[]
California'nın Devamlı Yanması Sorunsalı?
Ne zaman Cnn.com'a girsem eğer California ile ilgili haber ya asayiş(cinayet vs.) ya da orman yangınları hakkında haberler oluyor. Diğer amerikan haber sitelerinde de California hakkındaki hemen hemen her haber orman yangınları ve yerleşim birimlerine dair tehdidi hakkında olduğunu görüyorum.
Sormak istediğim şudur;
-Neden devamlı California'da yangın çıkıyor?
-Daha önceden böyle yangınlar var mıydı yoksa küresel ısınmadan mı kaynaklı?
Sormak istediğim şudur;
-Neden devamlı California'da yangın çıkıyor?
-Daha önceden böyle yangınlar var mıydı yoksa küresel ısınmadan mı kaynaklı?
sıcak, ormanlık, kalabalık, mal çok, doğal yoldan da çıkıyordur tabi... amerikanın en ormanlık yeri batı kıyılarıdır, en sıcak yeri de kaliforniya...
tanrılar arnoldu sınıyor da olabilir tabi
tanrılar arnoldu sınıyor da olabilir tabi
- yapcak bisi yok
(01.09.09 11:22:52)
Yanginlar California ekosisteminin dogal bir parcasi, dogal bir dongusu var ve olmasi gerekiyor. Bir donem "yangin=kotu" diye dusunulup engellenmeye baslanmis fakat bunun sonucunda bazi agac cinslerinin yok oldugu gorulmus o yuzden mudaheleler artik daha kisitli.
Onun disinda yanginlarin cogunlukla ciktigi yerlerin basinda gelen Los Angeles'da "Santa ana rüzgarları" denen bir mevhum var. bu ruzgarlar California'nin dogusundaki daglarin arkasinda kalan collerden geliyor ve cok sicak ve kuru oldugu icin orman yanginlarina sebep oluyor. Isin ilginci bu ruzgarlar yazin degil sonbahar-kis civari esiyor ve havanin isinmasini sagliyorlar. Bu yuzden LA'in havasi her mevsim iliman ve/veya sicak.
Bu konuda yazdigim su entrylere bakabilirsiniz.
eksisozluk.com
ilginc ozelliklere sahip bir agac. devasa boyutuna ragmen, kokleri topragin fazla derinine kadar inmiyor, bununla beraber yanlara dogru inanilmaz yaygin. bu yuzden etrafinda baska agaclardan hazzetmiyor, daha dogrusu baska agaclar oldugu zaman zayifliyor ve olmeye basliyor zira topragin icerisindeki mineralleri baska agaclarla paylasamiyor. ayni sekilde kokleri gunes isigina gereksinim duydugu icin, etrafinda baska agaclarin golge yapmasi sagligini tehdit ediyor. bu yuzden cok enteresan bir mekanizma gelistirmis. etrafindaki agaclarin olmesi, kendi yasami icin elzem oldugundan, bu agac yangina baska herhangi bir agactan cok cok daha fazla dayanikli. bir sekoyayi yakmak mumkun, lakin bunun icin ozel caba harcayip ugrasmak gerekiyor. standart bir orman yangini sonucunda etraftaki tum agaclar yanip, yok olurken sekoyalar tam tersine bundan faydalaniyor, olmedikleri gibi, islerine geliyor. cunku hem etraftaki agaclardan kurtulmus oluyorlar, hem de yanan agaclarin kulleri yeni mineral olarak hayatlarina hayat katiyor.
ortalama bir sekoyanin (dogal ortami olan california'da), hayati boyunca on onbes yangin gecirmesi son derece siradan bir durum ve ornegin yosemite'de dibi yangin sebebi ile siyah olmayan bir sekoya gormeniz hemen hemen imkansiz. ayni sebepten, yangin sonucu dis kabuklar yanip dokuldugu icin bir sekoyanin yasini halkalarini sayarak ogrenmek de mumkun degil.
eksisozluk.com
yosemite'de, bir kac onyil oncesine kadar, yildirimlar sonucu (boylari sebebi ile, yildirimlar icin cok cekiciler malum) cikan orman yanginlari "agac yaniyor, ne yapmak lazim? sondurmek lazim" dusuncesi ile sondurulegelmis. lakin, bu sekoyalarin olmesine yol acmis ve uzunca bir sure "yangina dayaniklilik mevzuu" kesfedilene kadar bu anlasilamamis. bir sure sonra, bu agaclarin yangina gereksinim duydugu anlasilinca yanginlara mudahele edilmemeye baslanmis, hatta gunumuzde halen sekoyalarin yasayabilmesi icin yosemite icerisinde bilincli ve kontrollu olarak yanginlar cikariliyor.
onumuzdeki bir kac yil sonra bu yapay yanginlara son verilecek ve bu is yildirimlar sonucu olusan yanginlara birakilacak. (her 5 - 15 yil arasi oluyor)
Onun disinda yanginlarin cogunlukla ciktigi yerlerin basinda gelen Los Angeles'da "Santa ana rüzgarları" denen bir mevhum var. bu ruzgarlar California'nin dogusundaki daglarin arkasinda kalan collerden geliyor ve cok sicak ve kuru oldugu icin orman yanginlarina sebep oluyor. Isin ilginci bu ruzgarlar yazin degil sonbahar-kis civari esiyor ve havanin isinmasini sagliyorlar. Bu yuzden LA'in havasi her mevsim iliman ve/veya sicak.
Bu konuda yazdigim su entrylere bakabilirsiniz.
eksisozluk.com
ilginc ozelliklere sahip bir agac. devasa boyutuna ragmen, kokleri topragin fazla derinine kadar inmiyor, bununla beraber yanlara dogru inanilmaz yaygin. bu yuzden etrafinda baska agaclardan hazzetmiyor, daha dogrusu baska agaclar oldugu zaman zayifliyor ve olmeye basliyor zira topragin icerisindeki mineralleri baska agaclarla paylasamiyor. ayni sekilde kokleri gunes isigina gereksinim duydugu icin, etrafinda baska agaclarin golge yapmasi sagligini tehdit ediyor. bu yuzden cok enteresan bir mekanizma gelistirmis. etrafindaki agaclarin olmesi, kendi yasami icin elzem oldugundan, bu agac yangina baska herhangi bir agactan cok cok daha fazla dayanikli. bir sekoyayi yakmak mumkun, lakin bunun icin ozel caba harcayip ugrasmak gerekiyor. standart bir orman yangini sonucunda etraftaki tum agaclar yanip, yok olurken sekoyalar tam tersine bundan faydalaniyor, olmedikleri gibi, islerine geliyor. cunku hem etraftaki agaclardan kurtulmus oluyorlar, hem de yanan agaclarin kulleri yeni mineral olarak hayatlarina hayat katiyor.
ortalama bir sekoyanin (dogal ortami olan california'da), hayati boyunca on onbes yangin gecirmesi son derece siradan bir durum ve ornegin yosemite'de dibi yangin sebebi ile siyah olmayan bir sekoya gormeniz hemen hemen imkansiz. ayni sebepten, yangin sonucu dis kabuklar yanip dokuldugu icin bir sekoyanin yasini halkalarini sayarak ogrenmek de mumkun degil.
eksisozluk.com
yosemite'de, bir kac onyil oncesine kadar, yildirimlar sonucu (boylari sebebi ile, yildirimlar icin cok cekiciler malum) cikan orman yanginlari "agac yaniyor, ne yapmak lazim? sondurmek lazim" dusuncesi ile sondurulegelmis. lakin, bu sekoyalarin olmesine yol acmis ve uzunca bir sure "yangina dayaniklilik mevzuu" kesfedilene kadar bu anlasilamamis. bir sure sonra, bu agaclarin yangina gereksinim duydugu anlasilinca yanginlara mudahele edilmemeye baslanmis, hatta gunumuzde halen sekoyalarin yasayabilmesi icin yosemite icerisinde bilincli ve kontrollu olarak yanginlar cikariliyor.
onumuzdeki bir kac yil sonra bu yapay yanginlara son verilecek ve bu is yildirimlar sonucu olusan yanginlara birakilacak. (her 5 - 15 yil arasi oluyor)
- guru (05.06.14 02:57:59)
1
