[]
"Sanmak" fiilinin genis zaman cekimi
Hayatim boyunca yasadigim tereddutlerden birini su an sona erdirmeye karar verdim. Hep hocalarima sormak isteyip de bir turlu soramadigim bir soruyu soruyorum:
(ikinci tekil'e gore)
Sanarsin seklinde mi,
Sanirsin sekline mi olacak?
Aslinda dusununce, mesela "yapmak" fiilini "yaparsin" diye cekimleriz. Ama bir de su var, "Almak" fiilini "Alirsin" diye cekimliyoruz. "Alarsin" demiyoruz.
Tereddutlerdeyim. Bu iki farkli durumun sebebi nedir?
NOT: Cevap verecek olanlardan ricam su: Eger "Sanarsin" seklindeyse nicin "Alirsin" gibi bir kullanim mevcut, bunu da aciklayalim. "Sanirsin" seklindeyse de nicin "Yaparsin" diyoruz da "Yapirsin" demiyoruz, bunu.
Tesekkurler.
(ikinci tekil'e gore)
Sanarsin seklinde mi,
Sanirsin sekline mi olacak?
Aslinda dusununce, mesela "yapmak" fiilini "yaparsin" diye cekimleriz. Ama bir de su var, "Almak" fiilini "Alirsin" diye cekimliyoruz. "Alarsin" demiyoruz.
Tereddutlerdeyim. Bu iki farkli durumun sebebi nedir?
NOT: Cevap verecek olanlardan ricam su: Eger "Sanarsin" seklindeyse nicin "Alirsin" gibi bir kullanim mevcut, bunu da aciklayalim. "Sanirsin" seklindeyse de nicin "Yaparsin" diyoruz da "Yapirsin" demiyoruz, bunu.
Tesekkurler.
sanarsın doğrusu ve kabul edilmişi. ama sanırsın şekline de dönüşmüştür halk dilinde öyle kullanıla kullanıla. hatta "sanırım" bu şekilde türemiştir büyük ihtimalle
alarsın da aynı şekilde işte alarsın derken ağzı daha çok açmak gerekiyor ya, zamanla "alırsın" a dönüşmüş en azından konuşma dilinde. çünkü daha pratik, hızlı ve kolay alarsın yerine alırsın demek. yoksa türkçe'de geniş zaman ekleri -ar ve -er'dir.
düzeltme: baktım da tdk'dan sanırsın olarak kabul edilmiş doğrusu.
alarsın da aynı şekilde işte alarsın derken ağzı daha çok açmak gerekiyor ya, zamanla "alırsın" a dönüşmüş en azından konuşma dilinde. çünkü daha pratik, hızlı ve kolay alarsın yerine alırsın demek. yoksa türkçe'de geniş zaman ekleri -ar ve -er'dir.
düzeltme: baktım da tdk'dan sanırsın olarak kabul edilmiş doğrusu.
- baldur
(13.07.08 13:17:52 ~ 13:21:13)
Sanırsın şeklinde olacak... Her dilde istisnalar, sebepsiz kurallar vardır elbet, bu kadar kafaya takılacak bir şey yok bence... matematik değil ki bu formül ispat eder gibi, ispat edelim...
- forrestgump (13.07.08 13:18:08 ~ 13:19:26)
bu konuda kesın bir yargıya varmak güç. Türkçe'de de pek çok dilde olduğu gibi düzensizlikler söz konusu. Bu eklere "aorist" (-ar,er,ir,ır,ür,ur) deniliyor ve hangi fiile nasıl getirilicekleri de kesinlik kazanmış değil. İngilizceyi düşünün, "irregular verbs" diye bir konu başlı başına. Niye went diyoruz da goed demiyoruz mesela değil mi? Türkçe'de de böyle düzensizlikler var. Bunun için en iyi gözlemi de çocuklarda yapmak mümkün. Onlar "gelerim" de diyebiliyorlar yeni öğrendikleri kalıpları kullanırlarken. Sonrasında ise etraftan eklerin öyle her fiilde aynı şekilde kullanılmadığını görüyorlar ve böylelikle genel kullanımları öğreniyorlar. Kısaca, kati kurallar yok diyelim, bilimsel bazı makaleler var ama yine de hepsinin ucu açık.
- think martini (13.07.08 14:12:47)
Pratik açıdan başka bir izahi yok sadece pratiklik söylemesi daha kolay dene sadece,
hece düşmeleri, kısaltmalarda olduğu gibi yaşayabilmesi için değişmesi gerekiyor kaskatı kalamıyor.
yoksa kendini göğüsünü,ayağını falan derken düşünebiliyor musun hemen kolayını buluyor göğsünü diyorsun bu bir istina ile kurallaşıyor senin örneğin biraz yalnız kalıp kurallaşamıyor ve eğer sana sanarsın daha kolay geliyorsa onu kullanırsın.
hece düşmeleri, kısaltmalarda olduğu gibi yaşayabilmesi için değişmesi gerekiyor kaskatı kalamıyor.
yoksa kendini göğüsünü,ayağını falan derken düşünebiliyor musun hemen kolayını buluyor göğsünü diyorsun bu bir istina ile kurallaşıyor senin örneğin biraz yalnız kalıp kurallaşamıyor ve eğer sana sanarsın daha kolay geliyorsa onu kullanırsın.
- gdduman
(14.07.08 12:05:27)
duyuru hortlatmaca.
şimdi bu alırım örneği dolayısıyla, san-mak ve san-ırım da istisna kabul edilebilir gibi. ama "sanırım"ı bir yüklem olarak düşünemiyorum ben.
mesela,
"sanırım(galiba) yarın gelmeyecek" diyoruz,
ama bunu şu şekle çevirdiğimizde->
"eğer sesini çıkarmadıysa yarın gelmeyeceğini sanarım(düşünürüm)"
demek kulağa daha uygun gibi geliyor. yani,
"yarın gelmeyeceğini sanırım" kulak tırmalamıyor mu?
bence "sanırım" kalıplaşmış olabilir ama diğerlerini kurala uygun devam ettirmeliyiz. sanarsın o kadar da kulağa batmıyor ve doğru gibi.
şimdi bu alırım örneği dolayısıyla, san-mak ve san-ırım da istisna kabul edilebilir gibi. ama "sanırım"ı bir yüklem olarak düşünemiyorum ben.
mesela,
"sanırım(galiba) yarın gelmeyecek" diyoruz,
ama bunu şu şekle çevirdiğimizde->
"eğer sesini çıkarmadıysa yarın gelmeyeceğini sanarım(düşünürüm)"
demek kulağa daha uygun gibi geliyor. yani,
"yarın gelmeyeceğini sanırım" kulak tırmalamıyor mu?
bence "sanırım" kalıplaşmış olabilir ama diğerlerini kurala uygun devam ettirmeliyiz. sanarsın o kadar da kulağa batmıyor ve doğru gibi.
- neseranni (17.08.14 20:28:23)
bu durumun en kesin çözümü sanma eylemini geniş zamanda yapmaktan vazgeçiyoruz, şimdiki zamanda yapıyoruz, sanıyorum deyip geçiyoruz:)
cidden ben sıkıntı kaldığımda böyle kaçıyorum:)
cidden ben sıkıntı kaldığımda böyle kaçıyorum:)
- yalnux (17.08.14 20:37:56)
1
