Durduk yere hatunla gereksiz bir tartışmaya girdik ve konuyu bilirkişi olarak size açmayı uygun gördüm. 10 yıldan uzun süredir coğrafya dersi görmediğimi belirterek, saçmaladığım kısımlar olursa diye merhamet seviyenizi maksimumda tutmanızı rica ediyorum.
Soru şu:
Şimdi dünyanın en tepesinden en dibine, tam merkezden geçtiği varsayılan bir çomak var ya hani, portakala batırılmış dikey şiş gibi; işte bu hep sabit mi?
Söz konusu değneğimizin hafif arkaya yaslandığını biliyorum. Ama ben sanki bu ileri geri oynayarak açı değiştiriyor diye biliyorum. En az benim kadar coğrafya cahili hatun kişi de o açının hep sabit olduğunu, mevsimlerin dünyamızın güneş etrafında dans ederken oluştuğunu iddia ediyor.
Noolur haklı olduğumu söyleyin. Zira iddiaları genelde o kazanır ve yine yamulmak istemiyorum!
mevsimler aslında ay sayesinde oluşur. dünyanın bu aks üzerinde dönmesi ayla ilgilidir.
güneşle açımız değiştiği için kışın güneş ufka yakın geçer, yazın ise tepede olur. kız arkadaşınıza bu ayrımı söylerseniz anlayabilir.
www.youtube.com 
yan listede daha çok video var.
Hatun kişi eşim oluyor ve bu konu giderek kızışıyor. İkimiz de bu konuda yarım yamalak bilgilere sahibiz ve ikimiz de kendimize göre haklıyız. Kalemle kavanozla izah edilecek gibi değil. Acaba konuyla ilgili bir videoya ulaşmak mümkün mü? Bu sistemin işleyişini temsili videoyla gösteren bir kaynağa ulaşabilir miyim?
23 küsur derecelik eksen eğikliğinden bahsediyorsanız o basit lise coğrafyasında sabit alınıyor, yani öyle bir o yana bir bu yana oynamıyor yıl içerisinde. Dolayısıyla mevzu buysa eşiniz iddiayı kazanır. Ama gerçekte tam olarak sabit değilmiş, 21 derece ile 24.5 derece arasında 41.000 yıllık periyotlarla değişmekte imiş. Sizin iddianız her ne kadar bu değilse de, buradan vurabilirsiniz sanırım. Aslında ikiniz de kazanabilir, ikiniz de kaybedebilirsiniz, hehehe.
Şu video olaya noktayı koydu. Penaltılarla da olsa kupaya uzanan taraf olmak sevindirici :)
www.youtube.com
üzgünüm ama bu video sizin kazandığınızı kanıtlamaz, ya da daha doğrusu bu video yanlış ifade etmiş.
böyle yazarak anlatmak kolay olmayacak ama, deniyorum:
şimdi iki cisim alın elinize, bir portakal ve ceviz örneğin.
portakalı ortaya koyun, cevizi de onun sağında tutun, cevizin orta çizgisi de düşeyden sola doğru eğik olsun. bu durumda ne görürüz? cevizin (dünyanın) üst yarıküresi portakala (güneş) daha doğrudan bakmakta, yani kuzey yarıkürede yaz.
şimdi cevizi, eksen eğriliğini bozmadan portakalın solunda tutun, n'oldu güney yarıkürede yaz.
şimdi cevizin pozisyonunu bozmadan portakalın önüne veya arkasına tutun, bu durumda eksen eğriliği güneş ışınlarının dünyaya gelişini etkilememekte. dolayısıyla bunlar da ilkbahar ve sonbahar ekinoksları oluyor.
bilmem anlatabildim mi...
buna rağmen, dünyanın eksen eğikliği yalpalamaktadır, doğrudur. zeitgeist filminde anlatılmakta mesela. ilgili kısımı bulursam eklerim.
edit: ahanda.
www.youtube.com
3:38'den itibaren...
40000 yılda bir oluyor o eksen değişikliği. yenisini de yakında bekliyorlar zaten. ama bu görüşün çok bilimsel olduğunu sanmıyorum. ancak geçenlerde bir makale okudum. tam emin olmamakla birlikte manyetik kutupların yeni ölçümlerde kmlerce kaydığından bahsediyordu.
aynı zamanda son şili depreminin de bu aks ve dolayısıyla dünyanın dönüş hızı üzerinde büyük etkisi olduğu söyleniyor.
fekkat yine de kazanan eşiniz :)
Olaya bir de şu açıdan bakın: dikey olarak merkezinden şiş geçen portakalımız olsun. Bunu 23,27 derece eğdik diyelim. Bunu bu açıyı bozmadan hareket etmesi de mümkün. Ben öyle olabileceğini düşünüyorum. Hani bir bardağın içindeki kaşık bir kenara yaslanmış biçimde durur ya, onun bu açısını bozmadan bardağın bütün kenarlarında gezdiğini düşünün.
Dünya da böyle olamaz mı?
evet dediğiniz gibi. yani eksen sabittir, dünya onun etrafında döner. aynı eksenini bozmadan da güneş etrafında döner. bu eğiklik nedeniyle yaz ve kış ekinoksları ve mevsimler oluşur. bu eksen bozukluğuna zamanında dünyaya çarptığı ve sonradan ayı oluşturduğu düşünülen meteor neden olmuştur.
ayrıca dünyanın bir uydusu daha olduğunu biliyor muydunuz :)
en.wikipedia.org
yine sor, bi daha yazıcam üşenmiycem valla :)
ayrıca bu 23.4 derecelik açı dünyanın yörüngesine nazaran eğikliğidir. yani dünyanın yörüngesini bir tepsi gibi düşünebilirsin. bu tepsi üzerindeki portakal belli bir eğimi bozmadan dönüüüp duruyür.
şunu unutmayın ki güneş de sabit değil uzayda :)
eksen degisikligi 40 kusur bin yillik periyotlar halinde devamli bir devinimdedir. su andaki kutup yildizi bir zaman sonra yerini vega'ya birakacak (vega olmayabilir yaw, cok zaman olduydu okudugum baska bi unlu yildiz da olabilir), sonra dongu tamamlandiginda tekrar kutup yildizi haline gelecek. hergun axicik azicik oynuyor eksen.