[]
Feodalizmde toprak mülkiyeti ve serflik
Merhaba,
Kafama takılan bir şeyi aydınlatmam gerekiyor. Sorum şu:
Şöyle bir argüman var ki feodalizmde serflerin toprak sahibi köylüler olduklarını, emeğin nesnel koşulları olan toprak ve üretim aletlerinin sahibi olduklarını söylüyor. Üstlerindeki lord ile ilişkileri de vergi ya da lord toprağında angarya çalışma olarak ortaya çıkıyor.
Diğer taraftan feodalizmde sınıfların varlık koşulunun üretim araçlarının mülkiyetine sahip olmayan bir üreticiler kitlesi ile üretim araçlarının mülkiyetini elinde tutan bir sömürücüler yığını olması gerekiyor. "Serf" kelimesinin anlamı da aslında "toprak kölesi" olduğu için aslında serflerin mülksüz olmaları ve üretim için lordun toprağını kullanmaları mantıklı gibi görünüyor.
Şimdi bu iki görüşe ilişkin olarak: Serfin ya da köylünün toprak mülkiyeti olabilir mi? Feodalizmde mülkiyet ilişkileri nasıl belirlenmiştir? Bu yukarıdaki iki açıklamadan biri mi doğru? Kaynak soranlara özelden kaynak da yazarım. Birçok ciddi kaynak hem şunu söylüyor: Feodalizm "a whole social order whose principal feature was the domination of the rest of society, mainly peasants, by a military, LANDOWNER aristocracy." ama aynı zamanda da şunu söylüyor: "Kapitalizm
öncesi toplumlarda köylü, modern ücretli emekçiden farklı olarak, kendine yeterli üretimin ve emeğinin aracısı olan toprağın mülkiyetine sahipti. Bu, devletin veya toprak sahibi lordun emeği sömürü kapasitesinin yasal, siyasal ve askeri statü biçimindeki baskı
gücüne bağlı olması demekti."
Son cümledeki gibi, lord hem nasıl toprak sahibi oluyor ve emekçi de toprak mülkiyetine sahip oluyor?
Kafama takılan bir şeyi aydınlatmam gerekiyor. Sorum şu:
Şöyle bir argüman var ki feodalizmde serflerin toprak sahibi köylüler olduklarını, emeğin nesnel koşulları olan toprak ve üretim aletlerinin sahibi olduklarını söylüyor. Üstlerindeki lord ile ilişkileri de vergi ya da lord toprağında angarya çalışma olarak ortaya çıkıyor.
Diğer taraftan feodalizmde sınıfların varlık koşulunun üretim araçlarının mülkiyetine sahip olmayan bir üreticiler kitlesi ile üretim araçlarının mülkiyetini elinde tutan bir sömürücüler yığını olması gerekiyor. "Serf" kelimesinin anlamı da aslında "toprak kölesi" olduğu için aslında serflerin mülksüz olmaları ve üretim için lordun toprağını kullanmaları mantıklı gibi görünüyor.
Şimdi bu iki görüşe ilişkin olarak: Serfin ya da köylünün toprak mülkiyeti olabilir mi? Feodalizmde mülkiyet ilişkileri nasıl belirlenmiştir? Bu yukarıdaki iki açıklamadan biri mi doğru? Kaynak soranlara özelden kaynak da yazarım. Birçok ciddi kaynak hem şunu söylüyor: Feodalizm "a whole social order whose principal feature was the domination of the rest of society, mainly peasants, by a military, LANDOWNER aristocracy." ama aynı zamanda da şunu söylüyor: "Kapitalizm
öncesi toplumlarda köylü, modern ücretli emekçiden farklı olarak, kendine yeterli üretimin ve emeğinin aracısı olan toprağın mülkiyetine sahipti. Bu, devletin veya toprak sahibi lordun emeği sömürü kapasitesinin yasal, siyasal ve askeri statü biçimindeki baskı
gücüne bağlı olması demekti."
Son cümledeki gibi, lord hem nasıl toprak sahibi oluyor ve emekçi de toprak mülkiyetine sahip oluyor?
Bir ortaçağ nerd'ü olarak cevap vereyim: konu o kadar basit değil. Çünkü tek bi pratik var da her yerde o uygulanıyormuş gibi düşünüyoruz, halbuki her şehrin, her köyün, her bölgenin kendi kontratı olabiliyor. Bu kontratlar da sabit değil, zamana göre değişiyor hepsi.
1- Serfler "toprağa bağlı". Ama toprağın sahibi değiller. Bir de köylü ve serf başka şeyler, serfler köylü sınıfının en alt kademesi, kölenin bi tık üstü.
Ne demek toprağa bağlı? Adamı köle gibi alıp satamazsın mesela. Ama komple köyü satarsan, köydeki adamlar artık sana değil, sattığın adama bağlı oluyor. Mesela adamı kovma hakkın da yok, ama adam da çekip gidemiyor. Karşılıklı birbirine bağlayan bir sürü kanun var yani. Tarladaki ağaç gibi bişey.
2- Yine köylü, ama serf olmayanlar var. Freemen ya da "master of the house" denilen sınıflar. Freemen mesela isterse ayrılıyor ve ödeyeceği vergi daha az, lordun kovma hakkı yok, master'lar küçük topraklara sahip olabiliyor ama serf sahibi olamıyor vs.
3- Bi de mesela Vagabond diye bi sınıf var. Bunlar serf değil, ama serflerden altta görülüyorlar çünkü bi toprağa bağlı olmadıkları için bi güvenceleri yok, aç kalabilirler. Serfin lordu, serfe yemek sağlamakla mükellef. Bunlar için serf olmak sınıf atlamak demek.
Yani çok farklı coğrafyalar ve zamanlar söz konusu olduğu için, milyon tane pratik var. Tarihi açıdan soruyorsan bi zaman ve mekan belirtmen lazım, sosyoloji işe yaramıyor burada pek.
Edit: bir de ekleme yapayım, serf'lerin de içinde sınıflar var. Mesela en düşük sınıf, direkt lord'un hizmetçisi, isterse madene gönderip çalıştırabiliyor lord bunu.
Ama daha üst sınıflarda (villein denilen bi sınıf mesela), adamın kullanımına tahsis edilmiş bi tarla var, geçimini oradan sağlıyor, sadece belli zamanlarda (mesela hasat zamanı, ya da bir şey inşa edilecekse) gidip lord'a çalışmak zorunda. Bi de geçimini sağladığı tarla için vergi/kira ödemesi gerekiyor falan.
1- Serfler "toprağa bağlı". Ama toprağın sahibi değiller. Bir de köylü ve serf başka şeyler, serfler köylü sınıfının en alt kademesi, kölenin bi tık üstü.
Ne demek toprağa bağlı? Adamı köle gibi alıp satamazsın mesela. Ama komple köyü satarsan, köydeki adamlar artık sana değil, sattığın adama bağlı oluyor. Mesela adamı kovma hakkın da yok, ama adam da çekip gidemiyor. Karşılıklı birbirine bağlayan bir sürü kanun var yani. Tarladaki ağaç gibi bişey.
2- Yine köylü, ama serf olmayanlar var. Freemen ya da "master of the house" denilen sınıflar. Freemen mesela isterse ayrılıyor ve ödeyeceği vergi daha az, lordun kovma hakkı yok, master'lar küçük topraklara sahip olabiliyor ama serf sahibi olamıyor vs.
3- Bi de mesela Vagabond diye bi sınıf var. Bunlar serf değil, ama serflerden altta görülüyorlar çünkü bi toprağa bağlı olmadıkları için bi güvenceleri yok, aç kalabilirler. Serfin lordu, serfe yemek sağlamakla mükellef. Bunlar için serf olmak sınıf atlamak demek.
Yani çok farklı coğrafyalar ve zamanlar söz konusu olduğu için, milyon tane pratik var. Tarihi açıdan soruyorsan bi zaman ve mekan belirtmen lazım, sosyoloji işe yaramıyor burada pek.
Edit: bir de ekleme yapayım, serf'lerin de içinde sınıflar var. Mesela en düşük sınıf, direkt lord'un hizmetçisi, isterse madene gönderip çalıştırabiliyor lord bunu.
Ama daha üst sınıflarda (villein denilen bi sınıf mesela), adamın kullanımına tahsis edilmiş bi tarla var, geçimini oradan sağlıyor, sadece belli zamanlarda (mesela hasat zamanı, ya da bir şey inşa edilecekse) gidip lord'a çalışmak zorunda. Bi de geçimini sağladığı tarla için vergi/kira ödemesi gerekiyor falan.
- plutongezegendegilmi
(28.02.22 19:11:46 ~ 19:20:46)
1
