[]
Fiyat mı talebi belirler, yoksa talep mi fiyatı belirler?
Talep kanuna göre; fiyat arttıkça talep azalır, fiyat azaldıkça talep artar. Bundan dolayı fiyat ve talep miktarı ters orantılıdır, zaten grafikte de eğrinin eğimi eksidir falan filan.
Bir de bunun paradoks hâli vardır ki (Giffen Paradoksu, Veblen Etkisi) o zaman da ürün fiyatı arttıkça talep artıyor, fiyatı azaldıkça talep azalıyor; başka bir konu.
Şimdi benim sorum, bu paradokslardan bağımsız olarak sormak istediğim bir soru. İlk paragrafta bahsettiğim talep kanunu neden tersten çalışmıyor? Fiyat arttıkça talep azalır, fiyat azaldıkça talep artar olayı, evet bu şekilde günlük hayatımızda işliyor ve bunun etkilerini görüyoruz zaten. Ama neden aynı kuralın, aynı eğrinin yorumlanması tersten işlemiyor? Sadece kelimelerin yerini değiştirdiğimizde, yani talep azaldıkça fiyat artar ya da talep arttıkça fiyat azalır olmuyor günlük hayatta? Bunun nedenini merak ediyorum. Aşırı basit bir nokta var ve ben mi kaçırıyorum acaba?
Kısacası, klasik talep kanununda fiyat mı talebi belirler, yoksa talep mi fiyatı belirler?
Son olarak, altın ya da döviz için "fiyat (P)-talep miktarı (Q)" için çizilen talep eğrisi neden ters orantılı değil?
Şimdiden teşekkürler.
Bir de bunun paradoks hâli vardır ki (Giffen Paradoksu, Veblen Etkisi) o zaman da ürün fiyatı arttıkça talep artıyor, fiyatı azaldıkça talep azalıyor; başka bir konu.
Şimdi benim sorum, bu paradokslardan bağımsız olarak sormak istediğim bir soru. İlk paragrafta bahsettiğim talep kanunu neden tersten çalışmıyor? Fiyat arttıkça talep azalır, fiyat azaldıkça talep artar olayı, evet bu şekilde günlük hayatımızda işliyor ve bunun etkilerini görüyoruz zaten. Ama neden aynı kuralın, aynı eğrinin yorumlanması tersten işlemiyor? Sadece kelimelerin yerini değiştirdiğimizde, yani talep azaldıkça fiyat artar ya da talep arttıkça fiyat azalır olmuyor günlük hayatta? Bunun nedenini merak ediyorum. Aşırı basit bir nokta var ve ben mi kaçırıyorum acaba?
Kısacası, klasik talep kanununda fiyat mı talebi belirler, yoksa talep mi fiyatı belirler?
Son olarak, altın ya da döviz için "fiyat (P)-talep miktarı (Q)" için çizilen talep eğrisi neden ters orantılı değil?
Şimdiden teşekkürler.
(bkz: kullanım değeri)
(bkz: değişim değeri)
(bkz: emek değer kuramı)
kısaca: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur. fiyatı neden artsın?
edit: burjuva iktisat kuramı sizi bir yere kadar götürür. ondan sonrasını anlamak için sevilmeyene, dışlanana bakmak gerekir.
(bkz: değişim değeri)
(bkz: emek değer kuramı)
kısaca: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur. fiyatı neden artsın?
edit: burjuva iktisat kuramı sizi bir yere kadar götürür. ondan sonrasını anlamak için sevilmeyene, dışlanana bakmak gerekir.
- prole
(09.12.21 22:04:20 ~ 22:05:26)
1. Kelimelerin yerini değiştirmenin ne etkisi olacağını düşündün acaba?
2. Birbirini belirliyorlar.
3. Finansal varlıklarda beklenen getirinin daha etkili olmasını beklerim ama yine de altın için bir çiz bakalım ters mi düz mü görmek isterim.
2. Birbirini belirliyorlar.
3. Finansal varlıklarda beklenen getirinin daha etkili olmasını beklerim ama yine de altın için bir çiz bakalım ters mi düz mü görmek isterim.
- dunal (09.12.21 22:22:04)
@dunal,
Son dönemler için konuşursak,
altın ve dövizde talep arttıkça fiyatları artıyor, doğru orantılı olmuş oluyor ?
Son dönemler için konuşursak,
altın ve dövizde talep arttıkça fiyatları artıyor, doğru orantılı olmuş oluyor ?
- saturning (09.12.21 22:33:56)
Burada olan şey "metabolizman varsa canlısındır, canlıysan metabolizman vardır" gibi iki taraflı bir durum değil ki ama? Yapı buna benzediği için siz böyle farz ettiniz heralde.
Burada olan şey daha çok hava sıcaksa terlersin, terliyorsan hava sıcaktır derken oluşan durum gibi, terlemek için havanın sıcak olması tek koşul değil, spor yapıyor da olabilirsin. Başka bir şey de olabilir.
Fiyatlarda yaşanan düşme, talep üzerine etkiyen faktörlerden birisi, ancak bu dönüşümlü geçerli olmak zorunda değil.
Böyle bir beklentinin oluşması için bir sebep yok. Bence siz sadece cümle yapısından kaynaklı bir yanılsama yaşamışsınız.
Burada olan şey daha çok hava sıcaksa terlersin, terliyorsan hava sıcaktır derken oluşan durum gibi, terlemek için havanın sıcak olması tek koşul değil, spor yapıyor da olabilirsin. Başka bir şey de olabilir.
Fiyatlarda yaşanan düşme, talep üzerine etkiyen faktörlerden birisi, ancak bu dönüşümlü geçerli olmak zorunda değil.
Böyle bir beklentinin oluşması için bir sebep yok. Bence siz sadece cümle yapısından kaynaklı bir yanılsama yaşamışsınız.
- akhenaten (09.12.21 22:37:07)
@prole,
"kısaca: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur. fiyatı neden artsın?"
demişsiniz. İşte ben de tam olarak bunu soruyorum: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur, fiyatı da artmaz, azalır (doğru orantı oluverdi).
Yani "Talep Kanunu"nu talepten giderek değerlendirdiğimizde, ters orantı, doğru orantıya dönüşüyor?
"kısaca: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur. fiyatı neden artsın?"
demişsiniz. İşte ben de tam olarak bunu soruyorum: bir şeye talep azalıyorsa kimsenin ona ihtiyacı yoktur, fiyatı da artmaz, azalır (doğru orantı oluverdi).
Yani "Talep Kanunu"nu talepten giderek değerlendirdiğimizde, ters orantı, doğru orantıya dönüşüyor?
- saturning (09.12.21 22:40:12)
@akhenaten,
cümle yapısından kaynaklı bir yanılsamadan ziyade, matematikte kullanmış olduğumuz orantı kurallarına göre yorumladım ve işin içinden çıkamadam diyelim:)
matematikte, iki değişken (a ve b diyelim) arasında ters orantı varsa bu, a artarken b azalır, a azalırken b artar; ya da tam tersi b artarken a azalır, b azalırken a artar değil midir normalde? Buna mukabil bir kafa karışıklığı diyelim.
cümle yapısından kaynaklı bir yanılsamadan ziyade, matematikte kullanmış olduğumuz orantı kurallarına göre yorumladım ve işin içinden çıkamadam diyelim:)
matematikte, iki değişken (a ve b diyelim) arasında ters orantı varsa bu, a artarken b azalır, a azalırken b artar; ya da tam tersi b artarken a azalır, b azalırken a artar değil midir normalde? Buna mukabil bir kafa karışıklığı diyelim.
- saturning (09.12.21 22:49:21)
Arz-talep dengesine göre:
bir şeye talep artarsa fiyatı artar. Koşul: üründen sınırlı sayıda olması ve üretici güçlerin gelişmişlik düzeyinin sabit olması. İlişki: Doğru orantı
bir şeyin fiyatı artarsa talep azalır. Koşul: talepte bulunan kitlenin sabit olması ve zenginliğin yukarı doğru daralması. Yani aslında buradaki talep, ihtiyaç ile değil, alım gücü ile belirlenir. İhtiyaçları olmalarına rağmen alım güçleri olmadığı için dolaylı olarak talep azalır. İlişki: Ters orantı.
Bir şeye talep azalırsa fiyatı azalır. Koşul: İşletmenin zarar etmemesi için metanın emek-değer cinsinden karşılığına kadar indirim yapılır. Bu eşiğin altı zarardır. İlişki: Doğru orantı.
Bir şeyin fiyatı azalırsa talep artar. Koşul: İnsanların o şeye ihtiyaçları olması. Kullanım değeri olmayan bir şeyin fiyatı ne olursa olsun talep değişmez. Fiyatı azalan ürün daha "alınabilir" olur. İlişki: Ters orantı.
Dolayısıyla ilişkide arz ve talebin öncelik sonralığına göre orantıların türü de değişiyor.
Bazı durumlarda fiyatı artan şeylere talebin arttığını söylemişsin. Bu teoriler genelde tüketici beklentisine dayanır. Yani ya onun karşılığı olan paranın da artacağı beklentisiyle alınır (dolar, bitcoin), ya da onun kullanım değerinin daha yüksek olduğu düşüncesiyle alınır (reklam: iphone diğer telefonlarla aynı kullanım değerine sahip olmasına rağmen daha pahalıdır ve bu da talebi arttırır: arzu nesnesi)
bir şeye talep artarsa fiyatı artar. Koşul: üründen sınırlı sayıda olması ve üretici güçlerin gelişmişlik düzeyinin sabit olması. İlişki: Doğru orantı
bir şeyin fiyatı artarsa talep azalır. Koşul: talepte bulunan kitlenin sabit olması ve zenginliğin yukarı doğru daralması. Yani aslında buradaki talep, ihtiyaç ile değil, alım gücü ile belirlenir. İhtiyaçları olmalarına rağmen alım güçleri olmadığı için dolaylı olarak talep azalır. İlişki: Ters orantı.
Bir şeye talep azalırsa fiyatı azalır. Koşul: İşletmenin zarar etmemesi için metanın emek-değer cinsinden karşılığına kadar indirim yapılır. Bu eşiğin altı zarardır. İlişki: Doğru orantı.
Bir şeyin fiyatı azalırsa talep artar. Koşul: İnsanların o şeye ihtiyaçları olması. Kullanım değeri olmayan bir şeyin fiyatı ne olursa olsun talep değişmez. Fiyatı azalan ürün daha "alınabilir" olur. İlişki: Ters orantı.
Dolayısıyla ilişkide arz ve talebin öncelik sonralığına göre orantıların türü de değişiyor.
Bazı durumlarda fiyatı artan şeylere talebin arttığını söylemişsin. Bu teoriler genelde tüketici beklentisine dayanır. Yani ya onun karşılığı olan paranın da artacağı beklentisiyle alınır (dolar, bitcoin), ya da onun kullanım değerinin daha yüksek olduğu düşüncesiyle alınır (reklam: iphone diğer telefonlarla aynı kullanım değerine sahip olmasına rağmen daha pahalıdır ve bu da talebi arttırır: arzu nesnesi)
- prole (09.12.21 22:51:04)
Önerdiğim üzere rakamlara giriştiğinde işin teknik boyutlarini göreceksin zaten. Altina ya da dovize olan talebi gözlerinle gözlemleme imkanin ya da tl arzini kafadan bilme imkanin yok.
- dunal (09.12.21 22:59:02 ~ 22:59:42)
Öncelikle kullanım, değişim, emek değer konularının bunlarla hiçbir ilgisi yok.. O yoldan ararsanız yanıt çıkmıyor.
Talep kanunu tersten her malda çalışmaz sorduğunuz gibi. Çünkü "fiyat" genelde bir etiket değiştirerek belirlenebilir bir şeyken "talep" belirlenemez (çok az bulunan istisnalar haricinde, ki fiyat gibi kolayca da olmaz). Biri endojen biri exojen değişkendir istatistik diliyle. Biz de, buna bakarak bu biçimde koymuşuz kanunu.
"altın ya da döviz için "fiyat (P)-talep miktarı (Q)" için çizilen talep eğrisi neden ters orantılı değil?"
Finansal piyasalarda momentum (fiyatı dün arttıysa yarın daha da artar) etkisine güvenip yatırım yapan kişiler olması Veblen etkisine güzel bir örnektir bu arada.
Talep kanunu tersten her malda çalışmaz sorduğunuz gibi. Çünkü "fiyat" genelde bir etiket değiştirerek belirlenebilir bir şeyken "talep" belirlenemez (çok az bulunan istisnalar haricinde, ki fiyat gibi kolayca da olmaz). Biri endojen biri exojen değişkendir istatistik diliyle. Biz de, buna bakarak bu biçimde koymuşuz kanunu.
"altın ya da döviz için "fiyat (P)-talep miktarı (Q)" için çizilen talep eğrisi neden ters orantılı değil?"
Finansal piyasalarda momentum (fiyatı dün arttıysa yarın daha da artar) etkisine güvenip yatırım yapan kişiler olması Veblen etkisine güzel bir örnektir bu arada.
- freiefeeler (09.12.21 23:07:40)
Bu kurallar diger her sey ayniyken gecerli kurallar. Yani? Su an dolar kuru 13.70 falan. Ben 11’den satsam sen 13.70’ten satsan beriki 15’ten satsa hangimize daha cok talep olur?
- ghilleinthemist
(09.12.21 23:25:16)
Ikincisi fiyat talep arasindaki iliski cift yonlu degil, arzi artirmadan sirf talebi artirmak fiyati dusuremez. Ama fiyati dusurmek talebi artirir. tersinir tersinmez tepkimeler gibi.
- ghilleinthemist (09.12.21 23:26:33 ~ 23:30:19)
hayir, tam olarak diger her sey ayniyken degil bir denge iliskisi olarak dusunmek daha dogru. esanli denklemlerle analiz edilir. ve iliski muhtemelen cift yonlu.
- dunal (09.12.21 23:46:13)
çok detaylı okumadım üstü ama iki noktaya değineyim.
bir mal için toptan ihtiyaç duyulmaz ya da şu seviyede talep oluşur demek doğru değil. esneklikler her birey için farklıdır. kumanda ekonomileri bu yüzden hep patlar.
iktisattaki arz-talep eğrileri matematiksel anlamda bizim anladığımız keskin ilişkileri ifade etmiyor ki geçmişte hangisi hangi eksende olacak çok tartışılmış ve P'nin x ekseninde yer aldığı da olmuş.
bir mal için toptan ihtiyaç duyulmaz ya da şu seviyede talep oluşur demek doğru değil. esneklikler her birey için farklıdır. kumanda ekonomileri bu yüzden hep patlar.
iktisattaki arz-talep eğrileri matematiksel anlamda bizim anladığımız keskin ilişkileri ifade etmiyor ki geçmişte hangisi hangi eksende olacak çok tartışılmış ve P'nin x ekseninde yer aldığı da olmuş.
- passion rules the game (10.12.21 07:34:12)
1
