Hiçbir parçası evrende olmayan bir şeyi hayal edebilir misiniz?
3 tane ana renk vardır ve milyonlarca ara renk bu 3 ana renkten meydana gelir. Sarı, Kırmızı ve Mavi. Hadi renk yerine koyulmayan Siyah ve beyaz renklerini de katalım.
Sarı, mavi, kırmızı (ve siyah ile beyaz) dışında 4.bir ana renk hayal edebilir misiniz?
Doğuştan görme engelli birisi için çevremizdeki her şekil hayal edilemez bir şeydir, güneşin ne renk olduğu hatta rengin ne olduğu bile. Bu korkunç bir şey, bunu düşündükçe ve empati yapmaya çalıştıkça karayı yiyesim geliyor. Fakat görme engellilerin de görmek dışında diğer duyu organları çalışıyor çoğu zaman, koklama duyma dokunma tatma. Yani bizden bir eksik olmaları böylesine korkunç bir farka yol açıyor.
Peki ya bizlerin de bir duyu organı eksikse? Tıpkı doğuştan görme engellilerin kırmızı denilen rengi hayal etmelerinin imkansızlığı gibi. Yani dünyanın tamamı, hepimiz tıpkı ilk tek hücreli dönemin deniz canlıları gibi doğuştan kör olsaydık, kırmızı diye bir renk olmayacak mıydı? Bizim o şeyi duyu yoluyla fark edemememiz onun olmadığının teminatı olabilir mi? Burada metafizikten söz etmiyorum elbette, hayatın ve evrenin kendisinden bahsediyorum. Meşhur örnekteki bahsedildiği gibi, balta değmemiş insan geçmemiş bir ormandaki bir ağaç var mıdır bizim için?
ivit ben de bunu bir kaç sene önce düşünmüştüm.(biraz övdüm kendimi kusura bakma buna ihtiyacım vardı) bu yüzden evrenin simülasyon olduğunu düşünüyorum.
Ve bu soruda muhtemelen yıllar önce başkası tarafından soruldu. Hatta muhtemelen bile değil kesin soruldu ama araştırmaya üşendim.
@uyumasam..
Bugüne kadar sorulmamış bir şeyi sorabilmek mümkün mü? :S
Doğuştan görme engelli birisi için çevresindeki herşey hayal edilemez değil.
Görme işlemi beyne iletilen sinyaller sonucu oluşuyor. Görme engellide sinyal alıcı var, almaya hazır bekliyor, sinyali yollaması gereken organ çalışmıyor. Sinyal başka bir vasıtayla yollandığında görme işlemi gerçekleşiyor.
(bkz: Eşref Armağan )
Beyin gelişen ve çalışma şeklini değiştirebilen bir organ. Tüm canlı organizmalar gibi. Onlardan farkı işinin bu olması.
Bizlerin bir veya çok daha fazla duyu organı eksik olabilir tabii.
Var olanlar da tam randımanlı çalışmıyor. Köpeklerin alabilidiği kokularla oranlarsak bizim aldığımız kokular devede kulak kalıyor. Bizim işittiğimiz seslerin kaç mislini işiten canlılar var...
Biz şimdi bizim duyu olarak algılayamadığımız şeylerin olduğunu biliyoruz. Neler olduğunu da çalıştıkça, üzerine eğildikçe bulabiliyoruz.
Bulduklarımızı da kullanmaya başlamamız çok uzun sürmez. Mesela bi çalışma:
www.ted.com
Biz şimdi Kristof Amerika kıtasına yaklaştığında ufukta gemiyi gören yerliler gibi değiliz. Çünkü bilim kullanıyoruz, teknoloji sayesinde bilimi daha iyi kullanabilmeye başladık. Tek engel kendimiziz, çıkardığımız savaşlar, para ve güç deliliği hallerimiz. Bombalar yapıp dağa taşa, canlılara, doğaya savurmalarımız. Bilimde bulunan çoğu şey bile savaş kaynaklı.
Yani biz şimdi evrende olanları tam bilmmediğimizi biliyoruz. Yavaş yavaş algılayamadıklarımızı belirlemeye başladık.
Hayal ettiğimiz şeyin evrende olup olmadığını bilecek seviyeye gelir miyiz gelemez miyiz belli değil. Eğer olur da evreni, boyutlar meselesini ve daha kimbilir neleri çözebilirsek o zaman "evrende olmayan bişeyi hayal edebilir miyiz" sorusunu sorup cevap arayabiliriz. Şimdi bunun için çok erken.
Şimdi ancak elimizdeki verilere bakarak tahmin yürütebliriz. Benim tahminim hayal edebileceğimiz yönünde.
hayır, daha evrende bulunan birçok şeyi dahi hayal edemiyoruz. blog.ted.com
hayal dünyamız kes-yapıştır yapmaktan ibaret.
sadece var olan şeylerin üzerinde ufak değişiklikler hayal edebiliyoruz, hepsi bu.
onun dışında bir kapasitemiz yok.
'insan duymadığını söyleyemez' diye bir laf vardı.
eksisozluk.com
2012 yılında böyle bir başlık vardı onu hatırladım. çok aklıma takmıştım ben de zamanında ama nesne özelinde değil renk özelinde. senin sorduğun daha ilginçmiş.
bir felsefeci vardı ya. buradan tanrının varlığını kanıtlıyordu. mükemmel tasavvuru olduğuna göre, böyle bir şey olmalı diye. Descartes da buralarda dolaşıyor da asıl buna kafa patlatanı hatırlayamadım. Thomas Hobbes olabilir mi?
Lan neydi bak deliririm.
@babilbaliği, link için teşekkürler öncelikle.
Yalnız Dawkins konuşmasını şöyle bitiriyor;
"Eğer evren varsayabileceğimizden daha tuhaf ise, bunun sebebi buzul çağının Afrika'sında hayatta kalmak için, "sadece varsaymamız gerektiği kadarını" varsaydığımız için doğal seçilmiş olmamız olabilir mi? Yoksa beyinlerimiz evrimimizin yarattığı ilk izlenimi kıracak şekilde eğitilecek kadar çok yönlü ve genişleyebilir bir şey mi? Ya da, son olarak, evrende, ne kadar tanrısal olursa olsun hiçbir şey tarafından hayal edilemeyecek kadar tuhaf şeyler var mı?"
Konunun ucu "evrende potansiyel olmayan hiç bir şey yok"a da çıkabilir çünkü "hiçbir şey tamamen imkansız değil"