vor, havaalanının yönünü
dme, havaalanına olan mesafeyi
localizer, iniş doğrultusunu
glide path, 3 derecelik açıyı gösteriyor.
peki uçağın yerden (iniş yüzeyinden) ne kadar yüksekte olduğunu nasıl ölçüyorlar? sisli havada nasıl iniyor pilotlar?
Altimetreye set edilen basınç değeriyle pilot uçağı belirli bir mesafeye getiriyordur zaten. Vor, dme, kontrolör yardımıyla da pist başına getirir. Ils orada devreye girer. Pistbaşına çok uzak ve çok yüksekte ils sistemi devreye giremez zaten diye düşünüyorum :D . İls cat3c varsa pistte ve uçakta zaten herhangi bir görüşe gerek yok. Oradan sonrasını ils devralıyor.
2500 feet'e kadar barometrik yükseklik.
2500 feet altında radio altimetre çalışıyor.
ILS sisteminde VOR şart değil. VOR bambaşka bir şey.
ILS'te 2 tane asıl bileşen var. LOC ve Glide Path.
DME'yi LOC'tan almıyorsan VOR varsa VOR'dan DME bilgisi alabilirsin. Olmadı GPS'ten Pist başına mesafeyi alabilirsin.
Sisli havada altitude - dme crosscheck yapıyorsun.
Yaklaşma chartlarında mesafeye göre altitude tablosu oluyor.
Atıyorum 8 NM'da 2600 feette olman lazım diyor tablo (8 NM'ı VOR'a a göre mi söylüyor LOC'a göre mi Pist başına mı hepsini belirtiyor). sen 8NM'da altimetrene bakıyorsun. Eğer doğru basınç değerini set ettiysen 8 NM'da yaklaşık 2600 feet civarında oluyorsun. Sorun yok.
tabloda bir sonraki satırda atıyorum 7NM 2100 feet demiş olsun. 7NM'da bir kez daha bakıyorsun. 2100 feet gösteriyor altimetren. Sorun yok devam. Bu şekilde ilerliyorsun.
ILS CAT 3C de olsa bunu yapmak zorundasın. ILS CAT3 C'de autoland yapacak da olsan eğer bunu yapmazsan bir gün pist yerine şehrin üstüne inerken bulursun kendini. Yani şanslıysan bulursun. CAT 3 şartlarında bulamayabilirsin de kendini.Seni başkası bulur muhtemelen.
@godsparticle
zaten cat1-2 ile sifira yakin goruste inis yapilmiyor sanirim. fakat cat3 ile pisti neredeyse hic gormeden santimetrik yuksekligi nasil olcuyorlar onu hala anlamadim. gps+dme ile ucgenin alt ve hipotenus uzakligini olcup son kenari hesaplayarak yuksekligin bulunabilecegi geldi aklima.
yani soyle sorayim ucak pist basinda inmek uzereyken, ve sisli havada pisti goremiyorken yerden ne kadar yuksekte oldugunu nasil anliyor? o mesafede 1 feet bile onemli degil mi? basinc ile santimetrik hesaplama yapilabiliyor mu?
"fakat cat3 ile pisti neredeyse hic gormeden santimetrik yuksekligi nasil olcuyorlar onu hala anlamadim"
santimetrik yükseklik ölçülmüyor.
"gps+dme ile ucgenin alt ve hipotenus uzakligini olcup son kenari hesaplayarak yuksekligin bulunabilecegi geldi aklima."
temel mantık bu. Glide path açısını biliyorsun. Meydanın irtifasını biliyorsun. Threshold'u hangi irtifada geçecek onu biliyorsun. Geometriden yatay mesafeye göre irtifa hesabı yapabiliyorsun.
"sisli havada pisti goremiyorken yerden ne kadar yuksekte oldugunu nasil anliyor? o mesafede 1 feet bile onemli degil mi? basinc ile santimetrik hesaplama yapilabiliyor mu? "
1 feet bile önemli değil. o kadar hassas bir durum yok. Yani pist başını 50 feette geçmen gerekirken 49 feette geçtin diye sorun yaşamıyorsun. 50 feet yerine 90 feette geçersen o zaman uçak 90 feette flare mode'a giriyor. dolayısıyla sorun yaşayacaksın demek oluyor. Hemen go-around.
piste yakın mesafelerde eğer pistin hemen öncesinde devasa bir tepe (olması için bir sebep yok) ya da devasa bir çukur yoksa, son 200 feette falan radio altimetre oldukça iş görüyor. son 100 feette bayağı iyi iş görüyor. 100 feetten sonra sırf altimetreyi dinleyerek bile iş tutabiliyorsun. cat3c 'de o son 50 fetteki radio altimetre anonsları mühim. " fifty, forty, twenty, retard retard"
uçak hem barometrik altimetre hem de radio altimetre aracılığıyla her daim ne kadar yüksekte olduğunu biliyor. ama cat3c gibi hassas yaklaşmalarda radio altimetre çok mühim. zaten minimumları da low visibilityde barometrik altimetreye göre değil radio altimetreye göre takip ediyorsun.
soruna cevap radyo altimetre ile ölçüyor.
sisli hava olayında cat I-II-III e göre değişiyor ve LVO(low visibility operations) devreye giriyor.