atın üstüne oturup dıgıdık dıgıdık yapan kişiler yaptıkları eylemden "at binmek" diye bahsediyorlar.
binilen diğer tüm araçlara ismin -e hali ile biniyoruz. otobüsE biniyoruz, arabaYA biniyoruz, bisikletE biniyoruz. ama atA binmiyoruz. at biniyoruz.
ben de birazdan otobüs binip eve gidicem o zaman.
niye ata binmiyoruz da at biniyoruz acaba?
oradaki "biniyoruz" herhalde kullanmak/sürmek anlamında kullanılmayı belirtiyor.
yani araba kullanırız, motor süreriz, uçak uçururuz gibi. aklıma başka açıklaması gelmedi.
araç sürmek gibi düşün. at bir canlı olduğu için "kullanma şeklinde" kullanmıyoruz bu tabiri.
ama yine türkçe dilbilgim beni yanıltmıyorsa geçişli fiil, geçişsiz fiil diye bir kavram vardı.
yani sanki sürmek, kullanmak, uçurmak geçişli fiil iken, binmek geçişsiz fiil. yanılıyor veya yanlış hatırlıyor olabilirim. yanılıyorsam düzeltin.
o yüzden geçişli fiil ile geçişsiz fiili birbiriyle kıyaslamamız doğru olmaz.
neden duş almak deriz de banyo yapmak deriz, duş yapılmaz mı veya banyo alınmaz mı?
doğru yanlış kullanım diye pek bir şey yok böyle durumlarda, kullanım ve kalıplaşmayla alakalı. yeterince uzun süre yeterince insan at binmek derse doğrusu at binmek olur.
at binmek değil, ata binmek değil mi o? "at binmek" diyeni duymadım hiç.
www.tdk.gov.tr
Konuşma dilinde böyle söylendiği oluyor evet. Bisiklet binmekte olduğu gibi.
Zurnayi agzimiza goturuyoruz "zurna caliyoruz",
Gitara parmak uclarimizla bir seyler yapiyoruz "gitar caliyoruz",
Icindekini yavas yavas ictigimiz bira sisesinin agzina ufluyoruz "ses cikariyoruz".
Ama gel gelelim ki...
Ney ufluyoruz.
Dilde istisnalar olur.