Ekşi Duyuru

bir tanesi x86 uyumlu bilgisayar ve bios cihazı başlatıyor sen de üzerine evrensel bir işletim sistemi kuruyorsun.

diğerleri gömülü cihazlar. generic bilgisayar değiller, işletim sistemi yükleyemezsin. sadece o donanıma uygun derlenmiş işletim sistemini cihazın flash hafızası içine kopyalarsın sonra cihaz gerekli kurulumları yapar.

donanımda zaten ne olduğunu biliyorsan ve bu parçalar asla değişmeyecekse sürücü kurmak gereksiz. işletim sistemini derlerken bu driverları dahil ediyorsun ve konu kapanıyor.

Birinde işletim sistemi kurarken diğerinin firmware'ini değiştiriyoruz o sebeple.

Mesela bir ekran kartının firmware'ini flash'layıp fabrika çıkışında yapmaya tasarlanmadığı şeyleri yaptırabiliyoruz gibi.

Raspi'yi de bilgisayar gibi arm linux ile usb'den boot edebiliyoruz aslında. Raspiye yaptığımız şey tam olarak flash'lamak değil sd karta imaj yazdırmak.

Raspi bir yana digerleri baska yana, raspi bilgisayarla ayni mantik.
Sd kartli telefonlar da bilgisayarin benzeri aletler.

Senin dediklerin modem,buzdolabi gibi aletlerde var.
Islemci gucleri yetersiz ek hafizalari yok.
Pc boot edebilsin diye icinde cip var, bu cipin icinde bios var.
Bir nevi isletim sistemini uzerinde tasiyor, hatta intel islemcilerin icinde ayri bir isletim sistemi var. Senden gizli gizli calisiyor arkada.

Sen harddiski soksen bile bu sistemler icinde cakili duruyor.
Bos halinde 2 tane isletim sistemi var yani.
Boot ediyorsun mouse klavye kullaniyorsun ses cikariyor.
Hatta internete bile cikiyor.

O kucuk aletlerin de arka tarafta ufak isletim sistemleri oluyor, silsen de duruyorlar. ama sen gormuyorsun cunku ozellikleri az.
Atiyorum ici bossa isigini kirmizi yakip sonduruyor, bipliyor falan.

Şimdi abi hem telefonda hem de PC'lerde ROM (read only memory) diye bi alet/çip var, bunun da özelliği şu: fabrikada bi kere üzerine bi program (BIOS denilen şeyi) yüklüyorlar, sonra işte normal kullanıcı (teoride) buna bir şey yükleyemiyor. Donanıma gömülü yazılım gibi bişey.

Ne işe yarıyor bu çip? Alete elektrik gelince ilk bu çalışıyor, işletim sistemini diskin neresinden nasıl çalıştıracağına karar veriyor. İşletim sistemini belleğe yükleyen alet yani aslında bu.

Bilgisayarlar (eskiden) çoğunlukla farklı farklı işletim sistemleriyle çalışması için tasarlanmış aletler oldukları için epey gelişmiş BIOS'lara sahipler.

Telefonlarda böyle bir beklenti yok. Telefonun daha donanımı hazırlanırken hangi işletim sistemiyle çalışacağı belli. İşte Samsung ise Android, Apple ise iOS. O yüzden o kadar gelişmiş BIOS'lara sahip değiller. Her markanın kendisine ait küçük bir BIOS'u var.

PC'de farklı işletim sistemi denemek beklenen bir davranışken telefonda tablette değil. O yüzden ona yüklü olan BIOS'larda USB'den boot etmek gibi fonksiyonaliteler yok. Yapamama sebebin temelde bu. Yoksa teorik bir engel yok, yaz o kapasiteye sahip bir BIOS, aletin üzerindeki ROM'a yükle, ondan sonra istediğin (uyumlu) işletim sistemini boot et, çalıştır.

Hatta telefonlarda da zaten aslında farklı sistemleri boot edebiliyorsun hali hazırda. İşte güç tuşuna basınca normal işletim sistemi yükleniyor, ama belli tuşlara basılı tutarsan "recovery" işletim sistemi çalışıyor. USB başka bi olay ama teoride o alete uygun işletim sistemin varsa istediğin gibi boot edebilirsin yani.

Hatta üşenmedim (aslında merak ettim) baktım, Android'i USB'den çalıştırmak mümkün gibi görünüyor. Bootloader/BIOS onu destekliyor(muş):

android.googlesource.com

Neyse, flash/format ayrımına gelince. Bilgisayarlarda eskiden beri gelen bir BIOS standardı var. O yüzden herkes onu kullanıyor. Ama telefonlarda bu yok, herkes kendi kafasında göre bir BIOS yazmış. O yüzden başka bir android sürümü deneyeceksen BIOS'u da değiştirmen lazım, sadece diskteki OS'u değiştirip devam edemiyorsun.

O yüzden ROM'a yeni program yazıyorsun. ROM read-only demekti, normal yollarla üzerine bir şey yazamıyorsun, o yüzden "flashlamak" denilen olayı yapman gerekiyor. Sebebi bu.