Ekşi Duyuru

yoktur. coğrafik olarak rusçanın, trabzon dialektinden evvel laz dialekti veya ondan evvel direkt lazcaya etki etmesi beklenir. ama böyle bir şey yok. sadece trabzon dialektinde böyle bir kullanım mevcut.

peki Trabzonlu pastaneciler milföy demeyi nası öğrenmişlerdir?

tabii ki bağlantılıdır. Rusça'da da, laz şivesinde de "DA" kelimesi tıpa tıp aynı bağlamlarda, yani "öyle değil mi?" manasında "DA???" şeklinde kullanılır. 1917 Ekim devriminden kaçan Ruslar Trabzon'a yerleşmiş ve Trabzonlular pastacılığı bu Ruslardan öğrenmiştir. Milföy demeyi de tabii. Mille feuille, bin yaprak demek bilindiği üzere. Fransızca. Peki Ruslar neden Fransızca isim takmışlar? O sıralardaki Fransızca modası öyle icab ettirmiş.

değildir. karadeniz ağızlarındaki "da", "daha" sözcüğünün deforme olmuş halidir.

1917 de rusya'dan sadece trabzon'a değil tüm karadeniz'e göç oldu. bu gelenler rus değil, laz, hemşinli, rum veya türk gurbetçilerdi. daha önce gittikleri gurbetten geri dönmüş oldular. yine bu tarhilerde, daha önce ve daha sonra çerkes, abhaz, tatar gibi topluluklar da rusya'dan kitleler halinde kaçmış ve maraş'tan eskişehir'e, amasya'dan adana'ya kadar geniş bir coğrafyada iskan edilmiştiler.

bunlarla birlikte çok az sayıda rusun da türkiye'ye geldiği doğru olabilir. ancak bu sayıda bir topluluktan türkçeye bir kelime geçtiği iddiası kuvvetle muhtemel mesnetli değil.

trabzonlular pastacılık bilmezler. pastacılık hemşinlinin alameti farikasıdır. rusya'da pastacılık öğrenen hemşinliler, döndükten sonra, sadece trabzon'da değil yoğunlukla tüm karadeniz'de ama sonuçta hemen tüm türkiye'de pastahaneler açtılar.

"milföy"ün de türkçe'ye trabzon'dan girmesi pek mümkün değil bence. günlük yaşama giren yabancı bir nesne genellikle o dildeki ismiyle çağrılır; çay, totem, fesbuk gibi. rusların bu çeşit yiyeceğe milföy demesinin sebebi zaten onu fransızlardan almasındandır. aynı zamanlarda istanbul'da çok yoğun bir fransız özentiliği ve fransızca etkinliği vardı. ve milföyün rusça'ya girişi, istanbul türkçesine girişinden daha eski değildir tahminimce.

"da"ya dönersek, bence romeika/pontus rumcası kökenli bir kullanım. ama azerbaycan türkçesinde de benzer bir kullanım mevcutmuş. trabzon havalisine girişi için daha çok bilgi lazım.

pastacılık konusunda suhreverdi nin dedikleri doğru. bu yüzden hemen her ilde "hemşin unku mamülleri" diye bie yer mutlaka vardır.

"da" sadece trabzonda kullanılmıyor Samsunda da var. ama arada giresin espiye taraflarında yok. buranın ahalisi çepni türkleri olduğu için olabilir. samsuna dek olan alanda görünmesi ise pontus-rum kırması ihtimalini güçlendiriyor.

özet olarak, rusçadaki "evet" anlamındaki da ile aynı kefeye koyamazsın işte DA,
bak oluyo mu hiç, EVET.

o "da" bir nevi "yahu" değil mi da?

tuhaf bir nokta, doğu karadeniz'de ve samsun'da "da" sözcüğünün (bağlaç oluyor sanırım) kullanım alanları tam olarak aynı değildir.

yine herkesin her konuda fikri var.

kesinlikle bağlantılıdır. Kırım yüzünden Osmanlı Ruslarla içli dışlı olunca Karadeniz ve Ruslar arasında ufak tefek kelime alışverişi olmuştur. sözgelim "gelduk da" daki da pekiştirmesi Kesinlikle Rusça'dan geçmiştir. Rusça da her zaman evet anlamına gelmez, fiilden sonra kullanılırsa pekiştirme anlamı verir. Aynı zamanda Rusça'da "fındık", "funduk" demek. düşün bir bakalım Türkiye'nin neresinde fındığa funduk deniliyor?