Kurtler neden kurt devleti istiyor mesela? İspanya'daki Katalanlar?
Ben 29 senedir nefes aliyorum mesela. Sabah ise gidiyorum, eve geliyorum, sinemaya gidiyorum, yaz geliyor, kis geliyor yillar yillari kovalıyor, oyle yasayip gidiyorum. Ben x irkindan bir azinliga mensubum diyelim. Beni etkileyen sey nedir, neden x irkina ait bir devlet kurulmasini ve bu devletin vatandasi olmayi istemeliyim ben?
Bunu anlamiyorum, atladigim nokta nedir? Bagimsizlik istemenin altinda yatan sebep nedir? Azinlik mensubu olmadigim icin asla deneyimleyemecegim ve bu yuzden anlamayacagim seyler mi var, varsa nedir?
Yanıtım tarihsel ve sosyolojik açıdan ne kadar isabetli olur bilmiyorum ama, Fransız İhtilali neticesinde yükselişe geçen ulus devlet anlayışı neticesinde; aynı tarih ve kültür birliğine sahip olduğunu düşünen toplumlar, bunun etkisiyle kendi kaderlerini elinde bulundurmak istiyorlar.
Devletlerarası genel hukuk öğretisindeki "ulusların kendi kaderini tayin" (self determinasyon) olgusunun dahi bu akımdan beslendiğini söyleyebiliriz.
Zamanın akışıyla kendi kültürlerini bir ulusal zemin içerisinde sürdüren ve fakat halihazırda başka bir ırkın/ulusun yönetimi altında yaşayan toplumlar, eski bağlarını sürdürme içgüdüsüyle bu yönde bir eğilimde olabilir. Zira kültürel yaşamı oldukça etkilediğini düşündüğüm "kollektif bilinçaltı" da ilgili toplumları böyle davranmaya itiyor olabilir.
En nihayetinde, insanoğlunun yaratılışında mevcut bulunan "kendinden olanla birlikte olma" güdüsü de "kendini güçlü hissetme" duygusu yaratır. Keza bu toplumların, başka başka yönetimler altında yaşadığını düşündüğün zaman, ister istemez aşağılık kompleksine veya bunun benzeri bir duyguya kapıldığını (bunu aşağılamak için söylemiyorum, özellikle Kürt veya başka ırka, ulusa vs. mensup arkadaşlar varsa alınmasınlar) ve bunu aşmak için de birlik ve beraberlik duygusunu daha iyi yaşayabileceklerini düşündükleri ulusal bağımsızlık mücadelesi vermelerinin altındaki mantığı daha iyi anlayabilirsin.
insanlar neden anasının babasının evinden ayrılıp ayrı eve çıkmak ister.
özgürlük için değil mi?
cevap: özgürlük
bağımsızlık istemek ayrı bir şey, azınlık olarak saygı duyulup orada olduğunun resmi kanallarca bilinmesini istemek ayrı bir şey diyerek başlamak isterim. bağımsızlık istemek için insanların mevcut durumda sağlıklı yaşam koşullarında yaşayamadığını düşünmesi lazım; kürtlerin durumu bu. katalanlar ise "biz kendi kendimize yetebiliyoruz, ispanya'ya ihtiyacımız yok" diye düşünüyor. hangisi daha önemli, hangisi daha haklı diye ayırmak pek akıl işi değil ancak bir toplumun buna karar verebilme seçeneğinin en azından onlara sunulması gerektiğini düşünüyorum.
ben kürt olmayan bir azınlık olarak anadilimi öğrenebilmek, anne ve baba tarafından yüzlerce yıldır süregelen gelenek ve görenekleri tamamen yaşayabilmek isterdim; bunun için bağımsızlık isteyebilirdim de. ama ben buraya yeni gelmişim, toprak benim değil; e halk içinde de ezilmiyorum? benim açımdan benim bağımsızlık istemem objektif olarak mantıksız. bahsettiğim konuda iyileştirmeler yapılması için, sesimi duyurmak için elimden geleni yaparım ama bağımsız bir devlet kurmak belki de tamamen yok olmama sebep olacak.
ama kürtler benden eski, türkler oraya gelmeden önce bile oradaydı(aşağı yukarı). onlar halk içinde ezildi, o yöre tamamen onların ayrıca. kendi evindesin ama istediğin gibi yaşayamıyorsun, istediğin gibi konuşamıyorsun bile. dahası bunları yapmak istediğini söylediğinde, kendi evini kendin çekip çevirmek istediğini söylediğinde yoğun şiddet görüp susturulmaya çalışıyorsun. bu da kısır döngü olarak devam ediyor, senin bağımsız olmak için daha çok nedenin oluyor.
işin siyasi boyutunu tabii ki es geçemem; bölgede güç elde etmek isteyen büyük oyuncuların planları olsun, sen o bölgede fiili devlet kuramamışken dışarıdan gelip büyük güç olmuş, kendi gayretiyle senin de topraklarına sahip olmuş bir devletin o toprağı kolayca teslim etmek istememesi olsun; bunların da farkındayım. ancak soru bu kısmı sorgulamıyor sanırım.
kürtlerin %90'ı bağımsız kürt devleti kurulmasını istemiyor diye düşünüyorum, en azından benim yukarıda düşündüğüm gibi objektif ve mantık açısından bakabilen bir kürt günümüz dünyasında bağımsız bir kürt devletinin toplumu için yeterli derecede güvenlik, sosyolojik ve ekonomik dengeyi sağlayamayacağını biliyor olmalı. ama kısır döngü dediğim konuya dönersek; insanları bir noktaya kadar baskı altında tutup insani olmayan yollarla onlara hükmetmeye kalkarsanız bir yerden sonra mantık da kalmaz objektiflik de; hayatta kalma içgüdüsü ağır basar ve bağımsız bir şekilde açlık yaşamayı şimdiki duruma tercih ederim der.
azınlık oldugun için küfür yesen ayrımcılığa maruz kalsan ibadethanelerin kapatılsa işsiz kalsan işkence görsen bu soruyu sormana gerek kalmazdı.
katalanları bilmiyorum ancak kürtler için durum biraz farklı.
Yani ben mesela kürt olsaydım ya da laz olsaydım bağımsızlık istemezdim. FAKAT. burada anahtar nokta tam burası, fakat kısmı.
Şimdi ben batıda doğup batıda büyüdüm. sosyal ve kültürel olarak yani çevresel faktörlerin yanında ailesel olarak da o tür(kürtlerin yaşadıkları) hikayelere şahit olmadım. Yani mesela beyaz kürt düşün, çok varlıklı olsun benden daha iyi bir durumda daha güzel şartlarda dünyaya gelsin batıda. Ama illa sülalesinde birisi coğrafya sebebiyle doğuda bir zulüm hikayesi anlatmıştır, bu dinlemiştir. belki görmüştür, yaşamıştır. Yazları arkadaşlarıyla buluştuğunda yaşamıştır. Belki batı da kendi etnik kültürü aşağılanmıştır sırf konuşması yüzünden.
Çok geriye gitmeye gerek yok, ben üniversite okurken bazı örgütçü(ifade net) arkadaşlarım bana derlerdi ki; bizim tek türk arkadaşımız sensin sen onlar gibi değilsin. ben anlayamazdım yani, nasıl değilim. gerçek örnek, adamın abisi istanbulda okurken sırf konuştuğu türkçenin ağız farklılığı sebebiyle sınıf içinde horlanmış kız arkadaşına açılamamış ve o da diğer çocukları dövmüş kız daha da uzaklaşmış filan gibi yaşanmışlıkları vardı. daha önce de anlatmıştım, bir kısmını belki mecburiyetten köylerinden sürmüşler vatanlarından ayrı kalmışlar, haklı ya da haksız dövülmüşler anaları babaları bunların gözü önünde dövüşmüş bunlar onların gözü önünde dövülmüş filan. Anlatı bunlar.
mesela evde öğrendikleri kürtçeyi - dışarıda konuştuklarında ya susturuluyor ya tepki görüyor ya da rahatsız edici bakışlara mağruz kalıyorlarmış.
Bana dedikleri ifade aynen şuydu ilginçtir; sen nasıl ankarada büyüdün ya, hiç şeyyapmıyorsun (şeyyapmıyorsun dediği onları küçümsememem onlarla onlar gibi diyalog kurmam, onlardan korkmamam, hakir görmemem ya da onları üstün görmememdi. çünkü adam doğal ilişkiye hasret kalmış, yani sevildiğinde sevgisini gösteren kızdığında kızgınlığını gösteren, ona göre bir batılıyla daha önce rastlaşmamış)
adam bazı kelimeleri türkçe bilmiyor mesela trafik; bir yerden gelecekti geç kaldı. ben biraz senin yapacağın işi bilmem napayım diye üzerine gidince neden geç kaldığını anlatmak için yanında ki arkadaşına döndü ona birşey söyledi bu neydi diye o da ''trafik'' dedi, çok trafik vardı gelemedim demek istiyormuş ama adam bu kelimeyi de bilmiyor. bu çok olağan bir durumken normalde bundan dolayı yadırganıyorlarmış.
yani ne kadar beyaz kürt de olsa, akrabası tanıdığı ya da soydaşı bu durumları haklı ya da haksız yaşamış. Ve belki dışarıdan belki de kendiliğinden gelen bir sebeple bunları hep ''kürtlüğe'' bağlamış.
Adamlar belirli bir süre ''biz aslında varız'' kavgası vermişler; (bkz: kürt diye birşey var mıdır) adamların ırkı dili var mıdır yok mudur o tartışılmış.
Aklıma ay lav yu filminde ki ''tınne'' köyü geldi. ''biz sizce yokuz ama aslında varız''
yani bu adamlar belirli sebeplerle belirli yaşantıları olumlu/olumsuz kürt ve başka bir ırk arasında ki anlaşmazlığa bağlamışlar. Haklılar yahut değiller buna fikir yürütmüyorum. sadece bir durumu anlatıyorum.
işbu yüzden de kendi ülkeleri olursa kendi insanları kendi vatandaşlar kendi yöneticileri; sosyal ve kültürel olarak kendilerini daha iyi durumda daha güçlü daha adil hissedecekler.
Son örnek; mesela anlatırlar ki; ne mutlu türküm diyene sözü büyük önder Atatürk'ün bunu yazma amacıyla; onu vurgulayan insanların amacı arasında ki farklılıkları. Yani adam ne mutlu türküm diyene sözünün asıl amacını farketmemiş/farkedememiş ve oradaki türküm kelimesine takılmış ve onu söylemek istememiş olsun, dayak zoruyla kendilerine söyletildiğini ileri sürerler. Yani orada kastedilen türklük belki de kürtlüğü yok sayma, olmayabilir bu ülkede yaşayan herhangi bir ırkın kabullenmesi de olabilir hatta olmaya da bilir bu tartışıldı bu konuyu yeniden açacak değilim ancak, bu basit mesele de bile adam doğru ya da yanlış anlaşıldığını ifade edememiş uygulamalardan dolayı.
Bu bile bağımsızlık istemesine bir sebeptir zaten. çok uzağa gitmeye gerek yok.
Tabi tüm bunlar kesinlikle dış güçlerin işi onda şüphe yok.
not: bir önceki kürtlükle ilgili soruda yukarıda anlattıklarımın bir kısmını anlattım diye (bazı kürt arkadaşlarımın örgütçü olduğu birkaç eylem v.s gibi); okuduğunu anlayamayan zevat beni ırkçı kürt düşmanı troll diye tanımlamıştı. şimdi yine aynı zevat bu sefer de (okuduğunu anlayamayacağı için) kürtçü türk düşmanı ırkçı troll diye tanımlayabilir. Tanımlamasın demiyorum, zevatın zevatlığını vazgeçmesi beklentilerim arasında yok tanımlasın da; sonra eskiden de şöyle demiştin hacı denildiğinde utanmasın diye bi' hatırlatmak istedim. etiketlerken, fişlerken aklınızın yetmeyeceği konularda bu eylemi gerçekleştirmeden önce utanma duygunuzu kapatmanızı önermek için düşüyorum bu notu.
soru çok geniş. ama
-ekonomik olabilir. belçika'da flandre, italya'da kuzey bölgesi ekonomik açıdan daha güçlü. kişi italyan olsa da venedik'de yaşayıp yine de şehir devletine dönmek istiyor ya da kuzey belçikalı güneyin ekonomik yükünü çekmek istemiyor.
-tarihsel olabilir. ispanya'da katalanlar, türkiye'de kürtler orta çağ'dan beri o bölgenin parçası.
-siyasi olablir. kendi ülkesinde azınlık durumunda olmamak, ana dil, aynı kültürü paylaşan soydaşlarla birlikte yaşamak, kendi kültürünü tümüyle temsil edecek bir devletin parçası olmak, uluslararası siyasi sistemde tanınır olmak, kendi çıkarlarını temsil edecek insanları özgürce seçebilmek.
- sosyolojik nedenler olabilir. amerika'da teksaslı için teksas kimliği amerikalı kimliğinden önce geliyor. bir kürt için de kürt olmak türkiye vatandaşı olmaktan daha fazla anlam içeriyor olabilir vs.