yarar mı ama kullanacağı bilgisayara kadar adamın kendisinin getirmesini isteyen yerler var. Bunları takma bu kadar kafana.
Olmuyorsa değiştirir düzeltirsin yani. Kimse iş hayatında böyle ufak tefek şeylerden ver misketlerimi ben aşağı mahallede oynıycam demez yani.
Sosyal ortama kadar düşünüyor adam. Öyle yerlerde çalıştım ki "burası iş hayatının kandahar'ı" dersin. Takılma bu kadar. Zaten böyle küçükken samimi de olur. Mentor olursun ne güzel. Hepimizin istediği bir şey.
Junior için de bul beni adım garavel bul beni.
@ scudman1 ben 3 sene önce kurdum şirketi. herkese sadece fautralı iş yapıyorum. yasadışı kalmak gibi bir çabam yok bu konuda.
@giovanni,
teşekkürler abi. benim önem verdiğim bazı konular var.
mesela bilgisayarı mutlaka bir şekilde ben vermeliyim,
ona belli bir sosyal ortam sağlamalıyım,
hatta ne bielyim, ofis tuttuğum yeirn yakınında macfit vs. varsa, ordan üyelik vs. de ayarlamalıyım.
bunun çalışanın iyiliğini düşünmekten ziyade, çalışanın işe daha motive olmasını, "ceketimi alır çıkar giderim ne kaybederim" dememesini sağlamak için düşünüyorum aslında.
oyun teorisi gibi düşünebilirsin yani, ben ona muhtaç olacağım bir süre sonra. o da bana muhtaç olmalı, yalnızca 200 lira fazla yemek kartı veya 500 lira fazla maaş verdiler diye başka bir firmaya gitmeyi tercih etmiyor olmalı. sosyal çevresi, elindek ibilgisayardan telefona kadar her şeyi şirketten olursa, gittiği bağlandığı bir spor salonu olursa en azından bana daha bağlı kalır.
ki hiçbir şartta insan mikmek gibi bir amacım yok, şu noktadaki tek amacım network'ümü yok etmemek.
network'ümden bir kişinin işini bir defa alamazsam başkasına gider, ve o network dalı kopar. kafa kafaya denk geldiği sürece her maliyete katlanırım.
size bir calisandan ziyade belirli bir yuzde oraninda anlasabileceginiz yazilimci ortaklar lazim gibi geldi bana.
boylece sizin de kafaniz rahat olur, her ay maas sgk hesaplamazsiniz. (en azindan full time maasli eleman kadar olmaz)
sermayeniz olsaydi ve 1-2 yil cevirecek kapitaliniz olsaydi eleman almak daha mantikli olabilirdi ama bu sekilde 3.-4. ay maasta aksama yasanip da isler yarida kalacaksa yazik olabilir. sirket belki de buyuk atilimini 1. senenin sonunda yapacakti fakat bunu goremeyeceksiniz. ya da aldiginiz kisi vadettigi isleri duzgun yapamadi ve 3-5 ay hem maas verip hem de islerinizden geri kaldiginiz icin yine sirket bir atilim-gelisim gosteremeyebilir.
sirkete aidiyet hisseden personel de en az sizin kadar calistigi ortami-saati dert etmez. eger sirketin gelecekte buyuyecegine inanirsa o da var gucuyle calisip sirketi buyutmeye calisir ki pastadan payini alabilsin. (kosacagi bir hedefi olur)
O kadar çok değişkeni var ki bu işin. Sorularınıza madde madde değil ama aşağıda bazı yorumlarımı ekliyim ben.
1) Ne yazıkki 1 çalışan hatta ve hatta 3-4 çalışan istihdam etmek inanılmaz zor. Şirket olma kavramı benim görüşüm ile "orta kademe yönetici" istihdam edebildikten sonra başlıyor. Ancak bu arkadaşlar size aktif olarak para kazandırmıyor, üzerinizden iş alıyor ama bu arkadaşların maliyetlerini ekibin diğerine yaymanız gerekiyor. Bunun için de ekibinizin bunu üretebilecek büyüklükte olması gerekiyor.
2) Yazılım şirketleri genel olarak ilk bir kaç senesinde büyük oranda erkek ağırlıklı oluyor (maalesef sektör böyle). 10 kişinin altında olan bir ekipte bunu kırmak çok zor çünkü proje yöneticisi, agile coach, analist gibi kadroları istihdam etmediğiniz sürece salt yazılım tarafında kadın personel istihdam etmek pek kolay değil. Bu kadrolar da yine küçük bir ekipte ne yazıkki oluşmuyor. O yüzden halısaha futbol takımından hallice bir sosyal ortam oluyor ofiste.
3) Bir ofisi "maintain" etmek başlı başına bir iş. Serdar Kuzluoğlunun bulaşıkları kim yıkayacak başlıklı videosunu mutlaka izleyin. 2 ve 3'ü birlikte çözmek için aslında co-working space'ler fena çözüm değil. Fakat oralarda da kapalı ofis kiralamanız iyi olur.
4) Bahsettiğiniz yan hakları güzel düşünmüşsünüz. Özel sağlık sigortasını unutmayın maliyeti oldukça düşük olan birşey (aylık 200TL gibi) olmasına rağmen çalışan motivasyonu ve bağlayıcılığı konusunda inanılmaz etkili.
5) Sektörde yeni olacağınız için mecburen junior istihdam edeceksiniz, onlara iş öğreteceksiniz sonra onlar gidecek. Sonra diğerlerine bu olacak. Bu döngüyü kırmak zor ve bunların hepsi bir maliyet. Bu arada batmazsanız, ilerde bir gün kırarsınız.
6) Hızlı gitmek istiyorsanız tek başınıza, uzun gitmek istiyorsanız birisiyle beraber çıkın bu yola.(Benim lafım değil) türkiyede her ne iş olursa olsun, tek başına birşeyler yapmak tahmin edebileceğinizden çok daha zor. Ortaklık iyidir, ortağınızı iyi seçin.
7) Kendi ürünlerinizi projelerinizi yapmadığınız sürece bu iş zaten mantıklı değil. Türkiyede bu işten para kazanan şirketler var mı var ? Ben de çok kazandım, çevremde de çok kazanan var. Ama bakın Accenture, Monitise bile çıktı türkiyeden. Bu kadar insan odaklı bir işin riski inanılmaz yüksek. (Üretim bandı tamamen insandan oluşan bir sektör, özetle yaptığınız iş insanların vakit ve bilgisini sabit bir ücret ile satın alıp başkalarına satmak aslında). Tek başınıza olursanız bu işin detaylarında boğulup kendi ürünlerinize vakit ayıramam itimaliniz %99.9 civarında.
8) Maliyetleri iyi hesaplayın, kar tatili, bayram tatili, yıllık izin, hastalık izni gibi kalemleri hesaba katmayı unutmayın. Bunlar yıllık maliyet hesabınızı %12 civarında etkiliyor, siz bu günler için de maliyetlerinizi ödemeye devam ederken iş üretemeyeceksiniz.
Ofis için Kadıköy İdea'yı bir araştırın derim. Diğer açık ofislere göre ücreti uygun. 499 TL + KDV olması lazım. Lokasyon olarak çalışana müthiş pozitif etkisi var. Diğer konularda pek yardımım olamaz maalesef.
Ben de benzer bir durumdayım, üzerinde biraz düşündüm bu konunun, anlatayım.
Hocam sermayeniz yoksa çalışan alamazsınız. Hani büyük bir iş alsanız ve oradan gelecek parayla idare ederim deseniz yine neyse, ama sadece network'ü kaybetmemek adına iş yapıyorsanız çalışan almak zor iş. Bence değmez.
Bunun yerine kendinize ortak bulun. Yetenekli bir junior bulun, durumu anlatın, işin belli başlı zor kısımlarını siz yapın, geri kalanı elemana bırakın. Normalde 1 iş yapabilecekken 2-3 iş yapabilecek hale gelirsiniz, bu sayede de para biriktirmeye başlarsınız. Biraz paranız olduktan sonra eğer büyük bir iş bulursanız (sizi ve çalışanınızı 6 ay - 1 yıl götürebilecek kadar) şirketleşirsiniz. Büyük iş bulmadan şirketleşmek imkansız.
Hocam yazılım alanındasınız. Acilen Tübitak, bakanlık vs desteklerine başvurun ve o şekilde istihdam programlarını inceleyin. Özellikle adam çalıştırma noktasında çok ciddi teşvikler vardı diye hatırlıyorum. Sandığımız gibi yüksek sgk faturaları ödemek zorunda kalmayabilirsiniz.