prateritum yazı dilinde perfekt konuşma dilinde kullanılır. alman gazetelerinden bakıp görebilirsiniz.
mana olarak farklari yok diye biliyorum, sadece günlük ve formel kullanimlari fakli. gün icinde cok yaygin kullanilan präteritum fiiller var, örn: war, hatte, gab, kam, saß, sah, ging, meinte, wusste, dachte, wurde vs. vs.
Kullanımla ilgili birkaç istisnadan bahsetmek mümkün.
Öncelikle, “haben”, “sein” ve “werden” fillerinin tek başına cümlenin ana fiili olması durumunda, ince bir istisna söz konusu. Hem kolay anlaşılması için hem de gramer karmaşası yaratmaması için, (bu üç temel fiilin tek başına cümlenin ana fiili olması durumunda,) Perfekt yerine Präteritum kullanılır. Aynı kural, “Modalverben” denilen 6 tane yardımcı fiil için de geçerli.
Örneğin, “Dün Berlin’deydim. Bu sabah İstanbul’a geldim.” cümlesine bakalım.
“Gestern war ich in Berlin. Heute Morgen bin ich in Istanbul angekommen.”
Konuşma dilinde Perfekt kullanılıyor diyerek “Gestern bin ich in Berlin gewesen,” deseydim tuhaf olurdu bence.
Örneğin, “Gestern haben wir ein Picknick gemacht. Wir hatten tolles Wetter.” cümlesinde “Wir haben tolles Wetter gehabt.” deseydim yine tuhaf olurdu.
Örneğin, “Hava çabucak karardı.” cümlesini “Es wurde schnell dunkel.” diye söylemek, “Es ist schnell dunkel geworden.” demekten daha doğru bence.
Bu arada “Modalverben” denilen 6 tane temel yardımcı fiil şunlar: “dürfen, können, mögen, müssen, sollen, wollen.”. Bu fiillerden herhangi biri tek başına cümlenin ana fiili durumundaysa, konuşma dili bile olsa, “Perfekt” yerine “Präteritum” kullanmak daha çok tercih ediliyor.
Yani “können” örneği için, “Ich habe gekonnt” yerine “Ich konnte” demek daha doğru geliyor bana. “Wollen” örneği için, “Das habe ich nicht gewollt.” demek yerine “Das wollte ich nicht.” daha doğru bence.
