Ekşi Duyuru

camdan atlarsam ya öleceğim ya ölmeyeceğim ve felç kalacağım. doğru mu anlamışım?

limit kavramı da bununla alakalı olmalı. elbet 1'e ya da 0'a yaklaşacak veriler. sonunda da 1 ya da 0'dan biri olacak. mantıklı bir görüş.

sabit sapma ve değişkenlere nolacak?

a noktasında b veya c noktasına gidilebiliyor farzedelim.
a'dan b'ye 2 yol; a'dan c'ye 5 yol olsun.

rastegele bir yol seçersek;
a'dan b'ye gitme olasılığımız 2/7
a'dan c'ye gitme olasılığımız 5/7

sonuçta b veya c olmak üzere 2 seçenek var, ama rastgele seçimlerle c'ye gitme olasılığımız daha yüksek.

Diyelimki her şeh fifti fifti ama bir sapma ya da değişken bu yarı yarıya durumunu değiştirecek ama gene de sonuca götürecek.
Yani kimse ameliyattan %95 ölü çıkmıyor ya ölüyor ya kalıyor?

olay zaten "sadece 1 ve 0 olmayacak" değil ki. 1 veya 0 olmasının olasılığından bahsediliyor. cam örneğinden gidelim: camdan atlarsam öleceğim ya da ölmeyeceğim. ölmek 1 olsun, yaşamak 0. 2 metre yerden atlarsan 0'ın yaşanma olasılığı daha fazladır. 200 metre yerden atlarsam 1'in yaşanma olasılığı daha fazladır.

Rastgele seçimlerle milyar kere de denense ve hep b ye gidilse itiraz edebilir misin olasılık ilmi öyle ksbul etmiyor ama diyebilir miyiz?

Diyelim ki 2 metreden düşüp öldü kişi, diğeri 200 metreden düştü ölmedi. Tutarlı istatistik ya da 1 veya 0 a ne kadar denk gelindiği ihtimali gene de sdı üstünde olasılık ve ihtimal olarak kalıyorsa bunların tamamı neye yarıyor?

istatistik dersi hocam şöyle derdi:

istatistik yalan söyleme sanatıdır. istediğin yalanı istediğin kılıfa uydurarak söyleyebilirsin istatistikte.

***

aslında olay gerçekten de 1'ler ve 0'lar. diğerleri teferruat.

Teorik fizikçi olup da istatistiği ve olasılığı reddetmen çok vahim hatta üzücü. bizim bilim insanının aşması gereken çok yol var. bilimselliğe girmeye gerek yok demişsin o zaman sana bir İSTATİSTİK çi olarak söyleyim, düşüncen tamamen yanlış dostum. Biraz olasılık teorisi kitapları okumanı tavsiye ederim.

Ama bir kaç temel bilgi eklemeden de geçemeyeceğim, genel kültür olması adına. bahsettiğin ya ölür ya ölmez zaten tek başına değerlendirdiğinde bernolli denemesi adını alır. Yani sen pencereden düştüğünde ya ölürsün ya da ölmezsin bu doğru, bunu 1 ya da 0 olarak değerlendirmen de doğru ama senin değerlendirmen şekliyle değil, içini doldurmak lazım. bir bernolli deneyini olursa 1 ( true) olmazsa 0 ( false ) yani boolean değişken olarak değerlendirirsin zaten. Ancak 1 ya da 0 olacak olması onun 50% olasılık ile gerçekleşeceği anlamına gelmez. Bir diğeri de binomdur, binom da aynı koşullarda art arda yapılan bernolli denemelerinden oluşur. Bunda da başarı ve başarısızlık vardır yani boolean değişken vardır ya olur ya olmaz 1, 0, true, false artık nasıl isimlendirirsen sana kalmış. Ama olasılık dediğin gibi 50% değildir asla. Olasılığı bir arkadaş sana az önce kumar oyunu ile açıklamış, sen kendi teorine kesin inanıyor ve olasılık saçma diyorsan o oyuna muhakkak katıl ve o arkdaşı zengin et isterim. Ya da teorini çökertmen için sana bir ipucu vereyim, en azından otur evde kendin bernolli denemeleri yap art arda yani bir binom deneyi elde et. Bir torbanın içine 10 tane top koy bunlardan 1 tanesi kırmızı diğerleri siyah olsun. Bakmadan bir top çektiğiinde ya kırmızı gelir, ya da siyah gelir. Siyah gelmesi 1 olsun, kırmızı gelmesi 0 olsun. Bu deneyde bir top çektiğinde kırmızı gelme olasılığı 1/10 dur. siyah çemke olasılığı da 9/10 dur. farklı zamanlarda üst üste 20 kere top çek( çektiğin topu sonra tekrar içine atıp tekrar çekeceksin) her 20 çekiminde kaç siyah kaç kırmızı geldiğini kaydet. 3 farklı 20şerli grupta da 10 kırmızı 10 siyah top veya 10-10 a yaklaşık değer bulamayacaksın. Bir arkadaş da limitin olasılığının 1/2 ye yani 50% ye yaklaşacağından bahsetmiş. O her iki cevabın da 50% olduğu bilindiği durumda geçerlidir. Yani paranın atılması deneyinde yazı ya da tura gleme olasılığı merkezi limit teoreminde 50% olur. Neyse sen dediğim deneyi bi uygula da fikirlerin biraz değişsin.

Yahu mesleği yazmamın sebebi,zaten böyle örnekler vermeyin sadece,1 ve 0 ı tartışalım diyeydi. Hala da oyle.
kumar oynayalım ciddiyim,
1000 lira koyalım hemen akşam istanbulda isen

bir torbanın içine 100 siyah koyalım bir beyaz bir de ortaya bir tabanca koyalım ben beyazdan yanayım sen siyahtan kaybeden oldursun kendini,ya kazanacaksın ya kaybecek.

ama şu değişmez unutma o torbanın içinden iki olurdan biri çıkacak olasılık 50-50
yani dediğim odur ki eşlenik ihtimal yani kati 1 i ya da sıfırı bozan bir şey varsa bu tamamına hükmeder.

Sadece %95 risk için konuşuyorum, o risk o hastaya özgü değil. Aynı koşullarda aynı veya benzer ameliyatı olan kişilerin sonuçlarına göre yapılan bir genelleme. Sizin hastanızın kurtulması yine 0 veya 1dir ama kurtulmasını etkileyen faktörler vardır 0a veya 1e yaklaştırır. Zar örneğindeki gibi. Sonuçta ya gelir ya gelmez ama ona gelecek alternatifler daha fazladır. 12456 vs 3.

Ve şu, 10 top: 3 mavi 3 sarı 1 beyaz 3 yeşil toptan oluşan herhangi bir dağıtım deneyinde gelme sayılarına bakılıp bunun milyarlarca tekrarlanması ve her milyar tekrarın bir kayıt altına alınıp mevcut oranlarda: 3-3-1-3 çıktığı durumu her on trilyon çekimde 1 trilyon beyaz çıkması durumunu düşünürsek, böyle olması gayet doğal bir sonuç diyebiliyoruz, bunda beis yok. Ya bir tane bile çıkmasa yanlış diyebilir miyiz?

İyi de bunların tamamı sadece istatistik verisi olarak kalması lazım 12456 vs 3 değil bir beyaz ve trilyon siyah topun içine elimi attığım ilk deneyde elime beyaz top geliyorsa ve ikinci atışta mecburen sadece siyah top geliyorsa ve hiçbir şey olayın sadece olasılık gereği olduğunu değiştirmiyorsa yani katilik yoksa ve ya beyaz gelir,ya siyah gerçeği değişmiyorsa diyeceğim kıssadan şudur: olasılığın bilimde yeri yok gibi be. İstatistikse mesele ona tek şey diyemem zaten.
ve virgüller bitişik çıkıyor affola

aslında şimdi düşündüm de milyarlarca trilyonlarca defa farklı toplar çeksek ve bu sonuçları yazsak. ve bu deneyi aynı miktarlarda bir daha tekrarlasak elimize hiçbir sonuç geçmez. mantıklı olarak yani istatistiksel olarak da bir şey ifade etmiyor sadece oran veriyor değil mi?

fakat nasıl desem topun çekiliş açısı, hızı,kuvveti gibi etmenleri de hesaplayıp belli bir başarıya ulaşılırsa ya da beklenen başarı olmazsa, ki zaten o zaman ihtimalden çıkıyor. azcık saçmaladım.

Herkes einstein olmus, 450 yillik olasilik bilimini aslinda yanlis biliyormusuz. Hayir sayisal bir bolumde de okumussunuz, su iddianizi bir paper a dokun bari de (bkz: Fields madalyası) ni ulkemize getirin.

Neyse, her seyin ihtimali 1 ve 0 dir dolayisiyla %50 dir diyen arkadaslar, lutfen kirmizi isikta karsidan karsiya gecin. Ne de olsa, kurallara uysaniz da uymasaniz da trafik kazasinda olme ihtimaliniz %50 . Hatta su yerine camasir suyu icin, ikisinde de olme ihtimaliniz %50.

On Human Nature, edward o. Willson kitabı, bölümlerden biri buna dair, Türkçesi henüz çeviri aşamasında. Bulursanız okuyun.