ozetleyebilecek olan var midir acaba?
son iki yilda (eger devam ederse) duraklama
ve inise gecmeye baslamiş gibi ama
tarigini merak ediyorum.
2007 Amerika krizinin ilk gösterimi, 1990'larda Japonya'da yaşandı (elbette Japonya'nın ABD tarzı dünya ekonomisin temel direği olmuş bir harcama ve hazine bonosu gerçekliği olmadığından 90'larda durum dünya krizine dönüşmemişti). Kriz, Washington Konsensus (IMF, Dünya Bankası, WTO) programlarının yani finansallaşmanın, ekonomik liberalizmin doğrudan sonucuydu. Yükselen finansal kağıt değerlerinin yarattığı balon (bu finansal kağıtların securitization ve derivatives denilen, özel sektör borçlarının yatırım aracına dönüştürülmesi ve fiyat değişimleri üstüne bahis oynanması gibi, araçlardan oluştuğunu unutmamak lazım) patlayıp bütün bankacılık sisteminin çökmesine yol açıyor. Söz konusu bankacılık sistemini kurtarma politikaları da devlet borcunun aşırı yükselişine eşlik ediyor (kapitalizmin temel düsturudur: kârı özelleştir, zararı toplumsallaştır).
Kaba hatlarıyla 80 sonrası krizlerin ve borçlanmanın artışının sebepleriyle aynı. Yani google scholar'dan Japonya'da 90'lar krizini ve finansallaşma ile ilgili makale arayarak daha ayrıntılı bir inceleme yapabilirsin.
Faizler uzun yıllardır çok düşük. Para politikası ile büyüme sağlayamıyorlar. Bu nedenle sürekli QE yapıyorlar. FEd'den çok çok önce başladılar buna. Çok borçlu gözüküyorlar ama bu ülkenin batacağı anlamına gelmiyor çünkü:
1. %240 GDP gibi gözüken borcun ciddi kısmı devlet idareleri arası. NET borç %140 civarında.
2. %140 olan iç borcun da büyük kısmı yerleşiklere olan borç. Yani yerli bireylere ve şirketlere... Dış borç az.
3. Cari açık yok, üstüne bir de cari fazla veriyorlar. Son yıllarda azalsa da 40 yıldır böyle. bu sayede Japonya'nın dış varlıklarıyla, yabancıların Japonyadaki varlıkları arasındaki fark, yani net uluslararası yatırım pozisyonu, (Japonlar lehine) 3 trilyon dolar artıda.
özetle: Japonya dış dünyaya karşı kesinlikle borçlu değil; alacaklı. İÇeride ise geleneksel göçmen düşmanlıgı nedeniyle sürekli yavaşlayan ve yaşlanan ekonomiyi yıllardır mali desteklerle büyütmeye çalışıyorlar. bu da devletin, kendi halkına olan borcunu arttırıyor. ama bu sayede halkın ortalama geliri düşmüyor.
Kendi kurdukları bir düzen bu. Ne Yunanistan ne ABD ekonomisi gibi batıracak özellikler yok. Ha nedir, Kore gibi hızla büyüyemezler. Şu anki refahlarını korurlar, hepsi bu.