Ekşi Duyuru

Hocam yazının başıyla sonu bambaşka konular belli ki bu konularda okuyup düşünüyorsun fakat şu an zihnin çok dağınık, çorba olmuş

ilk kısmı için çünkü bizim aklımız ve bilincimiz var ve başka insanların da bunlara sahip olduğunu biliyoruz

Ölüm kayıp yas merhamet kısmı ise kültürle koşullarla şekilleniyor, çok değil bundan 50 sene önce bir ailenin 10 çocuğundan biri öldüğünde aile ertesi gün tarlada çalışmaya devam ediyor, anne için de daha sıradan bir olay

İnsan topluluk halinde yaşayan bir hayvan, yine topluluk halinde yaşayan diğer hayvanlardaki gibi bağlı olduğu gruba yönelen saldırıları önleyici sistemleri var. Biz bir fil sürüsündeki yavru filin bir aslan tarafından öldürülmesini doğal karşılıyoruz, ancak o yavru filin grubu aslana karşı elinden geldiği ölçüde saldırıda bulunup yavruyu korumaya çalışıyor. Düşünce akışınızda bu kısım eksik.

Diğer taraftan insan diğer hayvanlara göre iletişim becerisi çok daha gelişmiş olan bir canlı. Karmaşık diller geliştiriyoruz, haliyle daha rahat kurallar koyuyoruz.

Siz öldürülmek istemezsiniz, ben de istemem, bir başkası da istemez. Ancak herkes zaman zaman birini öldürmeyi aklından geçirebilir. Haliyle ölmek istemeyenlerin öldürmeyi yasaklamak için girişimlerde bulunmasının kendisi de zaten doğal olan bir durum.

Cenaze merasimleri, erginlenme ritüelleri gibi kavramlar kültüreldir. Evet bunlara anlam yükleyen biziz, ancak insan zaten kültür geliştirerek çevresine uyumlanan bir canlı. Farklı gruplar farklı kültürel inşalar üretirler, bu kültürler birbirleriyle karşılaştıklarında baskın olan kültür yeterince direnç gösteremeyen kültürü asimile eder, ya da büyük oranda zayıflatır. Hakim kültürün kendisi de bu kaynaşma süresince daha az dirençli kültürden etkilenir. Bu temel evrim mekanizması aslında, doğal seçilim.

Sorduğunuz sorunun kapsamı çok geniş, ancak ana hatları bunlardan ibaret. Neticede doğanın bir parçasıyız ve yaptığımız hiçbir şey "doğal olmayan" olamaz. Ancak çoğu zaman insan davranışları üzerine düşünürken onu tanrısallaştırdığımız için yanıltıcı sonuçlara varıyoruz. Bir kültürel antropoloji kitabı edinip okursanız bence birçok sorunuzun cevabına ulaşacaksınız.

normal'in ne olduğunu, tanımını bir oku derim.

Norm: bir topluluğun kabul ettiği davranış ve düşünceler.
Anormal: bir topluluğun kabul etmediği davranış ve düşünceler.

içince yaşadığın toplum içerisinde iki eşcincelin evlenmesi, birinin vefatı durumunda mal varlığının eşine/partnerine geçmesi kabul edilmiş bir şey iken içinde yaşamadığın, dünyanın bambaşka bir yerinde ki toplumda kabul edilemeyen bir şey olabilir.

Toplum ve toplumu oluşturan bireylerin ortak karar verdiği şeyler bunlar.

Duygularımızı biz yüklemiyoruz, onlar doğumdan itibaren mevcut, hatta doğum öncesi bile duygularımızın olduğunu gösteren çalışmalar var. Bu duygularımızı nasıl yorumladığımız değişiyor.

Bir toplumda ölüm kutlanacak bir şey olurken (yaratıcısına ulaştı, sonsuz yaşama kavuştu vs. ) bir başka yerde aynı fikir ve düşünce ile üzülecek bir şey haline gelebiliyor.

Konu duyguların yorumlanması. Bir kişi eşinden ayrıldığı için eşini öldürüyor zira duygularını bu şekilde yorumluyor, bir başkası ise üzüldüğü için intihar ediyor, bir başkası üzülüyor, nasılsa geçicek bu diyip yoluna devam ediyor. gördüğün gibi bireysel olarak duygularımızı nasıl yorumlayacağımız değişiyor, 100 bireyin 80'i yukarıdaki davranışlardan birini seçtiği durumlarda "norm" o seçilen davranış olurken seçmeyen 20 kişi "anorm" oluyor.

Neden kimi toplumlarda cenazelerde dans ediliyor eğleniliyor, bu nasıl bir toplumun norm'u olmuş? o toplumun tarihsel akışı içinde gelişen şeyler, adamın biri çıkmış çok etkili bir insanmış kendisi, bir kitap yazmış insanlar neden cenazelerde eğlenmeli diye bir kitap yazmış, bir kaç laf söylemiş veya emir vermiş, insanlar bu kişiye saygı duyduğu veya korktuğu için laflarını dinlemişler, o kişi yaşadığı sürece de bu davranışa devam etmişler. O yaşarken doğan çocuklar için cenazede eğlenmek sonsuz zamandan beri devam eden bir davranış gibi geliyor ve o kişi öldükten sonra bile bu bizim geleneğimiz diye devam ediyor.

örneğin bu davranışı www.youtube.com buradaki videoda izleyebilirsin, davranışı ilk sergileyen kişi orada olmasa bile ardından gelen kişiler davranışı devam ettirme eğilimindeler.

Bunu en güzel yeni nesil gençlerde görebilirsin, ellerinde cep telefonu ile büyüdüler, onlar için telefon ezelden beridir var olan bir cihaz, doğumla birlikte hak ettikleri bir şey gibi. Benzer bir şey trafik ışıkları içinde geçerli, kırmızı yanınca duruyorsun, yeşilde geçiyorsun, sen doğduğunda trafik ışığı vardı, ancak türkiyede ki ilk trafik ışığı 1929'da daha 100 yıl bile olmadı, birileri sana bunu söyledi, bu davranışı sergileyen başka bireyler ve topluluklar gördün ve bu davranışı sergilemeye başladın. köpeklerinde benzer şekilde yeşil ışık, kırmızı ışık kurallarına uyduklarını görebilirsin. onlarda bu davranışı insanlardan gözlemlediler ve uygulamaya başladılar.

Bu davranış aslında evrimsel süreçte halen mirası devam eden hayvansı davranışlar. buradaki deneyden de görüleceği üzere yeterince uzun süre devam edilirse artık gelenek/görenek oluyor.

Kimi şeyleri anlamak için kelimelerin köklerine, anlamlarına etimolojisine dikkat etmen yeterli. daha fazlası ise önce düşünce deneyleri ardından da uygulamalı deneyler.

bugun normal olarak kabul ettigimiz hersey (toplumsal yasalar, ahlaki yasalar, varolus bicimleri, davranis kaliplari, moda, yeme aliskanliklari, uyuma.aliskanliklari, aile, cinsiyet rolleri vs.) 150 yillik bir gecmise sahip. hep boyle degildi, simdi de boyle olmak zorunda degil. oldurme de buna dahil.