[]
Vitessiz motor çalışma prensibi
Bu scooterlardaki ne kadar gazlarsan o kadar hızlanır olayını tam anlamaya çalışıyorum.
Şimdi normalde -yanlışım varsa düzeltin-, basitçe düşünürsek motora direkt bağlı dişli 10cm genişliğinde diyelim. 1.vitese taktığımızda ona 2cm genişliğinde bir dişli bağlanıyor. Motor onu döndürüyor o da tekerleri. Tork yüksek oluyor, ama hızlanması düşük oluyor.
1. viteste 40km hızlara gelindiğinde misal, artık bağırmaya başlıyor ve dişli büyütüyoruz 4cm liğe geçiyoruz yani 2. vitese. böyle böyle gidiyor. Her artış bize devirin düşmesini ve yakıt tasarrufu sağlıyor. Ve yüksek hızlara çıkabilmeyi falan...
Şimdi otomatik vites araba dediğimizde, bu anlattığım olayı şanzıman kendisi yapıyor onda da bir sıkıntı yok.
Ama scooterlarda ben kendi içinde yine vites var zannediyordum, yok dendi.
O zaman hep sanki 1. vitesteymişiz gibi mi düşünücez dedim yok kendi ayarlıyor dedi bayi. O farklı bir teknolojiymiş cvt diye.
E dedim cvt duyuyorum bazı araçlarda da var. Evet dedi. Allah allah dedim birkaç video izledim harika teknolojiymiş çok hoşuma gitti. Yeni fark ettiğime üzüldüm. Ben şey zannediyordum hani dsg farklı bir yaklaşım getirdi ya, o da onun gibi ama yakın zannediyordum meğer baya farklıymış.
Demek ki bu araçlarda hiç vites değişimi hissedilmiyor mu? Mesela bazı micralarda CVT var. Bu önerilen bir şey mi yoksa arızası ile meşhur bir sistem miydi çünkü bir şeyler hatırlıyorum o konuyla ilgili. Hani alacaksanız ondan mı alın diyorlardı yoksa sorunlu mu diyorlardı emin değilim.
Şimdi scooter a dönersek, ilk hız ile son hızı diyelim ki 5 e böldük, 5 vites aralığımız var. 5. viteste 120 yapabiliyoruz. Ben 4. viteste 90 larda giderken, kendini 5 e hazırlamak için devri yüksekte tutup çok mu yakıyor, yoksa yol düzse ve çok zorlamazsam yakıt tasarrufu için 5'te gidiyor gibi ayarlıyor mu çapı kendisi? Tam anlatabildim mi bilmiyorum. Yani tabii ki vites yok ama şanzımanın kayışı ayarlama olayını diyorum. Sonuçta vites olsaydı ben düz yolda 4te sabit tutarsam araç çok yakardı, 5. e kendim alırdım. Bunu otomatik vites araçlar da yol durumu, ağırlık, eğim ve sürüş moduna bakarak kendi otomatik yapıyor zaten. Büyük ihtimalle cvt li araçlarda da otomaik ayarlıdır.
Ama scooterlarda da aynı beyin söz konusu mu? yani yol durumu, ağırlık, eğime göre çap ayarı yapıyor mu yoksa her şeyi gazı bükme davranışımıza göre mi kontrol ediyoruz?
Şimdi normalde -yanlışım varsa düzeltin-, basitçe düşünürsek motora direkt bağlı dişli 10cm genişliğinde diyelim. 1.vitese taktığımızda ona 2cm genişliğinde bir dişli bağlanıyor. Motor onu döndürüyor o da tekerleri. Tork yüksek oluyor, ama hızlanması düşük oluyor.
1. viteste 40km hızlara gelindiğinde misal, artık bağırmaya başlıyor ve dişli büyütüyoruz 4cm liğe geçiyoruz yani 2. vitese. böyle böyle gidiyor. Her artış bize devirin düşmesini ve yakıt tasarrufu sağlıyor. Ve yüksek hızlara çıkabilmeyi falan...
Şimdi otomatik vites araba dediğimizde, bu anlattığım olayı şanzıman kendisi yapıyor onda da bir sıkıntı yok.
Ama scooterlarda ben kendi içinde yine vites var zannediyordum, yok dendi.
O zaman hep sanki 1. vitesteymişiz gibi mi düşünücez dedim yok kendi ayarlıyor dedi bayi. O farklı bir teknolojiymiş cvt diye.
E dedim cvt duyuyorum bazı araçlarda da var. Evet dedi. Allah allah dedim birkaç video izledim harika teknolojiymiş çok hoşuma gitti. Yeni fark ettiğime üzüldüm. Ben şey zannediyordum hani dsg farklı bir yaklaşım getirdi ya, o da onun gibi ama yakın zannediyordum meğer baya farklıymış.
Demek ki bu araçlarda hiç vites değişimi hissedilmiyor mu? Mesela bazı micralarda CVT var. Bu önerilen bir şey mi yoksa arızası ile meşhur bir sistem miydi çünkü bir şeyler hatırlıyorum o konuyla ilgili. Hani alacaksanız ondan mı alın diyorlardı yoksa sorunlu mu diyorlardı emin değilim.
Şimdi scooter a dönersek, ilk hız ile son hızı diyelim ki 5 e böldük, 5 vites aralığımız var. 5. viteste 120 yapabiliyoruz. Ben 4. viteste 90 larda giderken, kendini 5 e hazırlamak için devri yüksekte tutup çok mu yakıyor, yoksa yol düzse ve çok zorlamazsam yakıt tasarrufu için 5'te gidiyor gibi ayarlıyor mu çapı kendisi? Tam anlatabildim mi bilmiyorum. Yani tabii ki vites yok ama şanzımanın kayışı ayarlama olayını diyorum. Sonuçta vites olsaydı ben düz yolda 4te sabit tutarsam araç çok yakardı, 5. e kendim alırdım. Bunu otomatik vites araçlar da yol durumu, ağırlık, eğim ve sürüş moduna bakarak kendi otomatik yapıyor zaten. Büyük ihtimalle cvt li araçlarda da otomaik ayarlıdır.
Ama scooterlarda da aynı beyin söz konusu mu? yani yol durumu, ağırlık, eğime göre çap ayarı yapıyor mu yoksa her şeyi gazı bükme davranışımıza göre mi kontrol ediyoruz?
Genelde Japon araçları CVT prensipli vitesleri kullanırlar. Artısı da var eksisi de var. Performanslı kullanıma uygun değildir, gaza birden yüklenince bağırır, eskileri bilmiyorum ama yeni cvtler agresif kullanmadığında vites geçişi olmadığı için hiç hissettirmiyor. Arıza çıkarma olasılığı çift kavramalara göre (dsg-edc vs) daha düşük. Dolayısıyla performans istemem cebimi yakmasın vitesidir cvt. Vites düşürme olayının araçlardaki gibi olduğunu düşünüyorum gazı yükseltince torku artırmak için vites düşürürler. Ama o tarz motorları cok kullanmışlığım yok o yüzden teknik detay veremiyorum
- Ezequiel
(30.03.23 15:12:54)
tam otomatik ve yari otomatik var. dsg yari otomatik. senin yerine debriyaja basip vites atan bir sistem.
tam otomatiklerde ise debriyaj falan yok. ya koni var ya da ayni ortamdaki iki turbin var. cvt de tam otomatik.
tam otomatiklerde ise debriyaj falan yok. ya koni var ya da ayni ortamdaki iki turbin var. cvt de tam otomatik.
- alperz
(30.03.23 15:24:06)
motosikletlerdeki cvt ile arabalardaki farklı. birebir aynı şekilde çalışanları da var ama artık modern cvt’lerde sanki dişli varmış gibi kademeli geçişe izin veren mekanik aksamlar olabiliyor, o ayrı mesele.
motosikletlerdeki hiçbir elektronik yardımcı olmadan mekanik olarak çalışıyor. iki tane konik çark var, biri motorun çıkış milinde, diğeri arka tekerde, birbirlerine göre zıt pozisyonda duruyorlar. bisikletlerdeki on arka vites gibi düşünün ama çark değil de koni şeklinde. siz devirli arttırdıkça bu iki koni arasındaki kayış önde büyüyor, arkada küçülüyor ve arka teker daha hızlı dönüyor. büyüme ve küçülme nasıl oluyor derseniz donme hızı arttıkça bu koniler ileri geri hareket edebiliyor merkezkaç kuvveti ile, öndeki koni kayışa doğru gittiği için kayış koninin sivri ucundan geniş olan tarafına doğru kayıyor, arkadaki kısım da tam tersi geniş taraftan sivri (ince çaplı) tarafa doğru kayıyor. gazi kesince de dönüş hızı düştüğü için tam tersi oluyor, hiz düşüyor tork artıyor.
avantajı neredeyse sorunsuz olması ve pürüzsüz çalışması fakat bu konileri hızlandırabilmek için sürekli gaz açıyorsunuz ve motor bağırıyor. arabalarda bunu engellemek için konilerin pozisyonlarını belli noktalarda sabit tutabilen mekanik parçalar var, böylece hem daha az bağırıyor hem de klasik vitesli arabalar gibi çalışabiliyor. klasik anlamda debriyaj/kavrama olmadığı için aşınan bir balata da yok. kendine göre avantajları var ama yüksek devirlerde manuel ya da çift kavramalı yarı otomatikler kadar tork aktaramıyor.
youtube’dan motosiklet cvt’si animasyonlarına bakarsanız çok net anlarsınız.
edit: 5. viteste gidiyor gibi ayarlar mı sorusuna da yanıt vermeye çalışayım. arzu ettiğiniz hıza çıkınca manuel/yarı otomatik kadar verimli olmasa da devir işini fizik kuralları yapıyor bir yere kadar. örneğin kalkış anında gazi açtınız 5000 devire geldi motosiklet, bağırarak hızlanıyor, siz gazi sabit tutarsanız hızlanacak ve diyelim ki 90 km/s hıza ulaşmak istiyorsunuz, bu hıza ulaşınca daha fazla hızlanmamak için yavaş yavaş gazi kapattığınızda motorun ataleti zaten motoru ilerletiyor olacak, siz de bunu sürdürebilmek için gerekli minimum gazi vereceksiniz ve atıyorum 2500 devirle 90’la gidebiliyor olacaksınız.
motosikletlerdeki hiçbir elektronik yardımcı olmadan mekanik olarak çalışıyor. iki tane konik çark var, biri motorun çıkış milinde, diğeri arka tekerde, birbirlerine göre zıt pozisyonda duruyorlar. bisikletlerdeki on arka vites gibi düşünün ama çark değil de koni şeklinde. siz devirli arttırdıkça bu iki koni arasındaki kayış önde büyüyor, arkada küçülüyor ve arka teker daha hızlı dönüyor. büyüme ve küçülme nasıl oluyor derseniz donme hızı arttıkça bu koniler ileri geri hareket edebiliyor merkezkaç kuvveti ile, öndeki koni kayışa doğru gittiği için kayış koninin sivri ucundan geniş olan tarafına doğru kayıyor, arkadaki kısım da tam tersi geniş taraftan sivri (ince çaplı) tarafa doğru kayıyor. gazi kesince de dönüş hızı düştüğü için tam tersi oluyor, hiz düşüyor tork artıyor.
avantajı neredeyse sorunsuz olması ve pürüzsüz çalışması fakat bu konileri hızlandırabilmek için sürekli gaz açıyorsunuz ve motor bağırıyor. arabalarda bunu engellemek için konilerin pozisyonlarını belli noktalarda sabit tutabilen mekanik parçalar var, böylece hem daha az bağırıyor hem de klasik vitesli arabalar gibi çalışabiliyor. klasik anlamda debriyaj/kavrama olmadığı için aşınan bir balata da yok. kendine göre avantajları var ama yüksek devirlerde manuel ya da çift kavramalı yarı otomatikler kadar tork aktaramıyor.
youtube’dan motosiklet cvt’si animasyonlarına bakarsanız çok net anlarsınız.
edit: 5. viteste gidiyor gibi ayarlar mı sorusuna da yanıt vermeye çalışayım. arzu ettiğiniz hıza çıkınca manuel/yarı otomatik kadar verimli olmasa da devir işini fizik kuralları yapıyor bir yere kadar. örneğin kalkış anında gazi açtınız 5000 devire geldi motosiklet, bağırarak hızlanıyor, siz gazi sabit tutarsanız hızlanacak ve diyelim ki 90 km/s hıza ulaşmak istiyorsunuz, bu hıza ulaşınca daha fazla hızlanmamak için yavaş yavaş gazi kapattığınızda motorun ataleti zaten motoru ilerletiyor olacak, siz de bunu sürdürebilmek için gerekli minimum gazi vereceksiniz ve atıyorum 2500 devirle 90’la gidebiliyor olacaksınız.
- orient blue (30.03.23 15:32:03 ~ 15:41:55)
@orient blue, eyv valla soru işaretlerime bu kadar nokta atışı anlatım beklemiyordum beynime mi girdin be mübarek :)
- ananiyimioguz (30.03.23 16:03:00)
1
